Жаз мезгілі басталды. Бұл мезгіл көп қазақсандықтар үшін жұмыстан демалыс алып, шет елдерге саяхаттап, сапарлап нағыз жан рахатын сезінетін мезгіл болып саналады. Бүгінде еліміздегі ішкі туризм де жыл өткен сайын біршама дамып келеді.
Мәселен Дүниежүзілік экономикалық форумның (World Economic Forum) саяхат және туризмді дамыту индексіне сәйкес Қазақстан туристік бағыттар тізімінде 119-дан 52-ші орынға ие бола отырып, әлемдік туризм рейтингінде позициясын жақсартты.
Алдыңғы рейтингте Қазақстан 117 ел арасында 66-шы орынды иеленген еді.
Біздің еліміз санаттар бойынша ең жоғары баға алды: бағалық бәсекеге қабілеттілік (2-ші орын), туризмнің әлеуметтік-экономикалық әсері (5), денсаулық сақтау және гигиена (23), табиғи (30) және мәдени ресурстар (48), сондай-ақ адами капитал мен еңбек нарығы (43) және туристік инфрақұрылым мен сервиске (47), - делінген хабарламада.
Қазақстан Әзірбайжан (56), Өзбекстан (78), Қырғызстан (102) сияқты елдерді басып озып, Орталық Азиядағы ең жоғары көрсеткішке ие ел болды.
Туризм және спорт министрлігінің баспасөз қызметі хабарлағандай, 2023 жылы Қазақстанның 19 курорттық аймағына келген туристер саны 3,8 миллионнан асты, бұл өткен жылмен салыстырғанда 311 мыңға көп. Бұл курорттар жанындағы қонақ үйлерге 130 миллиард теңгеден астам табыс әкелді.
Туризм үшін ең басты мәселе қауіпсіздік. Келген қонақ өзін жайлы әрі қауіпсіз сезіну керек. Еліміз бұл мәселеге да көңіл аударуды ұмыт қалдырған емес. Мәселен, SOS-туристерге арналған түймелер Қазақстанда пайда болады. Бұл туралы Туризм және спорт министрі Ермек Маржықпаев мәлімдеді.
Министр атап өткендей, SOS түймелері таулы жерлерде, орман алқаптарында және одан тыс жерлерде жиі болатын жазатайым оқиғалардың алдын алу үшін қажет.
Өткен жылы біз бірнеше туристерден айырылдық, олар сигнал беруге үлгермеді. Бұл түймелер интернет жоқ жерде жұмыс істейтін болады, - деді Маржықпаев Үкімет отырысынан кейінгі брифингте.
Шенеуніктің айтуынша, түймелерді отандық өндіруші әзірлейді. Олар биылғы жылы келушілер орталықтарында пайда болады деп жоспарлануда.
Жыл соңына дейін біз оларды енгіземіз. Алдын ала есептеулер бойынша шамамен 5000 түйме қажет болады. Ақшада қанша, айта алмаймын, Бұл бизнес. Бізде үш жеткізуші бар. Интернет жоқ жерде бәрі спутник арқылы жұмыс істейді. Бұл SOS түймесінің барлық артықшылығы, - деді министр.
Ермек Маржықпаев бұл түйменің қалай жұмыс істейтінін де айтты.
Сағат сияқты. Түймені басыңыз, спутник арқылы төтенше жағдай, сізге көмектесу керек деген сигнал беріледі. Бұл құрылғы жолға шыққан кезде әрбір туристке беріледі, біз осылай жоспарлап отырмыз, - деді ол.
Бұған дейін премьер-министр Олжас Бектенов аумақтардың ұқыпсыздығына және қарапайым санитарлық жағдайлардың жоқтығына назар аударды, соның салдарынан еліміздің туристік тартымдылығы төмендейді.
Туризм және спорт министрлігі өткен 2023 жылы Қазақстандағы ең танымал деген бес курортық орындар туралы айтты.
Ведомство Ұлттық статистика бюросының есебіне сәйкес, 2023 жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында отандық курорттық аймақтарға 3 миллион 73 мың келуші тартылғанын атап өтті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 12,6 пайызға жоғары. Мамандар 2023 жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында туристер саны бойынша топ-5 курорттық аймақты бөлді.
Алматы тау-кен кластері
Ең танымал курорттық аймақ өткен жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында 1 миллион 728 мың турист келген Алматы таулары болды.
