2020 жылдың желтоқсан айынан Қазақстанда полиция жұмысының сервистік моделін қалыптастыру жобасы жүзеге аса бастады, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Мұның басқа жобалардан айырмашылығы сол, жергілікті полиция қызметінің жұмыс процестерін оңтайландыруға, тиімді басқару жүйесін құруға, полиция мен қоғам арасындағы диалогты орнатуға бағытталған.
Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев полиция реформасын бастауды ішкі істер министрлігінің жергілікті департтаменттеріне жүктеген болатын. Жобаның Жамбыл облысында қалай жүзеге асырылып жатқаны туралы ведомствоның баспасөз қызметінен білдік.
Қызметтік полицияның стратегиясы халыққа сапалы қызмет көрсетуге және қоғаммен серіктестікте қауіпсіздік мәселелерін шешуге бағытталған. Сервистік үлгіні дамытудың негізгі бағыттары – азаматтардың полицияға қолжетімділігін барынша арттыруды көздейді әрі қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың алдын алуды мақсат тұтады. Бұл сайлау учаскелерін, жылжымалы бекеттерді оңтайлы орналастыруды, кері байланысты арттыруды, сондай-ақ цифрлық технологияларды қолдануды қамтиды. Ең бастысы – халықпен тығыз байланыста болу, - деп түсіндірді аймақтағы полиция департаментінің өкілі Нұрлан Бейсенбаев.
Бәріміз білетіндей, Президент қызмет көрсету моделін дамытуда үш негізгі векторды белгілеп берді. Біріншісі – азаматтардың полицияға мүмкіндігінше қолжетімділігін жеңілдетуге бағытталған жаяу қашықтық. Екіншісі – ықтимал қауіптерді дер кезінде жою арқылы құқық бұзушылықтың алдын алу, мұнда негізгі рөл учаскелік полиция инспекторларына жүктеледі. Үшіншісі – халықпен тығыз әріптестік, өйткені қауіпсіздік мәселелерінің жергілікті маңызы бар десек, оны тек жергілікті қоғамдастықтың белсенді көмегі арқылы ғана тиімді шешуге болады.
Ішкі істер министрі Марат Ахметжанов атап өткендей, сервистік модель полицияның жергілікті аймақтардағы жұмысының сапасын арттыруға және ішкі істер органдарын реформалау бойынша алға қойылған міндеттер аясындағы мақсаттарға тиімдірек қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Ал мұның әдеттегі полиция жұмысынан қандай айырмашылығы бар? Бұл сауалға департамент өкілі жауап берді. «Полиция қызметін ұйымдастырудағы дәстүрлі және қызметтік тәсілдердің негізгі айырмашылықтары мынадай: дәстүрлі үлгідегі полиция қызметі қылмыспен күресу шараларына басымдық береді. Құқық бұзушыларға назар аударылады, ал бағалау критерийлері – құқықтық статистика. Полиция қоғамның салауатты бөлігімен, негізінен, азаматтар қылмыста жәбірленуші болған кезде ғана әрекет етеді. Яғни, құқық бұзушылықтың алдын алу және қауіпсіздік мәселелерін шешу жолдарын әзірлеу процесіне тұрғындар аз тартылған.
Ал қызметтік модельде қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қылмыстың алдын алу басты миссия болып саналады. Қызметтік полицияның міндеттері – қауіпсіздік мәселелерін бірлесіп шешу үшін құқық бұзушылықты тоқтату, көмек көрсетуге дайын болу және халықпен сенімді қарым-қатынас орнату, - деп түсіндірді Нұрлан Бейсенбаев.
Бұл модельдің өңірде қалай жүзеге асырылып жатқанына келсек, Жамбыл облысы әкімінің 2021 жылғы өкімімен әкімдіктің базасында Ішкі істер министрлігімен және Астанадағы ЕҚЫҰ Бағдарламалар кеңсесімен бірлесе отырып, мобильді күзет тобы құрылды. Оның құрамына ішкі істер, прокуратура, денсаулық сақтау, білім беру, халықты әлеуметтік қорғау, жергілікті атқарушы орган (әкімдік), сондай-ақ жұртшылық өкілдері кірді.
Мобильді топтың негізгі мақсаты – қоғамды және жергілікті өзін-өзі басқару органдарын нақты аумақтарда құқықтық тәртіпті және заңдылықты қамтамасыз етудің жаңа тәсілдері мен шешімдерін әзірлеуге, қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою бойынша шаралар қабылдауға тарту. Осы топ белгіленген аумақта қауіпсіздік мәселелерін зерделей отырып, оларды жою бойынша ұсынымдарды да әзірлейді.
