Ақмола облысы, BAQ.KZ тілшісі. Дәрігерлер коронавирустың жаңа штамы – «дельта» ең қауіпті вирус екені айтып дабыл қағуда. Індетті жұқтыру үшін оны тасымалдаушының жанынан өтудің өзі-ақ жеткілікті. Бұл туралы Бурабай аудандық санитарлық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының бөлім басшысы Жамал Бреншинова айтып берді.
– Вакцинациялау бойынша түсіндіру жұмыстары қандай нәтиже беруде?
– Облыс бойынша коронавирустық инфекцияның таралуымен жағдай шиеленісе түсуде. Бүгінде өңір «қызыл» аймақта. Аурудың бірінші, екінші толқыны адамдардың есінде жақсы сақталды. Өткен жаз барлық адам үшін нағыз қиын да ауыр сынақ болды. Көптеген отбасы, сондай-ақ медициналық, санитарлық қызметкерлер адам төзгісіз кезеңді бастан кешірді. Жағдай тұрақталар, ауыр науқастар енді болмайды деп ойладық. Бірақ, бәрі біз ойлағандай болмады. Биыл қаңтардан бастап ауданда КВИ-мен ауыратындар саны үш есеге артты. Әрине, бізде курортты аймақта демалыс маусымының басталуымен туристер ағыны айтарлықтай көбейді. Әрине, вакцинациялау бойынша ауданда жүргізілген түсіндіру жұмыстары өз нәтижесін беруде. Қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін кәсіпкерлер арасында сақтық, қауіпсіздік шаралары қажет екенін саналы түрде түсінетіндердің көптігі қуантады. Вакцинаны алғаш алғандар арасында шипажай ұжымдары да бар. Ал түсіндіру жұмыстары – біздің басты міндетіміз. Ол КВИ пандемиясымен күрес басталғаннан бері тоқтаған емес.
– Жаңа штаммның қауіптілігі неде?
– Естеріңізге сала кетейін, мутациялар коронавирустар тобына тән. Біз екінші жыл коронавирустық пандемиямен күресіп жатырмыз және барлық алдыңғы штамдардың адамға берілетін жолы – ауа тамшылары екенін бәріміз жақсы білеміз. Яғни, егер сіз науқастан қашықтықта болсаңыз, қажетті гигиенаны сақтасаңыз, ауруды жұқтырмайсыз. Ғалымдар дельта штамын «өлтіруші» деп атайды. 37 жылдық тәжірибеме сүйене отырып, эпидемиолог ретінде әріптестерімді толық қолдаймын. Берілу әдісі бірдей, бірақ ол екі есе белсенді, денеде тез дамиды – жасушалар өте жылдам әсер етеді, жұқтырған сәттен бастап нақты белгілер пайда болғанға дейін бірнеше күн өтеді. Бұл 60 пайызға жұқпалы, ал инкубация кезеңі 14 күн емес - 7 күн! Аурудың барысы ауыр жағдаймен, буындардағы қатты ауырсынумен, асқазан бұзылуы, жүрек айну, құсу, диареямен сипатталады. Егер бұған дейін бір науқас КВИ індетін үш-төрт адамға жұқтыруы мүмкін болса, дельта штамы бірден алты адамға жұғады. Дәрігерлер әдетте мынадай көріністі байқайды: алдымен пациенттің дене қызуы 37,5-38 градусқа дейін көтеріледі, үшінші күні ентігуді сезінгесін ғана медициналық көмекке жүгінеді және КТ өкпенің зақымдануын көрсетеді. «Үнді» штаммы бірден өкпеге «бағытталған», пациенттерде көбінесе жөтел болмайды, иіс жоғалтпайды, бірақ есту қабілеті бұзылады. Мұның соңы өлім жағдайына әкелуі мүмкін.
– Екпенің тиімділігіне әлі де көз жеткізе алмай отырғандар бар. Неліктен?
– Біздің иммундық жүйеміз вирустан қорғалмаған. Егер сіз оны алдын-ала дайындамасаңыз, вакцинация жасамасаңыз, онда адамдар ауырады. Бұрын ауру асимптоматикалық немесе жеңіл формаларда өтетін, қазір адамдардың көп пайызы ауруханаға жатқызуды және жасанды тыныс алдыруды қажет етеді. Егер сіз бұрын ауырғандықтан, вакцина қажет емес деп ойласаңыз, онда қайта жұқтыру қаупі барын ұмытпаңыз, мұндай жағдайлар көп. Әркім өз денсаулығына өзі жауапты. Әлеуметтік желілерде желдей ескен жалған ақпараттар адамдарды адастыруда. Тағы бір маңызды мәселе бар: қазір балалардың КВИ-мен ауруының үлесі шамамен 10-11 пайызды құрайды, ал жаңа штамм жас балаларға да тез жұғады. «Дельта» штамы біздің климатымызда, күнделікті өмірімізде қалай әрекет ететінін нақты білмейтінімізді ұмытпаңыз.
– Бірқатар азамат коронавирустың жаңа, мутацияланған штамдары пайда болса, COVID-19 вакцинасын алудың қажеті жоқ деп санайды. Бұл дұрыс па?
– Дельта штамының өте қауіпті екендігін біле тұра вакцинация-бұл басқа да қауіпті инфекциялар сияқты коронавирусты жеңетінімізге жүз пайыз кепілдік. Бес жыл бұрын біз қызылшамен белсенді күресіп, оны жеңдік. Ол уақытта да екпеге қарсылық танытқандардың болғаны жасырын емес.
COVID-19 індетін жеңу үшін аймақта вакцинацияланғандар 60 пайызды құрауы тиіс. Білек білсек, ауырып ем іздегеннен гөрі індеттің алдын алған әлдеқайда тиімді. Осы бір қысылтаяң шақта әркім өзін ғана емес, жақындары мен туыстарына қамқорлық танытып, екпе егудің пайдасын түсіндіргені жөн.
– Созылмалы аурулары, маусымдық аллергиясы бар адамдар екпе алудан босатыла ма?
– Талдау көрсеткендей, осы жылдың сәуір айында пациенттер ауру басталған алғашқы үш күн ішінде дәрігерлік көмекке жүгінген. Осыдан-ақ індеттің қаншалықты қауіпті екенін бағамдау қиын емес. Созылмалы аурулар, маусымдық аллергия – екпе жасамауға себеп емес. Асқыну басылғаннан соң міндетті түрде екпе алған жөн.емиссия пайда болды-вакцинацияға барыңыз. Вакцина алғандарда індетті жұқтыру деңгейі төмен және ауру жеңіл түрде өтетінін тағы да қайталап айтамын.
