Қытайдың сапалы экономикалық дамуы күллі әлемге дамуға мүмкіндік құрып отыр. Бұл туралы Қытайдың Қазақстандағы елшісі Чжан Сяо айтты, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Биылдың басынан бері аймақтық қақтығыстардың жиі өршуімен, жаһандық экономиканың әлсіз қалпына келуімен және жаһандық инфляцияның жоғары деңгейімен өткен ғасырда байқалмаған жағдай барған сайын жоғары қарқынмен дамып келеді. Осы сын-қатерлер жағдайында Қытайдың жоғары сапалы экономикалық дамуы тұрақты түрде ілгерілеп, оның жаһандық экономикалық өсімге қосқан үлесі әлемдік экономиканың үштен біріне жетіп, оны әлі де жаһандық өсудің ең үлкен қозғаушы күшіне айналдырды, - деді елші.
ҚХР елшісі Чжан Сяо 2023 жылғы Қытай экономикасының жетістігін көрсететін алты басым бағытты атады.
І - Жалпы тұрақтылық
2023 жылы Қытай экономикасы қалпына келіп, әртүрлі даму көрсеткіштері жақсарып жатыр. Біріншіден, экономиканың жиынтық көлемі тез өсті. Қытайдың ішкі жалпы өнімі алғашқы үш тоқсанда АҚШ, Еуроаймақ және Жапония сияқты экономикалармен салыстырғанда өзінің жетекші позициясын сақтап, 5,2%-ға өсті. Екіншіден, жұмысбастылық пен тауар бағасы жалпы алғанда тұрақты, қалада жұмыссыздық төмендеп келеді, ал тұтынушылық бағалар әлемнің басқа ірі экономикаларындағы жоғары инфляциямен салыстырғанда алғашқы 10 айда 0,4%-ға өсті, - деді дипломат.
Сонымен қатар өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы өндірісі қарқын алды. Алғашқы 10 айда белгіленген мөлшерден жоғары салалардың қосылған құны бір жылмен салыстырғанда 4,1%-ға өсті. 2023 жылы астық өндірудің жалпы көлемі 695,41 миллион тоннаға жетіп, жаңа рекорд орнатты.
Оған қоса, сыртқы сауда өсіп келеді. Биылдың 11 айында Қытайдың жалпы импорты мен экспорты былтырмен бірдей 37,96 триллион юаньға жетті. Ал қараша айында өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 1,2%-ға өсті.
ІІ - Жоғары сапалы даму
2023 жыл - Қытай Коммунистік партиясының 20-шы съезінің рухын жан-жақты жүзеге асырудың алғашқы жылы. Қытай дамудың жаңа тұжырымдамасын басшылыққа алып, жоғары сапалы дамуға қарқынды ықпал етеді және үнемі жаңа артықшылықтар жасайды. Біріншіден, жаңа өсу драйверлері жеделдеді: алғашқы үш тоқсанда электр көліктері, күн батареялары және литий батареялары сияқты «жаңа үштік» өнімдерінің жалпы экспорттық көлемі 800 миллиард юаньнан асып, жылдық өсім 40%-дан асып түсті. Қытайдың жалпы автомобиль экспорты әлемде бірінші орында. Екіншіден, технологиялық инновация өнеркәсіпті жаңғыртуға әкеледі. Қытайдың C919 ұшағы индустрияландыру кезеңіне өтті. Қытай әлемдегі ең үлкен талшықты-оптикалық желіні салды, - деп айтты Чжан Сяо.
Жоғары жылдамдықты теміржолдар, атом энергетикасы және спутниктер «Қытайда жасалған» брендінің жаңа визит карталарына айналды. Қытайдың инновациялық әлеуетінің жан-жақты рейтингі әлемде оныншы орынға көтерілді.
Үшіншіден, көміртегі шығарындылары мен көміртегі бейтараптығына қол жеткізу жөніндегі күш-жігер тұрақты түрде алға жылжып, энергия тиімділігін арттыру жалғасып жатыр.
2023 жылы Қытайдың жаңартылатын энергия көздерінің жалпы орнатылған қуаты тарихи түрде көмір қуатын басып озды және фотоэлектрлік модульдер мен жел турбиналары сияқты таза энергия жабдықтарының негізгі компоненттері әлемдік нарықтың 70% құрады.
ІІІ - Жоғары деңгейдегі ашықтық
Елшінің сөзінше, Қытай дәйекті түрде «сыртқы әлемге есіктерін ашып», барлық елдің халқына көбірек пайда әкелетін жаһандық экономикаға жол ашты. Біріншіден, Кантон жәрмеңкесі, Қытай халықаралық импорттық көрмесі, Қытай халықаралық тұтыну тауарлары көрмесі және басқа да ірі халықаралық көрмелер, сондай-ақ "Белдеу және жол" аясындағы халықаралық ынтымақтастық бойынша жоғары деңгейдегі үшінші форум сәтті өткеннен кейін көрме қызметінің матрицасы қалыптасып жатыр.
