Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Түркістанда «Өңірлік ынтымақтастық және көміртектік бейтараптыққа қол жеткізу бағытында бірлескен іс-қимылдар» атты алғашқы Орталық Азия форумы өтіп жатыр.
Қазіргі уақытта халықаралық қоғамдастық негізгі деп санайтын басымдықтардың бірі - көміртегі бейтараптығын алға жылжыту мәселесі болып отыр. Әрине, бұл өршіл мақсат, ол қайта ойлауды талап етеді және бұл елдердің экономикаларын қайта жүктеу бойынша да жаңа және ерекше тәсілдер мен шешімдермен тікелей байланысты.
Форумның күн тәртібінде плацдарм ретінде Париж келісімінің елдер бұрын алған міндеттемелерін орындау және іске асыру серпіні мәселесі қалып отыр.
Мемлекеттердің оларды ратификациялау фактісі парниктік газдар шығарындыларын азайтуға қосқан үлесіне сай жауапкершілікті өзіне қабылдауды білдіреді. Қазақстан 2030 жылға қарай шығарындыларды 1990 жылғы деңгейден 15-25%-ға дейін, Қырғызстан 11,5-13,8%-ға, Тәжікстан 10-20%-ға, Өзбекстан 2010 жылғы деңгейден 10%-ға төмендетуді жоспарлап отыр.
Түрікменстан дамыған елдердің белгілі бір халықаралық қаржылық және технологиялық қолдауымен парниктік газдар шығарындыларын тұрақтандыруға немесе азайтуға ниетті. Бұл жағдайда ол шығарындылардың нөлдік өсуіне және тіпті 2030 жылға дейін төмендеуіне қол жеткізе алады.
Қазақстанның Тұңғыш Президенті Назарбаев Орталық Азияда алғашқылардың бірі болып «Жасыл» экономика қағидаттарын қолдану есебінен экономикалық өсуді ілгерілетеді және күшейте бастады. 2020 жылғы желтоқсанда климаттың өзгеруіне байланысты өзекті міндеттер жөніндегі саммит барысында Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 2060 жылға қарай көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу ниеті туралы мәлімдеген болатын.
Осыған байланысты Форум Орталық Азия елдерінің өкілдерімен төмен көміртекті саясат туралы тәжірибе, әдіс тәсілдер мен білім алмасу негізгі мәселелерді талқылау мақсатында өткізілді.
Онда мәлімделген көрсеткіштерге қол жеткізудегі үздік тәжірибелерді көрсету, Орталық Азия елдерінің көміртектік бейтараптығын одан әрі ілгерілету бірлескен іс-қимыл үшін әріптестік өзара іс-қимылды және ынтымақтастықты жолға қою секілді негізгі міндеттер қаралды.
Форумда сөз сөйлеген «Қазақстанның экологиялық ұйымдарының қауымдастығы» ЗТБ төралқа төрағасы Әлия Назарбаева 9 тамызда БҰҰ-ның климаттық тобы (МГЭИК) «көмір мен қазбалы отынның таусылуына дабыл» және «бүкіл адамзат үшін қызыл код» деп аталатын көңілсіз баяндаманы ұсынғанын айтты.
Құжат осы күзде өтетін климат жөніндегі дүниежүзілік конференцияда талқылауға негіз болады деп болжаймын, онда көмірсутекті энергетикадан бас тарту жөнінде шешім қабылдануы мүмкін. Әлемде бір мезгілде жасыл экономикаға ресурстардың ұлғаюымен қазба отынына қаржы ағындарының қысқару үрдісі басым болатыны анық. Логикалық тұрғыдан алғанда бұл дәстүрлі көздерден бас тартуға және бастапқы энергия түрінде мүмкін болатын болжаммен олардың жалпы тұтынылуын азайтуға жағдай жасайды, - деді Назарбаева.
Ол атағандай, осыған байланысты ұзақмерзімді көзқарасты айқындау және «жасыл» тәсілдерді енгізуге серпін беру міндеттері бірінші орынға шығады.
Біздің ойымызша, Ұлттық жоспарларды құру және оларды тұрақты дамудың аймақтық саясатын жүзеге асырудың жалпы контекстін де ескеру маңызды. Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, еліміздің Тұңғыш Президенті - Елбасы тәуелсіздік алған күннен бастап Қазақстанның бүкіл жаңа тарихына қоршаған ортаны қорғау саласына ерекше көңіл бөлетініне назар аударғым келді. Оның 2010 жылы үшінші Астана экономикалық форумында ұсынған «Жасыл көпір» бастамасы бұрынғыдан да заманауи және өзекті. 2011 жылы БҰҰ Бас Ассамблеясының 66-шы сессиясында Қазақстан Республикасы «Жасыл көпір» серіктестік бағдарламасына бастамашылық жасады, ол Азия және Тынық мұхит елдерінің 6-шы министрлік конференциясының және «Еуропа үшін қоршаған орта» 7-ші жалпыеуропалық конференциясының шешімдерімен қолдау тапты. 2012 жылы Бразилияда өткен БҰҰ-ның Тұрақты даму жөніндегі Бүкіләлемдік саммитінде РИО+20, Жасыл көпір «біз қалайтын болашақ» қорытынды құжатына енген барлық тараптың қатысуы үшін ашық жасыл экономикаға көшу жөніндегі өңіраралық, практикалық және ерікті тетік ретінде мақұлданды, - деді ол.
Іс-шараның ашылуына Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Серікқали Брекешев қатысты. Министр өз сөзінде Қазақстан үшін климаттың өзгеруіне күрес басым бағыт болып табылатынын атап өтті.
Климат жөніндегі Париж келісіміне қосылу арқылы Қазақстан атмосферадағы парниктік газдардың құрамын төмендету бойынша алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін бар күш-жігерін салуға міндеттенді. Осыған байланысты тиісті инфрақұрылым құру және «жасыл» технологиялар нарығын дамыту қажеттілігі туындады. Бұл үшін біз бірқатар заңнамалық құжаттарды, соның ішінде Экологиялық кодекстің жаңа редакциясын, жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы заңды қабылдау арқылы институционалдық негіз қаладық. Парниктік газдар шығарындыларын реттеу саласындағы заңнама жетілдірілді, оның ішінде климаттың өзгеруіне бейімделу туралы жаңа тарау әзірленді, - деді Серікқали Брекешев.