«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасын жүзеге асыру аясында Жамбыл облысы полиция департаменті басшылығы азаматтарды тұрақты түрде қабылдауда. Биылғы екі айда департамент басшылығының қабылдауына 48 азамат, аудандық ішкі істер бөлімдері басшылығының қабылдауына 356 тұрғын өтініш білдірген.
Мұндай кездесулер өзекті мәселелерді анықтау мен шешуде, қолданыстағы заңнама нормаларын нақтылауда, ішкі істер органдарының қызметін реформалауда, атап айтқанда, қылмыстық процестің үш деңгейлі моделін – «жаяу жүру» қағидатын енгізуде маңызды. Азаматтар шешуі полиция бөлімінің құзыретіне кірмейтін сұрақтармен келеді. Әрбір өтініш берушіні тыңдау маңызды, сондықтан мұндай жағдайларда заңгерлік кеңестер ұсынылады, - деді ведомство өкілі.
Оның сөзінен ұққанымыз, облыстың құзырлы органдарына жүгінушілер қатары жыл санап артып келеді. Мұны азаматтардың сенімінің көрсеткіші деп бағалауға негіз бар.
Ал біздің департамент қызметтік полицияға техникалық тұрғыдан қаншалықты дайын? Турасын айтқанда, жаңа жоба «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасына сәйкес келеді, оның аясында біз цифрлық инновацияларды енгізу мен дамыту бойынша жүйелі жұмыс жүргізе аламыз.
Нұрлан Бейсенбаевтың сөзіне қарағанда, полиция департаментінің қызметтік автокөлік паркі 2022 жылы 108 көлікпен толыққан. Автопаркті кезең-кезеңімен жаңарту жүргізілуде. Сонымен қатар көліктер заманауи қондырғылармен жабдықталған, дыбыс күшейтетін қондырғы және рация орнатылған. Мамандар GPS жүйесі бойынша көліктердің қай бағытта жүріп жатқанын орталықтан басқарады. Полиция бөлімшелерінің қызметтік көліктер паркін жаңарту – мемлекет тарапынан жұмыс сапасын ұдайы жақсарту мақсатында атқарылып жатқан ауқымды шаралар кешенінің бір бөлігі ғана.
Осылайша, Тараз қаласының көшелеріне дабыл сигналын таратып, заңсыз әрекеттер немесе төтенше жағдайлар кезінде шұғыл түрде полиция шақыруға арналған арнайы құрылғылар орнатылды. Азаматтардың осы құрылғының түймесін басу арқылы жедел басқару орталығының қызметкеріне тез арада хабарласуына мүмкіндігі бар. Кірістірілген бейнекамера бейне жазуды қамтамасыз етеді. Барлық деректер жүйемен автоматты түрде жазылады. Бұл жаңашылдық бізге азаматтардың барлық өтініштеріне жедел жауап беруге мүмкіндік береді. Бүгінгі күні адам көп жиналатын орындарда полицияның жедел шақырулары үшін 10 SOS дабыл түймесі орнатылған, - деді департаменттің баспасөз қызметінен.
Тағы айта кетерлігі, Тараз қаласындағы «Көне Тараз» тарихи-мәдени кешенінің, Бауыржан Момышұлы атындағы «Жеңіс» саябағының, «Тектұрмас» этно-тарихи кешенінің аумағында жаңа үлгідегі үш стационарлық полиция бекеті орнатылып, жұмыс істеп жатыр. Бұл бекеттер полиция қызметкерлерінің қызмет етуіне қажетті барлық құралдармен жабдықталған. Стационарлық полиция бекеттері – жедел басқару орталығына шығатын сыртқы бейнебақылау жүйесіне жалғанған модульдер. Сол арқылы стационарлық полиция қызметкерлері деректер базасына қол жеткізе алады және байланыс құралдарымен қамтамасыз етілген. Оқиға туралы дабыл сигналы немесе стационарлық бекетке азаматтардың өтініші түскен жағдайда полиция дереу автопатруль шақырады. Бұл бекеттер тәулік бойы ашық.
Сондай-ақ Тараз қалалық полиция басқармасының орталық басқару орталығына 2 846 бейнебақылау камерасы әкелінсе, оның 210-ы облыс орталығының аумағында орнатылған, 2 280-ні «Қазақтелеком» АҚ-ның «бұлтты бейнебақылау» камерасына жалғанған.
