Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Тұрғын үй–коммуналдық шаруашылықтың ашықтығын арттыру мақсатында қандай жұмыстар жүргізіліп жатыр? Бұл сала толық цифрландырудан өтті ме? Халық қандай пайда көріп жатыр? Болашақта қандай маңызды өзгерістер күтіп тұр?
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің баспасөз қызметі жауап берді.
Былтыр республика бойынша АМПИР БНС нақтыланған деректеріне сәйкес 16,9 млн шаршы метр (+10.3% - ға өсу) жаңа тұрғын үй салынды. Тұрғын үй құрылысына инвестициялар 2020 жылмен салыстырғанда 19% - ға өсіп, 2,4 трлн теңгеге жетті. 149,5 мың азамат тұрғын үй жағдайы жақсарды. Мемлекеттік инвестициялар шеңберінде 30,2 мың әлеуметтік тұрғын үй салынды және 18,4 мың жеңілдікпен қарыз берілді. Жалпы осы жылы 15,1 млн шаршы метр тұрғын үй салуды жоспарлап отырмыз. Азаматтардың жекелеген санаттарының мәселелерін жедел шешу мақсатында Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша жеке тұрғын үй қорында тұрғын үйді жалға алғаны үшін төлем тетігі енгізілді.
Атаулы көмек қағидаты азаматтардың ортақ жауапкершілігіне негізделген:
- 50% мемлекеттік субсидиялар есебінен жабылады;
- қалған 50% алушы өз бетінше төлейді.
Бүгінгі таңда елімізде 613 мыңнан астам кезекте тұрғандар бар, оның ішінде 222 мыңы әлеуметтік осал топ.
Осы жылдан бастап министрлік жер ресурстарын тиімді пайдалану, көше-жол желісін дамыту және қоғамдық кеңістіктердің сапасын арттыру есебінен ықшам және алуан түрлі құрылыс салу арқылы "шаршы метр құрылысынан" жайлы өмір сүру ортасын қалыптастыруға көшуді жоспарлап отыр.
Мемлекет басшысының тапсырмасы аясында қалаларды кешенді салудың жаңа стандарттарын әзірлеу жүргізілуде. Стандарттар тартымды және ыңғайлы қоғамдық кеңістікті қалыптастыруды, жаяу жүргіншілер мен велосипед инфрақұрылымын дамытуды ескере отырып, ықшам құрылысты жобалаудың қарапайым және көрнекі құралы болады.
Тұрғындар үшін қолайлы өмір сүру жағдайларын жасауға және сапалы ауыз суға қол жеткізуге ерекше көңіл бөлінеді. Алдағы жылы қала халқының 98,5% және ауыл халқының 94% сумен қамту қызметтерімен қамтуды жоспарлап отырмыз Осы жұмыстың арқасында коммуналдық шаруашылық жүйелерінің тозуы 55% - дан 53% - ға дейін төмендеді. Құрылыс саласын цифрландыру шеңберінде "Ақпараттық модельдердің Мемлекеттік банкі" жүйесі енгізілуде, ол құрылыс объектілерін онлайн форматта, оның ішінде ғимараттарды ақпараттық модельдеу (BIM) технологиясын қолдана отырып модельдеуге мүмкіндік береді. Басқа жүйе-" Е - Құрылыс " -онлайн-режимде қазаншұңқыр қазудан бастап пайдалануға беруге дейінгі барлық кезеңдегі құрылыс процестерін бақылауға мүмкіндік береді.
Үлестік қатысу шарттарын есепке алу үшін "Қазреестр"енгізілді. Ол жосықсыз құрылыс салушылардан үлестік құрылыс бойынша тұрғын үй сатып алу тәуекелдерін барынша азайтады. "Е-Шаңырақ" платформасы ТКШ субъектілерінің бірыңғай жүйесі және тұрғын үй қорын басқарудың ашықтығын, ТКШ саласына мониторинг пен талдауды қамтамасыз етеді.
"Маркетплейс" онлайн-платформасында компаниялар құрылыс материалдарын өндірушілерден делдалсыз сатып ала алады.
