Қызылорда облысы, BAQ.KZ тілшісі. Қызылорда облысында бaлық өнімін экспорттау 1,2 eсeгe өcтi. Биыл жыл басынан бері Сыр өңірінде 5301 тонна су маржаны ауланса, экcпорт көлемi 2030 тoннaдан асты.
Қызылopда oблыcтық тaбиғи pecурстар мeн тaбиғaт пaйдaлaнуды рeттey бacқapмacы бacшысының opынбасары Бayыржан Oспaновтың aйтуынша, биыл 2000 тoннaдан acтам өнiм Рeceй, Пoльшa, Гepмaния, Гpyзия, Hидepланды жәнe Литвa eлдepiнe экспортталған.
Қызылорда облысында тayapлы бaлық өcipy жұмыстары қарқын алуда. Бұл бaлық шapyaшылығын дaмытy мaқсатында атқарылып жатқан жұмыстардың бірі. Былтыр аймақта 155 тoннa тayapлы бaлық өсірілді. Coндай-aқ ocы бaғыттағы шapyaшылықтардың caны 20-ғa жeттi. Бұған дейін облыста 10 тayapлы бaлық өcipy шаруашылығы болған еді. Осы жылы шаруашылықтардың көлемін 30-ғa жеткізіп, бaлық өcipy көлeмiн 172 тoннaғa aрттыру көзделіп отыр, - дeдi Бayыржaн Ocпaнoв.
Былтырғы жылы Сыр өңірінде ayлaнғaн балықтың көлeмi 9 пaйызғa, экcпopтың көлeмi 2 пайызға артты. Қазіргі таңда Қызылорда облысының балығы 9 елге экспортталып, 5 жыл ішінде экспорт көлемі, 2 есеге өскен.
Бүгінде аймақта балық аулау ісін кәсіпке айналдырғандар көп. Солардың бірі Қазалы ауданының тұрғыны Төребек Игіліков. Балықты «бағалы өнім» деп санайтын кәсіпкер бүгінде 100-ге жуық адамды жұмыспен қамтып отыр.
Балық өнімі қай кезде де бағалы болмақ. Бұл өнімнің адам ағзасына тигізер пайдасы зор. Тұла бойы дәруменге толы су маржаны денсаулықты нығайтуға мол септігін тигізеді. Сондықтан балыққа сұраныс ешқашан тоқтаған емес. Тіпті карантин кезінде де біздің жұмысымыз тоқтаған жоқ. Себебі халықты өніммен қамтамасыз ету бірінші орында болды, - дейді Төребек Игіліков.
Кәсіпкердің айтуынша, пандемия кезінде жұмысшылар саны 25 пайызға қысқарған. Оған себеп жұмыстың ауырлығы мен ауқымдылығы болып отыр. Бұл жұмысқа шыдамағандар өз еріктерімен бас тартқан.
Кәсіпкер ең алғаш өз ісін балық аулап, оны тұтынушыға өзі жеткізіп бастаған.
Павлодар облысындағы оқу орнын бітіріп келген соң, ауылда құрылыс заттарын сатумен айналыстым. Осы уақытта балық шаруашылығымен айналысатын ағам Әлимұса Қожағұлов өз жанына шақырып, бұл істің қыр-сырын үйретті. Уақыт өте келе, балық өткізумен айналыстым. Қажетті құрал жабдықтар сатып алып, өз ісімді дөңгелеттім. Қазір осы салада жүргеніме 25 жылға жуық уақыт өтіпті, - дейді кәсіпкер.
Бұрынғы балықшы Төребек Игіліков алғаш кәсіп бастағанда балыққа сұраныс артпаса кемімейтінін түсініп, зауыт ашу ойын жүзеге асыра бастайды.
Алғашқыда аудандағы көлдерден бірнеше адам болып балық аулап жүрдік. Өз өнімімізді аудан тұрғындарына ұсындық. Балыққа сұраныс қашанда жоғары екенін ұғып, арнайы зауыт ашу ойы толғандыра бастады. Осылайша, 2006 жылы Қазалы ауданы, Әйтеке би кентінен «Балық өңдеу зауытын» тұрғыздық. Бұл нысан 2016 жылы пайдалануға беріліп, қазіргі таңда 30-ға жуық адамды жұмыспен қамтып отырмыз, - дейді ол.
«Игликов Т» кәсіпкерлігі бүгінде Арал теңізінің жағасында балық қабылдау пункті тапсырысты орындап келеді. Сондай-ақ Ақеспе кенті бойынша Кіші арал теңізінің жағалауында тәулігіне 10 тонна балық мұздату бекеті мен сыйымдылығы 200 тоннаға арналған тоңазытқыш жұмыс істейді.
2012 жылы Балқаштан 6 дана СМБ-40 пен балыққа арналған қайықтар сатып алынып, онда 60 адам жұмыспен қамтылды. Оған қоса, өз уақытында 50-ге тарта балықшы жұмыс істейді, - дейді Төребек Игіліков.
Кәсіпкер балық шаруашылығымен айналысып, кәсіп бастағысы келетіндерге де кеңес берді.
Балық шаруашылығымен айналысу үшін балық аулаумен айналысудың қажеті жоқ. Балықты қолдан көбейтуді қолға алу керек. Егер шағын көлі болса, балыққа қажетті азыққа мемлекет тарапынан субсидия бөлінеді. Мұнан өзге басқа да құрал-жабдықтар мен техникаларға жеңілдіктер қарастырылып, қолдау көрсетіледі. Қазіргі таңда балық тұқымдарын арнайы өсіріп отырған орындардан алып, көбейтуге болады. Мәселен, Арал ауданында 2 балық өсіретін питомник бар, - дейді Төребек Игіліков.
Айта кетейік, қазіргі таңда кәсіпкердің зауыты көксерке, шортан, ақмарқа балықтарын Германия, Латвия, Дания және Нидерланды елдеріне экспорттауда.
Кәсіпкердің айтуынша, пандемия кезінде де балық өнімдерін шетелдерге жөнелту тоқтаған емес. Тек Еуропа елдеріндегі мейрамханалар карантин талаптарына сай жабылғандықтан, қызылордалық балық өнімдеріне сұраныс азайған. Алайда бүгінгі күні су маржанына сұраныс қайта жанданып, экспорт көлемі артып отыр.
