Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Қазақстан халқы ассамблеясы Кеңесінің мүшесі, ҚР ҰҒА академигі, әлеуметтану ғылымдарының докторы Зарема Шаукенова Президент Жолдауы туралы пікір білдірді.
Мемлекет басшысының сөз сөйлеуі, үндеулері қоғамда аса күтілетін оқиға. Қазақстандықтардың барлық назары Президенттің Қазақстан халқына Жолдауына аударылды. Ол барлық болжамнан асып түсті деп сеніммен айтуға болады. Қазақстанда саяси дамудың сапалы жаңа кезеңі басталды. Біз аймақтардың, қоғамдық секторлардың және т.б. маңыздылығы артатын жаңа сатыға өттік, - деді ол.
Шаукенова айтып өткендей, бұл ретте одан әрі дамудың, соның ішінде ішкі саяси тұрақтылықты сақтаудың маңызды аспектісі - жеке тұлғаның мемлекетке тәуелділігіне өзін-өзі сендірудің көптеген параметрлерін төмендету үшін қажетті халықта әлеуметтік мінез-құлықтың белсенділік кодын қалыптастыру.
Біз алдында жүргізген сауалнамалардың деректері бойынша халықтың төртен бір бөлігінен астамы жеке дамуы үшін бірінші кезекте өз күшіне сенетінін көрсетті. Қалған бөлігі өз үміттерін мемлекетке артады. Сол сияқты үлестік қатынаста респонденттердің көп бөлігі мемлекеттің амандығын тек қана Президенттің әрекетімен байланыстырды. Бұл тіпті барлығы бірінші тұлғаға байланысты екендігінің нақты нәтижесі. Бүгін Мемлекет басшысы бұндай тәжірибеден біртіндеп арылуды, басқарудың супер президенттік нысанынан күшті Парламенті бар президенттік республикаға нақты өту қажеттілігін көрсетті, - деді ол.
Спикердің айтуынша, кез келген Парламенттің күші – кәсіби депутаттық корпустың қолында және Парламент шақыртулары арасындағы сабақтастықты қамтамасыз етуде.
Парламентіміз қалыптаса бастауының алғашқы кезеңдерінде өкілеттік және жария саясат қызметін аса белсенді түрде жүргізе алатын персоналды ерекше шынайы іріктеу жүргізілді. Сонымен қатар, уақыт өте келе депутаттық корпустың мемлекеттегі істерге ықпал етуінің төмендеу үрдісі анықталды. Өз кезегінде билік алдында тұрақты түрде қоғамдық мүддені келісетін қосымша немесе көмекші құрылымдарды қалыптастыру қажеттілігі белсендендірілді. Бұл Президент жанында әр түрлі консультативтік-кеңестік органдарды құру болды. Олардың барлық артықшылықтарына қарамастан, аталған құрылымдарды халық көбінесе саяси әлсіздіктің және Парламенттің бейрепрезентаттық белгісі деп қабылдайды. Осыны ескере отырып, қоғамда сайлау және мажоритарлық жүйені енгізу туралы сұрақ көтеріле бастады. Пропорционалдық және мажоритарлық жүйені теңестіру, яғни аралас жүйеге ауысу мәселесі басымдылықпен қарастырылды, - деді сарапшы.
Ол атағандай, Парламент Мәжілісі үшінші тұлғаларға жасанды жеңілдіктерді бермей барлық электоралдық көрінісін көрсетуі қажет.
Саяси және заңды тұрғыда Қазақстан халқының ассамблеясының квотасын Мәжілістен Сенатқа ауыстыру және қысқартқаны дұрыс. Бұл тағы да халықтың пікірімен сәйкес келеді. Мәселен, әлеуметтанулық өлшемдерде ҚХА саяси қызметін анықтау мәселелерінің болуы тіркелді. Оған ҚХА квотасын қолдау Парламентте салыстырмалы сипатқа ие болғанын көрсетті. Бұл ретте, респонденттердің 40% ҚХА атынан Парламент Мәжілісіне тағайындауды оң нәтиже деп есептесе, респонденттердің көбі - 44,5% жауап беруге қиналды және 15% бұндай тәжірибеге мүлдем қарсы болды, - деді ол.
Ол атап өткендей, Жаңа Қазақстанда біз Президенттің ұранымен: әр түрлі көзқарас, бірақ бір ұлт деген басты қағидамызды ұстануымыз керек.
Өз сөзінде Қасым-Жомарт Кемелұлы Қазақстан көне заманға тойтарыс беріп, болашақ мемлекетіміздің гүлденуіне әрекет ететінін атап өтті. 1980 жылдарда белгілі политолог Дж.Сартори Италияның дамуын сананың көнелігі ұстап тұрғанын, саяси мәдениеттің ынтасы жұмыс істемейтінін, қоғамдық ықпал сараптамалық пікірдің мағынасы сияқты шектеліп, Италияны «шеткі аймақ ложасы» шеңберінде қалдыратынын атап өткен. Бас сөзбен айтқанда менталитеттің көне құрылымдарында ескіріп қалса, әлеуметтік жемірілуге, дамуға одан әрі ынта болмағандықтан тежелуге душар болады. Бүгін Қазақстанда бір жағынан ұлттық қауіпсіздік аспектілерін, ал басқа жағынан азаматтардың теңестірілген әлеуметтік бастамаларын ескеретін саяси жүйесінің жұмыс істеуі үшін саясат кеңістігінің кешенді жаңғыруы жүргізілуде. Президент қайтадан мемлекеттің ұзақ мерзімді мүддесі ол үшін қандай-да бір қосымша билік тетіктері мен жағдаяттық әсер етуіне қарағанда маңызды екенін сендіре айтты, - деді Шаукенова.