"Жалпы, саланы цифрландыру бойынша қабылданып жатқан шаралар бюрократияны төмендетеді және құрылыстағы рәсімдерді жеңілдетеді. Мемлекеттік және квазимемлекеттік секторлардың инвестицияларының қатысуымен бір ғана объектілердің құнын арттыруды болдырмау үшін мемлекеттік сараптама порталында онлайн-калькулятор енгізе отырып, құрылысқа жұмсалатын шығындардың шекті лимиттері белгіленді. epsd.kz). сондай-ақ прайс-парақтардың орнына бірлі-жарым сметалық бағалар, сметалық бағалардың анықтамалықтары әзірленеді".
Құрылыс саласын цифрландыру бойынша қандай жұмыстар жүріп жатыр?
Құрылыс сапасына және оның ашықтығына бақылауды күшейту мақсатында Министрлік белсенді жұмыс жүргізіп жатыр. Осылайша, бүгінгі күні Бірыңғай цифрлық ортада құрылыстың барлық қатысушыларын шоғырландыруға мүмкіндік беретін бірыңғай құрылыс порталы («Е-Құрылыс») әзірленді және енгізілуде. Жүйеде жұмыс істеу қағидаты жобалау-сметалық құжаттаманы ведомстводан тыс сараптама порталынан автоматты түрде түсіруді және барлық құрылыс құжаттамасын цифрлық түрде (актілер, журналдар, нұсқамалар) ресімдеуді білдіреді. Жүйедегі жұмыс жобадан ауытқумен немесе асыра бағалаумен көлемді қабылдау немесе орындалмаған жұмыс көлемін қабылдау мүмкін болмайтындай етіп құрылған.
Қазірдің өзінде жүйеге барлық құрылыс тізілімдері жүктелді, құрылыс нормалары мен техникалық қадағалау есептілігін білуге сарапшыларды тестілеу бойынша модульдер іске қосылды.
Тестілеуді тапсыру кезінде жүйе тестіленуші маманның түпнұсқалығын автоматты түрде тексереді, сол арқылы тестіленушінің ауыстыру фактісін жояды, сондай-ақ нәтижелердің өзгеру фактісін жояды.
Техникалық қадағалаушылар ЭЦҚ арқылы құрылыс барысы туралы мәліметтерді және фотоматериалдарды тіркей отырып, ай сайын есеп береді. Бұл МСҚБ салынып жатқан объектілерге камералдық мониторинг жүргізуге мүмкіндік береді.
«Е-Құрылыс» жүйесін енгізу әрбір объект бойынша 100% орталықтандырады және онлайн режимде ақпараттың қолжетімділігін қамтамасыз етеді, құрылыс объектілерінде жергілікті қамту үлесінің қолданылуына бақылау жүргізеді және объектіні ақпараттық жүйеде пайдалануға бергенге дейін барлық технологиялық процестерді тіркейді.
Маркетплейсті өнеркәсіптік пайдалануға енгізу 2022 жылғы 1-тоқсанда жүзеге асырылды. Қазір жоба қандай пайда беріп жатыр?
Қазақстандық қамту үлесін арттыру және тұрғын үй құрылысының құнын азайту мақсатында ағымдағы жылдың 1 наурызынан бастап «Маркетплейс» құрылыс материалдарының онлайн платформасы іске қосылған (www.material.kz), ол құрылыс саласының субъектілеріне (құрылыс материалдарын өндірушілерге, Құрылыс және логистикалық компанияларға) делдалдарсыз өзара іс-қимыл жасауға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, осы алаңда «Тұрғын үй-коммуналдық дамудың 2020 – 2025 жылдарға арналған «Нұрлы жер» мемлекеттік бағдарламасы» шеңберінде тұрғын үй құрылысы объектілерінде іске асырылатын құрылыс материалдарына құрылыс компанияларының қажеттіліктерінің витринасына қолжетімділік болады.
Бүгінгі таңда платформада 94 құрылыс материалдарын өндіруші тіркелген, 340 тауар жарияланған. «Нұрлы жер» бағдарламасы бойынша құрылыс материалдарына қажеттілік 53 млрд теңгені құрайды.
