Билік пен қоғам арасындағы байланыстың дәнекері саналатын қоғамдық кеңестер өз міндетін қалай атқарып жүр? Бұл туралы өңірдегі ұйым төрағасы Серік Кәкенов айтып берді, деп хабарлайды Ақмола облысындағы BAQ.KZ тілшісі.
Қоғамдық ұйымның негізгі міндеттеріне тоқталсаңыз...
– 2016 жылдан бастап елімізде мемлекеттік органдар мен қоғамның өзара іс-қимылының жаңа нысаны – қоғамдық кеңестер пайда болды. Олар мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығын арттыруға арналған консультативтік-кеңесші, байқаушы органдар болып табылады және азаматтарға билік қабылдаған шешімдерге ықпал етуге мүмкіндік береді. Бүгінде қоғамдық кеңестер министрліктерде, Президентке тікелей бағынатын және есеп беретін органдарда, жергілікті мемлекеттік басқару құрылымдарында, квазимемлекеттік сектор субъектілерінде жұмыс істейді. Жұмыстың негізгі мақсаты – азаматтық қоғамның өзекті және маңызды мәселелер бойынша пікірін білдіру, сондай-ақ қоғамдық бақылау және мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығын қамтамасыз ету болып табылады. Бұл жұмысты жандандырудың маңыздылығы Президенттің «Жаңа Қазақстан: жаңару және жаңғырту жолы» атты Жолдауында да атап өтілді. Кеңестермен түрлі деңгейдегі әкімдердің, жергілікті мемлекеттік органдар басшыларының есептері тыңдалады, қоғамдық маңызы бар мәселелер бойынша зерттеулер мен сауалнамалар жүргізіледі, нормативтік-құқықтық актілер қаралады.
–Бүгінде қоғамдық кеңес қаншалықты белсенді? Құрамындағы мүшелерге қандай талаптар қойылады?
– Біздің қоғамдық кеңес биылғы жылдың 31 наурызында бекітілді. 25 адам құжаттарын тапсырды, бірақ нәтижесінде конкурс бойынша 16 адам өтті, оның ішінде өзін-өзі ұсынушылар – 7, мемлекеттік қызметшілер, қоғамдық және жастар ұйымдарының, квазимемлекеттік сектор, медицина саласының өкілдері бар.
Кеңестердің құрамына келетін болсақ, мемлекеттік орган өкілдері тиісті құрылымның шешімімен тағайындалады, азаматтық қоғамның өкілдері конкурстық негізде сайланады: бұл коммерциялық емес ұйымдардың қызметкерлері және қарапайым азаматтар болуы мүмкін. Біз ҮЕҰ өкілдерін, азаматтық белсенділерді, жастар ұйымдарының еріктілерін жұмысқа тартуға тырыстық.
Іріктеу критерийлері азаматтың белсенді болуын, аймақтың мәселелерін білуін, адал, әдепті, адал болуын, өз көзқарасын білдіре алуын ескерді. Біз төралқаны сайладық, оған 5 адам кірді, әлеуметтік-мәдени бағыт және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық бойынша екі қоғамдық комиссия құрдық. Қоғамдық кеңес мүшелерінің арасында ашық пікір білдіре алатын Бағила Доскенова, Мәлік Ахметқалиев, Серік Жүсіпов, Айдын Раисов және басқа да белсенді азаматтар бар. Басты міндет – қоғамның ең өзекті мәселелерін талқылауға шығару.
– Осы уақыт ішінде қандай жұмыстар атқарылды? Қарапайым халықпен тығыз байланыс орнатылған ба?