Маңғыстау Курорттары
Рейтингтің екінші қатарында еліміздің батыс өңірі орналасқан. Ведомствоның мәліметінше, Маңғыстау курорттарына 299 мың адам келген.
Щучье-Бурабай курорттық аймағы
243 мың туристті тартқан Щучье-Бурабай курорттық аймағы рейтингте ең көп баратын үшінші орын болды.
Алакөл курорттық аймағы
Абай облысында орналасқан ең танымал жазғы демалыс орындарының біріне 2023 жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында 204 мың адам келді.
Балқаш курорттық аймағы
Рейтингті қазақстандықтар жазғы демалыс үшін таңдауды жөн көретін тағы бір курорт аяқтайды. 2023 жылы Балқаш курорттық аймағы 94 мың туристті тартты.
Туризм және спорт министрінің орынбасары Ержан Еркінбаев Қазақстанда туристердің назарына лайық басқа да көптеген бағыттар бар екенін атап өтті.
Өкінішке орай, кейбір курорттардың әлеуеті әлі толық ашылған жоқ. Мысалы, Катонқарағай курорттық аймағы, оның табиғаты елдің ең танымал туристік орындарынан кем түспейді. Өткен жылдың 9 айында осы курортқа тек 7,8 мың адам келді, - деді Еркінбаев.
Естеріңізге сала кетейік, бұған дейін New York Times Travel 2024 жылы баруға болатын 52 орынның тізімін ұсынған болатын. Аталған орындардың ішінде рейтингтің 25-ші орында тұрған Алматы қаласы да бар.
Сонымен қатар қазақстандықтар 2023 жылдың қаңтар - қыркүйек айларында қай қалалар мен аймақтарға жиі баратыны белгілі болды.
Стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттіктің деректеріне сәйкес, бірінші орында - Алматы, екінші орында-Астана, үшінші орында-Ақмола облысы ("орналастыру орындарында қызмет көрсетілген" клиенттер саны, яғни, мысалы, жатақханаларда, қонақ үйлерде және т.б. тұратындар туралы деректерді ескере отырып).
Қазақстандықтар 2023 жылдың 9 айында барған ең танымал қалалар мен облыстар:
Алматы – 1 514 039 адам;
Астана – 979 220 адам ;
Ақмола облысы-404 155 адам;
Шымкент-340 413 адам;
Маңғыстау облысы-325 426 адам;
Алматы облысы-322 316 адам.
Айта кетейік, желтоқсан айының ортасында Қазақстандағы ұлттық парктер аумағына кіруге жаңа тарифтер белгілі болды.
Ұлттық парктер аумағына автокөліктің кіруі үшін ақы алу мәселесі бойынша Салық кодексінің 591-бабына енгізілген толықтыруларға сәйкес, "Республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін (ЕҚТА)" төлемақы ставкалары болған әрбір күн үшін есептен айқындалады.
жаяу жүргіншіден-0,1 АЕК
Мотоциклдер, мопедтер, квадроциклдер-0,2 АЕК
жеңіл автомобильдер - 0,3 АЕК
16 орынға дейінгі шағын автобустар мен жүк автомобильдері-1 АЕК
32 орынға дейінгі автобустар-2 АЕК
32 орындық автобустар-3 АЕК
Пайдаланғаны үшін төлем мөлшері салық саясаты саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша автокөліктің әрбір түріндегі жолаушылардың орташа саны есебінен белгіленді, - делінген Экология министрлігінің хабарламасында.
Сондай-ақ, министрлік ЕҚТА пайдаланғаны үшін төлемақыны жинаудың ашықтығын қамтамасыз ету және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайту мақсатында ұлттық парктердің бақылау-өткізу пункттерін өз қаражаты есебінен автоматтандыру бойынша жұмыстар жүргізіліп жатқанын атап өтті.
Сонымен қатар, бүгінгі күні барлық ұлттық парктер келушілердің онлайн кіру билеттерін сатып алуы үшін банктердің төлем қызметтеріне қосылған.
Ұлттық парктер сайттарында онлайн-төлем жүргізу үшін банктің QR-кодтары орналастырылған, қолма-қол ақшасыз есеп айырысу арқылы төлеу де сақталады.