«Е-Құрылыс» бірыңғай ақпараттық жүйесін енгізу құрылыс саласындағы сыбайлас жемқорлықтың алдын ала ма? Бағдарлама толықтай аштықты қамтамасыз ете ме?
Қазіргі уақытта барлық журналдар, жасырын жұмыс актілері, бақылау қызметтерінің нұсқамалары қағаз жүзінде рәсімделеді, осының барлығы сыбайлас жемқорлыққа жағдай жасайды. Олардың өзара іс-қимылы мен барлық процестерді белгілеуде ашықтықтың болмауы сыбайлас жемқорлыққа жағдай жасап қана қоймай, сапасыз объектіні қабылдау қаупін тудырады. Осыған байланысты, Министрлік құрылыс процестерін цифрландыру және автоматтандыру мәселесін заңнамалық деңгейде пысықтады. Қазірдің өзінде «Е-Құрылыс» ақпараттық жүйесі әзірленді, онда барлық атқарушылық құжаттама, яғни құрылыстағы әрбір іс-қимылды тіркеу, сондай-ақ құрылысқа қатысушылар мен бақылаушы органдардың электрондық форматтағы өзара іс-қимылы жүргізілетін болады. Құрылыс кезіндегі барлық іс-қимылдар жүйеде тіркелетін болады, қатысушылар фото және бейнематериалдарды қоса бере отырып куәландырады.
Осылайша, жобадан ауытқумен (асыра бағалаумен) көлемді қабылдау немесе орындалмаған жұмыс көлемін қабылдау мүмкін болмайды. Бұл ретте жүйеде орындалған жұмыстардың актілері адам факторының қатысуынсыз автоматты түрде есептелетін және қалыптастырылатын болады. Бұл электрондық журналдардың, жасалған және тіркелген (куәландырылған) жасырын жұмыстардың және цифрлық форматқа көшірілген жүктелген сметалық құжаттаманың деректері негізінде орындалатын болады. «Е-Құрылыс» енгізу жұмыстың ашықтығын және сапасын арттыруды қамтамасыз етеді және макулатураға, басып шығаруға, жеткізуге және атқарушылық құжаттаманы жүргізуге ысырап болмайды.
«Е-Шаңырақ» онлайн платформасын жетілдіру бойынша қандай істер атқарылуда?
Е-Шаңырақ жобасын іске асыру МЖӘ тетігі бойынша бюджеттік қаржыландырусыз жеке бастама бойынша жүзеге асырылады. МЖӘ шартының болжамды қолданылу мерзімі-2030 жыл. МЖӘ жобасын бастамашылық ету бойынша барлық кезеңдер өтті. «Ұлттық ақпараттық технологиялар» АҚ Деректерді өңдеу орталығы базасында серверлер бөлінген.
Бүгінгі таңда 3 табиғи монополиялар субъектілерімен интеграция іске асырылды, 3 IT-компаниямен интеграциялау бойынша жұмыстар жүргізілуде. Мемлекеттік техникалық қызмет тарапынан ақпараттық қауіпсіздікке сынақтар жүргізілді.
Мемлекет үшін жүйе үйді басқару бойынша нарықтық қосымшалардан, мемлекеттік деректер базаларынан және табиғи монополиялар субъектілерінің ақпараттық жүйелерінен алынған үлкен деректерді талдау есебінен неғұрлым тиімді басқару шешімдерін қабылдауға, осылайша ТКШ секторының кешенді көрінісін алуға және оқиғаларды болжауға қол жеткізуге мүмкіндік береді.
"Е-шаңырақ" бұл ТКШ секторындағы бытыраңқы ақпараттық жүйелерден ақпараттың орталықтандырылған шоғырлануын қамтамасыз ететін жүйе және осы мәселедегі нарықтық шешімдермен бәсекелеспейді, яғни қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында 15-тен астам ақпараттандыру объектілері бар үйді басқару жүйесі болып табылмайды. «Маркетплейс» платформасы қазақстандық құрылыс материалдарын өндірушілерге өз өнімдері туралы ақпаратты өздігімен орналастыруға, ал құрылыс компанияларына қажетті қазақстандық материалдарды делдалсыз ең тиімді бағамен сатып алуға мүмкіндік береді.