Алматыда I Халықаралық «Almaty Puppet Festival» қуыршақ театрлар фестивалі басталды. Осы ретте, мемлекеттік қуыршақ театрында 50 жылға жуық қызмет еткен Гүлжәмила Илиясовамен BAQ.KZ тілшісі сұхбаттасқан еді.
Фестивальден әлемдік және отандық қуыршақ театрының даму тенденциялары, жаңашыл бағыттары мен заманауи ерекшеліктерін айқындайтын қойылымдар ұсынылмақ.
– Аталмыш фестивальлдің ерекшелігі қандай?
– Күздің жаймашуақ кезінде Алматы қаласында алғаш рет Халықаралық «Almaty Puppet Festival» қуыршақ театрлар фестивалі ұйымдастырылып жатыр. Фестивальдің әртістер мен театр ұжымына берері мол. Себебі мұнда сыннан сүрінбеген театр өнерінің тарландары бақ сынайды. Әр елдің өнері, театры, ойлауы әр түрлі. Тіпті қуыршақтары да басқаша. Спектакльді кішкентай көрермендерге жеткізу шеберлігі әртүрлі. Мәселен, біз біле бермейтін әдістерді басқалары білуі мүкін, осылайша басқалардан үйрену арқылы өзімізді дамыта аламыз. Әртістер бірін-бірі көріп, танысып, сол елдің салт-дәстүрімен таныс болады. Фестивалдьдің аясында 1 аптада қойылымдар ұсынылады. Қойылымдарды тамашалау арқылы өзімізге рухани нәр алып, бойымызға сіңіреміз.
– Фестиваль демекші, өзіңіздің еңбек жолыңызда сапар шеккен кездерді айта кетсеңіз.
– Менің театр сахнасында жүргеніме 48 жыл өтті. Осы жылдар ішінде талай халықаралық фестивальдерге барып, жүлдегер болып келген едік. Ең алғаш тәуелсіздік алған жылдары Иран мемлекетінде Тегеран қаласында болған еді. Сол жерде әлемнің түпкір-түкпірнен майталман әртістер келіп, жақсы ой түйіп, біраз дүниелермен таныс болдым. Бұдан кейін Чехияның астанасы Прага қаласында болдық. Ол фестивальге әлемнің 38 елінің театры жиналды. Біз «Қаңбақ шал» ертегісін қойдық. Сол 38 елдің ішінен біздің театр суырылып алға шығып, оза шапты. Гран-при иеленіп, көпшіліктің ықыласына бөленді. Ең үздік стенография, ең үздік қуыршақ бейнелерін алдық. Одан кейін де, міне, жас буын әртістеріміз де өздерінің шеберлігін танытып, гран-при иеленіп келіп жатыр. Бұл мемлекеттік қуыршақ театрының мерейін тасытып, атын әлемге танытып жүр десем, артық айтқандық емес.
– Халықаралық фестивальдерде өнер көрсеттіңіз. Сіздің ойыңызша, қай елдің қуыршақ театрының өнері ерекше?
– Өнер адамдары болғандықтан, өнерге барын береді, әрқайсысы сыннан сүрінбейтін жасампаздар деп айтамын. Себебі әр театрдың үздік қойылымы, үздік әртістері бар. Дегенмен салыстырмалы түрде айтар болсақ, маған Болгар елінің Бугас қаласындағы мемлекеттік қуыршақ театрының өнерпаздары мен репертуары қатты ұнады. Олардың өнері, қуыршағы, ойлары да ерекше. Бұдан бөлек, олар біздің елімізге келген сәтте қойылымды қазақша алып келген еді. Бұл оқиға 2011 жылы Алматыда Дүниежүзілік карнавалда өткен еді.
– Жақсы спектакльдің бағын ашатын режиссер ме әлде әртістер ме?
– Фестивальдерде қойылымның оза шабуына жақсы стенография негіз болады. Одан кейін режиссердің де үлесі көп. Ал енді сол режиссердің қойған талабын ары қарай сахнада сомдап алып шығатын әртістің ролі жоғары деңгейде болуы керек. Басқаларын айтпағанда, өзімізде мемлекеттік қуыршақ теарындағы қойылымдардың стенографиясы деңгейі жоғары. Мықты режиссерлеріміз де бар. Талантты да талапты жас әртістеріміз де бар деп айта аламын.
– Әңгімеңізге рахмет!