"Тарифтерді өзгерту"ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Заңның 38-бабына сәйкес келтіру мақсатында жүргізіледі. Автокөлік адамға қарағанда қоршаған ортаға көп зиян келтіретіндіктен (Шу, ауаның газдануы, зиянды химиялық заттар шығарады). Сонымен қатар, бұл нормалар адамдардың жаяу туризмге көшуін ынталандыруға ықпал етеді деп ойлаймыз, бұл бірегей табиғи кешендердің сақталуына оң әсерін тигізеді, - деп атап өтті Экология министрлігі.
Жыл соңына дейін Қазақстанға 10 миллионнан астам турист тартуды жоспарлап отыр. Бұл туралы Туризм және спорт министрлігі мәлімдеді. Өткен жылдың қорытындысы бойынша туризм саласы пандемиядан толық қалпына келіп қана қоймай, негізгі көрсеткіштер бойынша тарихи ең жоғары деңгейге жетті.
Шынында да, біздің ел жыл сайын келушілер үшін тартымды бола түсуде. Сонымен қатар, мегаполистер мен ең танымал көркем жерлер ғана емес, сонымен қатар аймақтар да қызығушылық тудырады.
Өткен жылы Қазақстанға 9 миллионнан астам шетелдік азамат келді. Бұл біздің еліміздің тарихы мен мәдениетіне 4 миллион 700 мың адам қызығушылық танытқан 2022 жылғы көрсеткіштерден екі есе көп.
Мұндай мәліметтер туризм және спорт министрлігінде берілген. Негізінен қонақтар ұйымдастырылған демалысты таңдады. Бұл кезде туристік агенттіктер біздің елде болу үшін жауапты болды. Бұл ретте қонақ үйлер, пансионаттар мен жатақханалар 229 миллиард теңге табыс тапты, бұл да өткен жылдың көрсеткіштерінен асып түсті.
Сондай-ақ, орналастыру орындары 230 миллиард теңгеге қызмет көрсетті, ал салық түсімдерінің көлемі шамамен 450 миллиард теңгені құрады. Халықаралық тәжірибе бойынша елге көрші елдердің азаматтары келеді деп айтуға болады: ТМД, алыс шетелдер, Еуропа, Қытай және Үндістан. Биыл біз 10 миллионнан астам туристерді күтеміз. Ол үшін біз ең көп жұмыс жасаймыз, - дейді Туризм индустриясы комитетінің төрағасы Нұртас Кәріпбаев.
Бүгінде 82 мемлекеттің азаматтары Қазақстанға визасыз келе алады. Халықаралық әуе қатынасы 29 елде 108 түрлі бағыт бойынша орындалады. "Ауа еркіндігінің" 5-ші дәрежесінің арқасында шетелдік авиакомпаниялар әуе кемелерінің жиіліктері мен түрлері бойынша шектеусіз Қазақстан әуежайларына ұшуларды орындауға құқылы. Туристерді тарту үшін мемлекеттік қолдау шаралары қабылдануда. Саланы дамытатын жергілікті кәсіпкерлерді материалдық жағынан ынталандырады.
Биыл туристік өнімді қалыптастыруға және ілгерілетуге миллиард 400 млн теңге бөлінді. Бұл ақша елдің имиджін ілгерілетуге және цифрландыруға, халықаралық көрмелерге қатысуға және т.б. бағытталатын болады. Бірақ бұл ретте, сарапшылардың пікірінше, саланың бар проблемаларын шешу қажет. Бұл қызмет сапасының төмендігі және инфрақұрылымның нашарлығы. Сондай-ақ, жаңа орындар мен туристік маршруттарды іздеуге, сондай-ақ қазақстандық туризм маусымдығының теріс әсерін азайтуға көбірек көңіл бөлу керек. Жергілікті тұрғындар үшін, әрине, жоғары баға мәселесі өзекті.
Қазақстандықтардың өздері үшін елде демалу да әрдайым қолда бола бермейді. Айтпақшы, Бурабай да қаныққан. Сондықтан бағалар бақылаусыз өседі. Қызметтің лайықты екеніне ешкім мән бермейді. Ал Бурабай-бұл ерекше орын, егер бір нәрсе бұзылса, бүкіл экожүйе тұтастай құлап кетуі мүмкін. Сондықтан баға ел ішінде қолжетімді болуы үшін жұмыс істеу керек. Ол үшін олар жыл бойы болуы керек және олардың барлығы маусымдық, - дейді "Туристік қамқор" корпоративтік қорының төрағасы Инна Рей.
