Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек Қазақстан студенттеріне көрсетілетін мемлекеттік қолдау шаралары туралы айтып берді, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Мақалада "Келешек" ерікті жинақтау жүйесін енгізу, стипендияларды көтеру, жаңа жатақханалар салу сияқты маңызды бастамалар қарастырылған. Сонымен қатар ерекше қажеттіліктері бар студенттердің жағдайын жақсартуға және барлық жастар үшін білімге қолжетімділікті қамтамасыз етуге ерекше назар аударылған.
"Келешек" бірыңғай ерікті жинақтау жүйесінің балалар үшін негізгі артықшылықтары қандай және ол Қазақстандағы жоғары білімге қолжетімділікті қалай жақсартады?
Мемлекет басшысының 2023 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына жолдаған Жолдауында берілген тапсырмасын орындау аясында «Келешек» бірыңғай ерікті жинақтау жүйесін енгізу туралы заң жобасы әзірленді, бұл жүйе қолданыстағы қолдау шараларын біріктіре отырып, азаматтардың жоғары білім алуына қосымша мүмкіндік болып отыр. Бұл мемлекеттік қолдау шарасы 5 жастан бастап Қазақстан балаларын білім алу қызметтерін (жоғары, техникалық және кәсіптік білімді) қаржыландыру үшін тұрақты қаржы жинақтау мақсатында енгізілген.
"Келешек" жүйесіне қатысу үшін ата-аналар екінші деңгейдегі банктер мен сақтандыру компанияларында шот ашу қажет, онда ағымдағы жылы 5 жасқа толған балаларға 60 АЕК (2025 жылы 235 920 теңге) және жетім балалар үшін 120 АЕК (471 840 теңге) мөлшерінде бастапқы білім беру капиталы, 5-7% көлемінде мемлекеттік сыйлықақының жыл сайынғы төлемі және инвестициялық табыс аударылатын болады.
Жүйеге қатысушы ата-аналар жыл сайын ең кемінде 12 АЕК мөлшерінде міндетті минимум жарна төлеуі тиіс. Жинақтар Қазақстанның депозиттерді кепілдендіру қоры және сақтандыру төлемдері қоры арқылы сақтандырылған. Егер мемлекеттік білім гранты берілсе, жиналған қаражатты жоғары оқу орнынан кейінгі білім алу үшін пайдалануға болады. Сонымен қатар жинақталған қаражатты тұрғын үй жағдайларын жақсартуға және қажет болған жағдайда үшінші тұлғаларға аудару мүмкіндігі бар.
2025 жылы жоғары оқу орындары мен колледждер студенттеріне стипендиялар едәуір артты. Ерекше қажеттіліктері бар студенттер үшін қандай қосымша мемлекеттік қолдау шаралары қарастырылған?
Мемлекет жоғары оқу орындарының студенттеріне стипендияларды арттыру бағытында жүйелі жұмыстарды жалғастыруда. 2025 жылы жоғары оқу орындары мен колледждер студенттерінің стипендиясы 2 есе, ал магистранттар мен докторанттар үшін 1,75 есе артады. 2025 жылғы 1 қыркүйектен бастап бакалавриат студенттері 52 372 теңге алса, педагогикалық және медициналық бағыттардағы студенттер 84 000 теңге алатын болады. Магистранттардың стипендиясы 117 098 теңге, ал докторанттар 262 500 теңге алады. Интернатурада оқитындарға стипендия 94 862 теңге, резидентурада оқитындарға 134 664 теңге төленеді. Сондай-ақ "өте жақсы" деген бағамен емтихан тапсыратын студенттерге жоғары стипендия алу мүмкіндігі қарастырылған.
Ерекше қажеттіліктері бар студенттер үшін қосымша үстемеақылар белгіленген. Көру және есту қабілеті нашар студенттерге бакалавриатта – 94 651 теңге, магистранттарға – 204 921 теңге, докторанттарға – 459 375 теңге үстемеақы беріледі. Мүгедектігі бар немесе жарақат, ауру салдарынан зақымданған студенттерге де үстемеақылар қарастырылған: бакалавриат студенттеріне – 78 558 теңге, магистранттарға – 175 647 теңге, интерндерге – 142 293 теңге. Жетім балалар, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған немесе қорғаншылықта (қамқоршылықта) болған студенттерге базалық стипендиядан 30% көлемінде үстемеақы беріледі, бұл бакалавриат студенттеріне 68 083 теңге, магистранттарға 152 227 теңге және интерндерге 123 320 теңге болады.
Мемлекеттік стипендиядан бөлек, оқуында жетістіктерге жеткен студенттерге, олимпиадалар, шығармашылық байқаулар, спорттық жарыстар жеңімпаздарына арналған Президенттік стипендия бар. Президенттік стипендияның мөлшері 104 744 теңгені құрайды. Бұл стипендияны үшінші курс студенттері мен екінші курс магистранттары ала алады. Президенттік стипендияны бюджет негізінде білім алатын студенттер ғана емес, ақылы негізде оқитын студенттер де ала алады.
Студенттер үшін инфрақұрылымды жақсарту мақсатында, әсіресе жаңа жатақханалар салу бойынша қандай шаралар қабылданып жатыр және мемлекеттік-жекеменшік серіктестік бұл процестерді жылдамдатуға қалай көмектеседі?
Қазақстанда студенттерге арналған инфрақұрылымды жақсарту бағытында жаңа жатақханалар салу бойынша маңызды қадамдар жасалып жатыр. 2029 жылға дейін жыл сайын 10 мың орындық жатақханалар салу жоспарлануда, ал 2024 жылдың соңына дейін елімізде 11 096 орын енгізілді. Астана мен Алматы қалаларында студенттерге жатақханаларға уақытында орын алу үшін консультациялық қызмет көрсететін жобалық фронт-офистер жұмыс істейді.
.jpeg)
Сонымен қатар 2024 жылы Алматы қаласында жатақханалар салуға арналған мемлекеттік тапсырыс көлемі 144 АЕК-тен 230 АЕК-ке дейін артты, ал басқа өңірлерде, соның ішінде Астанада 122 АЕК-тен 195 АЕК-ке дейін ұлғайды. Жатақхана ғимараттарын қайта жаңарту үшін компенсация мөлшері де айтарлықтай артты, ол 92 АЕК-тен 182 АЕК-ке дейін көбейді.
Жатақханалар салу мен жаңғырту жұмыстарын жеделдетуге көмектесетін мемлекеттік-жекеменшік серіктестік механизмдері әзірленді. Бұл механизм бойынша құрылысшыларға инвестициялық шығындарын кезең-кезеңімен өтеу арқылы мемлекет қолдау көрсетеді, ал жеке кәсіпкерлер жатақханалар салу және қайта жаңғырту жобаларына белсенді түрде қатысады.
2025 жылы жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға, сондай-ақ кәмелетке толғанға дейін ата-анасынан айырылған немесе қамқорлығынсыз қалған жастарға және 1 және 2 топтағы мүгедек адамдарға, бала кезінен мүгедек адамдарға, мүгедек балаларға оқу кезеңінде ЖОО жатақханаларында тұру үшін 100 050 теңге көлемінде өтемақы төлеу жалғастырылады. Бұл шаралар студенттерге тұрғын үйдің қолжетімділігін жақсартуға және жастар үшін инфрақұрылымды дамытуды жеделдетуге көмектеседі.
.jpeg)
