Мәжіліс депутаты Болатбек Нажметдинұлы палатаның жалпы отырысында Премьер-министр Әлихан Смайыловқа су мәселесіне қатысты депутаттық сауал жолдады, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдары» атты Қазақстан халқына Жолдауында су тапшылығының артуы – Орталық Азия мемлекеттеріне ортақ мәселе екенін және еліміздің кейбір өңірлерінде суды ең көп жұмсайтын ауыл шаруашылығы саласында оның 40 пайызы босқа ысырап болып жатқанын айтты.
Осыған орай, Болатбек Нажметдинұлы өзінің депутаттық сауалында AMANAT партиясы Президенттің саясатын қолдайтынын және біздің су ресурстарымызды ұтымсыз пайдалануға қарсы екенін айтты.
Елдің су ресурстарының көлемін жер үсті сулары қамтамасыз етеді, олардың жартысы Қытай, Өзбекстан, Ресей және Қырғызстаннан трансшекаралық өзендердің ағынының арқасында қалыптасады. Қазіргі уақытта су ресурстары халық пен экономика салаларының қажеттіліктерін қамтымайды, бұл оңтүстік өңірлердің одан әрі әлеуметтік-экономикалық дамуына күмән туғызады, – деді депутат.
Оның сөзінше, су алу және суармалы су болып табылатын өтелмейтін ресурстың өнімсіз шығын деңгейі бойынша Статистика оны тиімсіз пайдалануды көрсетеді. Жерсеріктік жерді зондтау жүйелерінен күнделікті алынған кеңістіктік деректер мұны растайды. Суреттерде жердің біркелкі суарылмайтындығы көрінеді, бұл судың әр түрлі суармалы алқаптарға дұрыс бөлінбегендігін көрсетеді. Кейбір учаскеде артық ылғал бар, ал кейбір жерге су мүлдем жетпейді.
Арналар мен өзендерді қайта бағыттау кезінде пайда болған жасанды су жинақтары айқын көрінеді. Суды заңсыз алу фактілері де тіркелген. Президент бірнеше рет су саласын цифрландыру туралы тапсырма берді. Дегенмен бүгінгі таңда заманауи есепке алу аспаптары мен ақпараттық жүйелер шын мәнінде тек қана Сәтбаев атындағы каналда жұмыс істейді, – деп айтты депутат Нажметдинұлы.
Болатбек Нажметдинұлының айтуынша, су тарифтерінің төмендігі және автоматтандырудың жоқтығы есепке алу жүйесінің тиімсіз болуына әкеледі. Суды арзан әрі бақылаусыз пайдалануға болады. Бүгінде шаруалар арасында суды үнемдейтін технологияларды енгізудің ынталандырушы тетіктері де жоқ. Мысалы, 1 кг күріш өндіруге субсидияларды қосқанда (!!!) Егер 2 теңге бағамен кемінде 6000 литр су қажет болса, онда су үнемдеу технологияларымен айналысатындар 20-30 есе көп төлейді.
Депутат қолда бар суды үнемдеуді және тиімділікті арттыруды үйренудің орнына, Су министрлігі өзендерді бұрумен айналысатынын, елге қанша су келсе де, оны тиімсіз пайдаланған кезде тапшылық сақталатыны түсінікті екенін айтты.
Осыған байланысты Болатбек Нажметдинұлы қысқа мерзім ішінде, суды үнемдейтін технологияларды қолданатын және жоғары өнімділікті қамтамасыз ететін жобаларды қоса алғанда, басымдықтарды айқындау қажет екенін айтты.
Ғарыш мониторингінің кеңістіктік деректері негізінде жер пайдаланушылар бойынша нақты уақыт режимінде суды тиімді есепке алуды қамтамасыз ете отырып, су ресурстарын сақтау және тасымалдау инфрақұрылымын цифрландыру. Ауыл шаруашылығына арналған су тарифтік саясатын қайта қарау. Аграршылар арасында, оның ішінде тарифтік саясат арқылы заманауи су үнемдеу технологияларын енгізуді ынталандыру шараларын әзірлеу қажет, – деді депутат.
