Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Мәжіліс депутаты Айқын Қоңыров Каспий құбыр консорциумындағы апат мәселесін көтеріп, Премьер-министр Әлихан Смайыловтың атына депутаттық сауал жолдады.
Депутат атап өткендей, Каспий құбыр консорциумындағы (КҚК) апат қазақстандық мұнайдың басым бөлігінің экспортын тоқтатты. Энергетика министрлігі бұл жағдайды маңызды деп санамайды, себебі мұнай өндіруді қысқарту «технологиялық тұрғыдан рұқсат етілген».
КҚК-дағы апаттан тек техникалық проблеманы ғана емес, стратегиялық мұнай-газ саласы құрылымының залалын да көру керек. Шын мәнінде, оның барлығы «бір құбырға» байланысты. Біздің ірі нарығымыз Еуроодаққа мұнай экспортының шамамен 80%-ы КҚК арқылы жүзеге асырылады. Осылайша, республикалық бюджет пен Ұлттық қорды толықтыруды қамтамасыз ететін экспорттық түсімнің тағдыры «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы тұлғасындағы мемлекеттің үлесі бар болғаны 19%-ды құрайтын бір құбырға байланысты. Сонымен қатар елдің ірі кен орындары мұнай жөнелтушілер болып табылады, оларды жеке шетелдік бизнес толығымен бақылайды, - деп айтты Қоңыров.
Оның сөзінше, кеңейту жобасы іске асырылғаннан кейін КҚК қуаты 67 миллион тоннадан 83 миллион тоннаға дейін артады. Бұл Теңіз кен орнында мұнай өндіруді кеңейту жобасына байланысты. Коммерциялық тұрғыдан алғанда және жеке акционерлердің мүдделері үшін мұның барлығы қисынды және негізделген.
Бұл апат қысқа мерзімде жойылады деп үміттенеміз. Бірақ болашақта басқа апаттарға, техникалық немесе басқа да себептерге байланысты тоқтау болмайтынына кепілдік жоқ. Белгілі болғандай, бізде экспорттың баламалы нұсқалары да, кірістерді өтеудің және жеке мұнайды пайдаланудың басқа тәсілдері тапшы. Бір экспорттық бағытты жабу бүкіл экономиканың бұғатталуына әкелетінін білдіреді, - деп есептейді Мәжіліс депутаты.
«Қазақстан Халық партиясы» фракциясы Үкімет басшысына мынадай сұрақтар жолдады.
Мұнай, газ, уран және стратегиялық шикізаттың басқа да түрлерінің экспорты саласында экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қандай шаралар қолданылып жатыр? 2021 жылғы Теңіз, Қашаған және Қарашығанақ кен орындары операторларының қызметінен мемлекеттік бюджетке тікелей төлемдердің көлемі қандай? – деп сұрады фракция депутаттары.