Сонымен бірге, маманның пікірінше, шетелдік азаматтардың біздің елге ұйымдасқан түрде, тек жергілікті туристік фирмалар арқылы келуін қамтамасыз ету қажет. Бүгінде Қазақстанда 4 мыңға жуық туристік нысан бар. Экотуризмге сұраныс артып, ұлттық саябақтарға белсенді қатысу байқалады. Өткен жылы ғана 2,5 миллионға жуық адам демалды. Жақында жергілікті билік елде агротуризмді дамытуды ұсынды. Болжам бойынша, бұл 10 мың ауыл тұрғыны үшін қосымша жұмыспен қамтуға мүмкіндік береді.
Сондай-ақ цифрлық дәуірде саяхат бұрынғыдан да оңай және қолжетімді бола түскен. Соңғы жылдардағы ең маңызды жаңалықтардың бірі - үйден шықпай-ақ елге кіруге рұқсат алуға мүмкіндік беретін онлайн визаларды енгізілді. Енді консулдықтардың кезектерінде бірнеше сағат жұмсаудың қажеті жоқ. Қазір тек құжаттар топтамасын жинап, бірнеше рет көрсетілген тетіктерді бассаңыз жеткілікті. Осы орайда біз онлайн виза алуға болатын 10 елдің тізімін жинасап көрдік.
Үндістан
Үндістан 160-тан астам елдің азаматтары үшін электронды туристік визаны (e-Tourist visa) ұсынады. Өтініш беру процесі бірнеше минутты алады және визаның өзі әдетте 72 сағат ішінде беріледі. Виза елде 60 күнге дейін тұруға мүмкіндік береді. Виза құны 25 доллардан басталады.
Шри-Ланка
Шри-Ланка туристер мен кәсіпкерлерге электронды виза (ETA) ұсынады. Онлайн өтініш беру процесі бірнеше минутты алады және виза әдетте 24 сағат ішінде беріледі. Электрондық визаны рәсімдеу құны 40 доллардан басталады.
Камбоджа
Камбоджа туристерге электронды виза (eVisa) ұсынады. Өтініш онлайн режимінде беріледі және әдетте 3 жұмыс күні ішінде өңделеді. Электрондық визаны рәсімдеу құны 30 доллардан басталады.
Сауд Арабиясы
Сауд Арабиясы туристерге электронды виза (eVisa) ұсынады. Онлайн өтініш беру процесі бірнеше минутты алады және виза әдетте 24-72 сағат ішінде беріледі. Электрондық визаны рәсімдеу 90 күнге дейін 395 риал тұрады.
Бахрейн
Бахрейн туристер мен кәсіпкерлерге электронды виза (eVisa) ұсынады. Виза жасына қарамастан барлық туристерге беріледі. Өтініш онлайн режимінде беріледі және әдетте 3 жұмыс күні ішінде өңделеді. Виза құны 15 доллардан басталады.
Кения
Кения туристерге, кәсіпкерлерге және транзиттік жолаушыларға электронды виза (eVisa) ұсынады. Өтінім сайтта онлайн режимінде беріледі және виза әдетте 48 сағат ішінде беріледі.
Сингапур
Сингапур - бай мәдени тарихы мен заманауи ыңғайлылығы бар жоғары технологиялық ел. Ол туристер мен кәсіпкерлерге арналған e-Visa жүйесін ұсынады. Визалық өтінім сайтта онлайн режимінде беріледі және әдетте 1-3 жұмыс күні ішінде өңделеді. Виза құны 20 доллардан басталады.
Индонезия
Индонезия-таңғажайып табиғи ландшафттары мен бай мәдени мұрасы бар ел, сонымен қатар туристер мен кәсіпкерлерге электронды виза (eVisa) ұсынады. Өтініш беру процесі сайтта бірнеше минутты алады, ал виза әдетте 3-5 жұмыс күні ішінде беріледі. Виза құны 10 доллардан басталады.
Багам аралдары
Әдемі жағажайларымен және мөлдір суларымен танымал Багам аралдары туристерге электронды виза (eVisa) ұсынады. Сайтта онлайн өтініш беру процесі бірнеше минутты алады және виза әдетте 48-72 сағат ішінде беріледі. Виза құны 110 доллардан басталады.
Бенин
Бенин, бай тарихы мен мәдени дәстүрі бар ел, туристер мен кәсіпкерлерге электронды виза (eVisa) ұсынады. Сайтта онлайн өтініш беру процесі бірнеше минутты алады және виза әдетте 48 сағат ішінде беріледі. Электрондық визаны рәсімдеу құны 100 доллардан басталады.