«Қауіпсіз қала» жобасы бойынша мемлекеттік-жекеменшік әріптестік аясында қалада 1250 бейнебақылау камерасын орнатылып, іске қосу жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар, оқушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жедел басқару орталығының бейнеқабырғасына қаладағы жалпы білім беретін мектептерге бейнебақылау жүйесін орнату жобасы жүзеге асырылу үстінде.
Бұл техникалық бағдарлама қоғамдық қауіпсіздікті жақсарту мақсатында орнатылып, білім беру ұйымдарының аумағындағы жағдайды бейнебақылауды қамтамасыз етеді. Аймақтағы 443 мектеп пен 438 балабақшаның барлығына бейнекамера орнатылған. Сол сияқты, облыс орталығының жолдарында 68 «Автоураган» аппараттық-бағдарламалық кешендері жұмыс істейді, барлығы 10 «Арқан» жылжымалы кешені қызмет көрсетуде. Сондай-ақ өңірде 48 «Сергек» жүйесі іске қосылып, қаланың айналасында үш Integra-KDD зияткерлік жол айрығы бар, - деді Нұрлан Бейсенбаев.
Бұл ретте 2022 жылы жол-көлік оқиғалары мен жол қозғалысы қауіпсіздігі саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алу мақсатында республикалық және облыстық маңызы бар автомобиль жолдарының апаттық учаскелеріне қосымша 12 «Автоураган» аппараттық-бағдарламалық кешендері орнатылғанын қоса кеткен жөн. Республикалық және облыстық маңызы бар автомобиль жолдарында жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін, қоғамдық тәртіп пен жол қозғалысын бақылау мақсатында контактісіз әдістерді енгізу бойынша АҚШ тәжірибесін мысалға ала отырып, 10 «АвтоСканАр» мобильді кешені сатып алынып, қызметтік көліктерге қойылған.
«Цифрлы полиция қызметкері» жобасының сервистік моделі аясында полиция қызметкерлері барлық қажетті материалдық-техникалық базамен жабдықталған. Оның ішінде, радиостанциялар, автобейнетіркегіштер, киілетін бейнетіркегіштер, компьютерлік техника, мобильді планшеттер, термопринтерлер, арнайы техникалар, көліктер, және тағы басқалар бар.
Қызмет көрсету үлгісінде негізгі рөл учаскелік полиция инспекторына жүктелген. Соңғы уақытқа дейін жеке профилактикалық жұмыстарға дейін қысқартылды. Енді ол құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою туралы ұсыныс енгізуге құқылы. Учаскелік полиция қызметкерлерінің құзыреті төрт қосымша әкімшілік қарастыру үшін кеңейтілді. Олар: «Кәмелетке толмағандарды түнгі уақытта ойын-сауық мекемелерінен табу», «Темекі өнімдерін тұтынуға тыйым салуды бұзу», «Әкімшілік қадағалауды бұзу», «Көлік құралдарының қозғалысына кедергі жасау». Қазіргі кезде осы қызметті жүйелі түрде күшейту мәселелерін пысықтап жатырмыз. Әрбір ауылдық учаскелік полиция инспекторына мәртебесі заңмен бекітілген көмекші тағайындалады. Ең бастысы, учаскелік полиция қызметкерінің азаматтық қоғаммен жұмысы қазір ашықтық пен жауапкершілікке бағытталған. Тұрғындарға тоқсан сайынғы есептерді таныстырды, - деп мәлімдеді Жамбыл облысы бойынша полиция департаментінің өкілі.
Оның сөзінен белгілі болғандай, интерактивті байланыс арқылы полицияның халықпен байланысы нығая түсуде. Учаскелік инспекторлар танымал мессенджерлердің ортақ үй чаттары арқылы онлайн режимінде 24 сағат бойы халықпен байланыста.
Азаматтарға қолайлы жағдай жасау мақсатында учаскелік пункттердің орналасуы мен оларға қызмет көрсету шекаралары қарастырылған. Әкімдіктермен бірлесе отырып, ауылдық елді мекендерде учаскелік, оның ішінде тұрғын үймен біріктірілген учаскелер салу, сондай-ақ қалаларда жаңа тұрғын үй кешендерінің үй-жайларын бөлу бойынша шаралар қабылданып жатыр.
2022 жылы облыста бес учаскелік полиция пункті ашылды. Тағы да сауда нүктелерінен ашу жоспарлануда. Бұл бағыттағы жұмыстар қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті нығайту, сондай-ақ азаматтарға қолайлы болу мақсатында жүргізілуде.
