Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. 12 және 13 желтоқсанда ұсынылатын Т.Қажығалиевтың музыкасына атақты хореограф Патрик де Бананың қойылымындағы «Дала үні» жаңа ұлттық балеті Қазақстанның мәдени өмірі үшін елеулі оқиға болмақ.
Қоюшы дирижер – Абзал Мұхитдин, либретто авторы – танымал қазақстандық кинорежиссер, сценарист, ақын Бақыт Қайырбеков, хореографиялық либретто адаптациясының авторы – Жан Франсуа Вазель.
Біз бұл маусымда осымен екінші премьераны дайындаудамыз, бұдан басқа жыл соңына дейін жаңа толық ауқымды опералық спектакль қою жоспарымызда бар. Пандемия кезінде театрдың қарқыны жаман емес деп есептеймін. «Дала үні» ұлттық балеті — бұл қазақстандық және шетелдік қойылым командасының тың ойларының тандемі. Әдетте, пікірлестер жиналған жерде шығармашылық туындайды, ал біздер орасан зор ойларды өмірге әкеліп жүрген жоғары деңгейлі кәсіпқойларды таңдап алдық деген ойдамын. Залдарда дайындық жұмыстары басталып кетті, труппа толықтай жұмысқа жүктелген, театр цехтарында костюмдер тігілуде, декорациялар мен бутофориялар жасалуда. Премьера өте қызықты өтетініне, көрермендерімізді түңілдіріп алмайтынымызға сенімдімін, - деп атап өтті Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Астана Опера» директоры Ғалым Ахмедьяров.
Ержүрек сәулетшіге қанат бітірген арман туралы өсиет әңгіме заманауи хореография тілімен жеткізілетін болады.
Бұл балеттің бірінші бөлімі ұлттық би элементтерінен құралған дәстүрлі болып келеді, ал екінші бөлімі стильге бағындырылған әрі әсем қала өмірін көрсетеді. Ұлттық қимыл-қозғалыстар маған шабыт береді, мен оларды зердейлеймін де, өз әлеміме енгіземін, кейін өзімнің икеміме сай сәл өзгертіп, бейімдеймін. Хореография жасаған кезде мен үшін музыка әрдайым бірінші орында тұрады. Аталған спектакльде біз Т.Қажығалиевтың музыкасын пайдаландық, ол өте ыңғайлы, себебі әуел баста балетке арнап жазылған. Аталмыш шығарманың мен пайдаланған бес бөлімі С.Рахманиновтың, И.Стравинскийдің туындыларын есіме салады, - деді қоюшы хореограф Патрик де Бана.
Балетмейстердің пікірінше, қазіргі жастар аға буын өкілдері тәрізді көркем ойлау қабілетінен айырылып барады. Оның мақсаты – жұртшылықты өнерге тарту әрі оларға өнерге қатысты болуға, өз жұмысының бөлшегі болуға мүмкіндік беру. Балетмейстер үшін көрермендердің шымылдық түрілгеннен кейін спектакльді көріп, қол шапалақтап, сосын кетіп қана қоймай, олардың бәрін сезініп, ой толғап, өздеріне тән сюжет таба білгендері маңызды.
Адамзатқа эволюция, заманауилық, даму қажет, бірақ сонымен бірге бұл балет егер кімде-кім өзінің өткенін, аға буын дәстүрін ұмытқан болса, ондай адам өзінің тамырын жоғалтады дегенді көрсетеді. Жел соққанда, ол ұшып кетеді, - деді Патрик де Бана.
Қоюшы хореограф түрлі елде ұлттық балеттерді сахналау бойынша жұмыс жасаған. Қытайда қойған спектакль оған үлкен танымалдылық әкелді. Онда Патрик де Бана бір жарым ғасырлық тарихы бар ұлттық аңызбен жұмыс жасап, оны заманауи балетке айналдырған. Бұдан бөлек Түркияда, Жапонияда ұлттық балеттерді ұсынған, ал 2018 жылдың қарашасында Бахрейнде «Саяхатшының арманы – Мухаррактан әңгіме» спектаклінің премьерасы өткен. Осы ауқымды жоба «Мухаррак – ислам мәдениетінің астанасы-2018» жылының жабылуына арналған болатын, оны көптеген елдердің көшбасшылары тамашалап, қонақ болды.
Балетмейстер қай жерде еңбек етпесін, әртістер үшін бір ғана талап қояды – тәртіп, ойлана алу, жеке зерттеу жүргізу, материалды зерделеу, солистердің жанын салып жұмыс істеуі.
Айта кетер болсақ, сахна жабдықтары минималистік стильде орындалатын болады, себебі спектакльдің тұжырымдамасына сәйкес ол балет әлемінің сұлулығы мен кербездігін паш етуі тиіс.
Қойылым тобына сондай-ақ асқақ өнер әлемінің хас шеберлері енген: Рикардо Санчес Куэрда – декорациялар бойынша суретші, Стефани Бауэрле – костюмдер бойынша суретші, Карлос Пино-Кантана – композитор-әрлеуші, Джеймс Ангот – жарық бойынша суретші. Дариға Тайшықова – костюмдер бойынша суретшінің кеңесшісі, Ұлтай Ерденбекова – жарық бойынша суретшінің кеңесшісі, Алина Үсенбаева – сценографияны басқару, Серік Басбаев, Зарина Аймұханова – грим бойынша суретшілер.