Қытай алғаш рет Қытай халықаралық жеткізілім тізбегін алға жылжыту көрмесін өткізіп, 150 миллиард юаннан асатын 200-ден астам ынтымақтастық келісімдеріне қол қойды. Екіншіден, жоғары деңгейдегі ашықтықты ілгерілету үшін платформа құрылып жатыр. Биылдың алғашқы үш тоқсанында 21 пилоттық еркін экономикалық аймақтың импорты мен экспорты 4,6 пайызға артып, 5 триллион 650 миллион юаньға жетті. ШҰАР Қытайдың 22-ші еркін сауда аймағы болды. Үшіншіден, жоғары деңгейде ашықтықты ілгерілету үшін қолайлы шаралар енгізілді, визасыз сапардың аясы кеңейтілді, Қытайға виза алымы төмендетілді, бұл қытайлық және шетелдік қызметкерлердің алмасуын жеңілдетті, - деп айтты Қытай елшісі Чжан Сяо.
IV – Күткеннен де асып түсу
Қытай экономикасы өміршеңдік, күйзеліске төзімділікті және әлеуетті көрсетеді. Халықаралық валюта қоры Қытайдың ІЖӨ өсу қарқыны туралы болжамын 2023 жылы 5,4%-ға дейін көтерді. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы мен Азия даму банкі Қытайдың экономикалық өсімін 5,2%-ға дейін көтерді. JPMorgan Chase & Co, Goldman Sachs, S&P, UBS Group AG, Deutsche Bank сияқты халықаралық коммерциялық институттар Қытай экономикасының өсімін биыл 5%-дан 5,5%-ға дейін көтерді, - деп атап өтті ол.
V - Жарқын перспективалар
Болашаққа көз жүгіртсек, Қытай экономикасының жоғары сапалы дамуы әлі де теңдесі жоқ қолайлы жағдайлар мен көмекші факторларға ие деп айтуға болады. Қытайдың артықшылықтарына қолайлы социалистік нарықтық экономика жүйесі, ішкі мега нарықтағы үлкен сұраныс, экстенсивті өнеркәсіптік құрылымның үлкен ұсыныс мүмкіндіктері, жоғары білікті жұмыс күші мен кәсіпкерлердің саны жатады. Қытайлықтар жеткілікті сенімділікпен ғана емес, сонымен бірге ұзақ мерзімді және тұрақты дамуды көздейтін, сол арқылы әлемді жаңа қозғаушы күш пен жаңа мүмкіндіктермен қамтамасыз ету қабілетіне ие, - деп түсіндірді Чжан Сяо.
Қытайдың Қазақстандағы өкілі атап өткендей, Қытай мен Қазақстан – тату көршілер және мәңгілік жан-жақты стратегиялық әріптестер. Соңғы 10 жыл ішінде Қытай мен Қазақстан арасындағы «Бір белдеу, бір жол» бірлескен құрылысы екі ел де жемісті нәтижелерге қол жеткізген алғашқы сынақ болды, бұл халықаралық қоғамдастықта маңызды демонстрациялық нәтиже берді. Биыл екі ел Қазақстанда арнайы ұсынылған «Бір белдеу, бір жол» бастамасының 10 жылдығын салтанатты түрде атап өтті.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қытайға бір жылда екі рет барды. Төраға Си Цзиньпинмен кездесу барысында мемлекет басшылары Қытай-Қазақстан қарым-қатынастарын және жан-жақты өзара тиімді ынтымақтастықты дамытудың жаңа жоспарын бірлесіп жасады. Жақында Қытай Халық Республикасы Мемлекеттік Кеңесі Премьер-министрінің орынбасары Дин Сюэсян Қазақстанға келіп, Қазақстан Премьер-министрінің бірінші орынбасары Роман Склярмен бірге Қытай-Қазақстан ынтымақтастығы комитетінің 11-ші отырысына төрағалық етіп, түрлі салалардағы қытай-қазақстан ынтымақтастығы жөніндегі нақты жоспарлар мен келісімдерді айқындады, - дейді ол.
Чжан Сяо мырза атағандай, Қытай да, Қазақстан да қазір өзінің дамуы мен жандануының маңызды кезеңінде. Келесі қадам ретінде Қытай Қазақстанмен мемлекет басшыларының келісімдерін жүзеге асыруға, түрлі салалардағы ынтымақтастық деңгейін жақсартуға және ынтымақтастықтың қаржы, экология, цифрлық инновациялар және т.б. жаңа салаларын белсенді түрде дамытуға дайын.
Сондай-ақ Қытай мен Қазақстан үшін «Бір белдеу, бір жол» жоғары сапалы құрылысында келесі «алтын онжылдықты» бірлесіп құруға дайын. Бұл да жаһандық экономикалық дамуға сенім мен серпін береді.
