Егер тұтынушы тауарларды электрондық тәсілмен сату мәселелеріне қызығушылық танытса, онда оларға жауаптарды "Сауда қызметін реттеу туралы" заңның 29-бабынан табуға болады, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Тауарларды электронды түрде сату кезінде осы қызметті жүзеге асыратын ұйым тұтынушыға, сатып алушыға ұсынылған өнімді сипаттайтын толық, сенімді және қол жетімді ақпаратты қамтитын каталогтарды, буклеттерді, проспектілерді, фотосуреттерді немесе басқа да ақпараттық материалдарды ұсынуға міндетті екенін атап өткен жөн. Электрондық тәсілмен сатылатын тауарлар туралы ақпарат сатып алушының назарына тауарларға қоса берілетін техникалық құжаттамада жеткізіледі. Бұл ретте сатушы сатып алушыға тауарды электрондық тәсілмен сату туралы ұсыныс қолданылатын мерзім туралы міндетті түрде хабарлауға міндетті.
Тауарларды электрондық тәсілмен сату кезінде сатушы, ең алдымен, сатып алушыға тауарларды пошта жөнелтілімдерімен жіберу немесе тасымалдау арқылы жеткізу және көлік түрін көрсету арқылы жеткізу қызметтерін ұсынуға міндетті. Бұл ретте сатушы сатып алушыға техникалық талаптар бойынша тиісті мамандардың қатысуынсыз пайдалануға беруге болмайтын техникалық күрделі тауарларды қосу, баптау және пайдалануға беру жөніндегі білікті мамандарды пайдалану қажеттігі туралы хабарлауға тиіс.
Сатушы сатып алушыдан электрондық тәсілмен сату шартын жасасу ниеті туралы хабарлама алған сәттен бастап сатушының тауарды беруге байланысты міндеттемелері болады. Сатып алушы тауарды сатып алу ниеті туралы хабарламада міндетті түрде көрсетуі керек:
1) сатушының толық фирмалық атауы мен мекенжайы, сатып алушының немесе ол көрсеткен тұлғаның (алушының) тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), тауарды жеткізу керек мекенжайы;
2) тауардың атауы, артикулы, маркасы, сорты, сатып алынатын тауар жиынтығына кіретін заттардың саны, тауар бағасы;
3) қызмет түрі, оны орындау уақыты және құны;
4) сатып алушының міндеттемесі.
Тауарды электрондық тәсілмен сату жөніндегі шарт сатушы сатып алушыға чек не тауардың төленгенін растайтын өзге құжат берген сәттен бастап немесе сатушы сатып алушының тауарды сатып алу ниеті туралы хабарлама алған сәттен бастап жасалған болып есептеледі. Егер сатып алушы тауар үшін қолма-қол ақшасыз нысанда немесе тауарларды несиеге сату кезінде төлеген болса, онда сатушы жүкқұжат немесе тауарды тапсыру-қабылдау актісін жасау арқылы тауардың берілуін растауға міндетті. Сатушы тауарды сатып алушыға шартта белгіленген мерзімде беруге міндетті, ал егер шартта тауарды жеткізу мерзімі анықталмаса және осы мерзімді анықтауға мүмкіндік болмаса, онда тауар ақылға қонымды мерзімде берілуі керек. Сатушының тауарды сатып алушыға беру мерзімін бұзғаны үшін сатушы ҚР азаматтық заңнамасына сәйкес жауапты болады.
Әлеуметтік сауалнама деректері бойынша 2023 жылы азаматтар электрондық сауда саласында қандай тұтынушылық құқықтардың бұзылуына тап болды деген сұраққа:
Астана қаласы тұрғындарының 50% - ы жарнамаланатын тауардың/қызметтің нақты алынғанмен сәйкес келмеуіне және алынған төлемнен кейін қызметтің көрсетілмеуіне тап болғанын айтты.
39% Қостанай облысынан келген респонденттер алынбаған тауар / қызмет үшін қаражатты қайтарудан бас тартты деп жауап берген.
Сапасыз тауар/қызмет алмасудан бас тартуды Астана қаласының респонденттері – 53,4% және Шымкент қаласынан – 49,8% кездестірді.
Абай тұрғындарының 37,6% - ы алынған төлемнен кейін қызметті көрсетпеу сияқты тұтынушылық құқықтары бұзылған жағдайларға тап болды.
Дереккөз:тұтынушылардың құқықтарын қорғау бойынша оқу-әдістемелік құрал/ Д. К. Оспанова, Д. Б. Тебаев, в. К. Сыздықов және т. б
Тұтынушылардың құқықтарын әлеуметтік және аналитикалық зерттеу