– Жоспар бекітілді, 9 отырыс өткіздік, жоспардан тыс кеңестер мен сапарлар да болды. Мысалы, РК-2 кәсіпорнында жылу мәселесі бойынша түйткілдерді зерттедік. Сол сияқты «Сарыарқа» шағын ауданында бюджеттік үйлердің құрылысын тоқтата тұру мәселесін ашық көтердік. Кеңес мүшелері тұрғындармен кездесіп, ось пен қарапайым серіктестіктер құру туралы түсіндірді. Біз аймақтағы өзекті тақырыптар мен жағдайларға жауап беруге тырысамыз. Осылайша, біз Кеңес мүшелерін үш топқа бөлдік және депутаттармен бірге жылу беру маусымына дайын емес 8 үйді аралап шықтық, пәтер иелеріне үйлердің дайындық паспорттарынсыз жылуға қосылмайтынын түсіндірдік. Сол кезеңде 1000 үйдің 162-сі қосылмаған, ал бір аптадан кейін 40-тан аз болды. Мамандар жұмыс істеп тұрған ПИК төрағаларымен және тұрғындармен мүлік иелері бірлестіктерін құру бойынша семинар ұйымдастыру үшін ТКШ басшылығына ұсыныспен шықты. Сонымен қатар, бірнеше жылдан бері тоқтап тұрған оқу-тәрбие кешенінің құрылысын тексерді. Онда аумақты жабдықтау, автотұрақ орындарын орнату қажет. Кеңес мүшелері алда да құрылыс қарқынын бақылайтын болады. Сондай-ақ «Құлагер» шағын ауданы тұрғындарының балаларды қала мектептеріне жеткізу үшін қосымша автобус іске қосуды сұраған өтініш хаты бойынша жұмыс жүргізілді. Қазіргі уақытта онда 147 оқушы оқиды.
Біз сондай-ақ азаматтардың өтініші бойынша жұмыс істейміз, мысалы, көкшетаулықтар баспана, жер, қоқыс, тұрғын үй-коммуналдық салаға қатысты басқа да түйткілді мәселелер бойынша шағымданады. Мысалы, тұрғындар автобустардың қозғалысы бойынша жеке өзіме жүгінді. Сонымен қатар, қоғамдық кеңестің белсенді мүшелері проблемаларды өздері де іздейді, қоғамдық пікірді білу үшін сауалнама жүргізеді. Мысалы, жылыту маусымы алдында үйлерді аралап, Әуезов көшесі, 220 мекен-жайында тұратын тұрғындармен сөйлесіп, «Блок питания» дәмханасымен байланысты проблеманы анықтады. Адамдар қоғамдық тамақтану орындарында жеке кәріз құбырлары жоқ деп шағымданды, нысан иелері бөлек келісімшарт жасамаған, қоқыстарды жақын маңдағы үйлерге арналған контейнерлерге төгіп отырған. Біз қоқыс алаңын аралап, шындыққа көз жеткіздік. Тәртіп орнату үшін кеңес мүшелері қалалық санитарлық-эпидемиологиялық станция басшылығының атына хат жаздық.
Қаланы аралап жүріп, күндіз көше шамдары жанып тұратынын байқайтынмын. Бұл мәселені де тиісті органдарға хат жазу арқылы шешуге тырыстық.
Біз қоғамдық көлікте жол жүру тарифтерінің өсуін тоқтата алдық, осы мәселені зерттеп жатырмыз. Бір атап өтерлігі, көптеген қалаларда автобустардағы билеттердің құны біздікінен арзанырақ.
Тұрғындардың қоқыс тарифінің көтерілуіне түсіністікпен қарағаны қуантады. Ең бастысы – көшелердегі тазалық екенін айтады қарапайым адамдар. Қала үшін бұл шынымен де проблема болды, Көкшетау қаласының орталығында стихиялық қоқыс үйінділері пайда болды, контейнерлер де қоқысқа толды. Себебі кейбір қала тұрғындарының қоқыс шығаратын ұйымдарға қарызы бастан асқан және төлегілері келмейді.
– Қоғамдық кеңестер қандай өкілеттіктерге ие? Функционалдық міндеттерін толық орындамайтын немқұрайлы мемлекеттік қызметшіні немесе жауапсыз шенеунікті жауапқа тарта аласыздар ма?
– Қоғамдық кеңестер өз мәртебесі бойынша консультативтік-кеңесші орган болып табылады, сондықтан олардың шешімдері ұсынымдық сипатқа ие. Бірақ бұл ұсыныстарды мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы билік, квазимемлекеттік сектор субъектілері де қарауы керек.
«Қоғамдық кеңестер туралы» заңда халық алдында есеп беретін мемлекетті қалыптастыру жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыруға, қоғамдық институттар мен азаматтардың барлық деңгейдегі мемлекеттік органдардың шешім қабылдауына кеңінен қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған бірлестік қызметінің құқықтық мәртебесі жазылған.
Заңда қоғамдық мониторинг, қоғамдық тыңдаулар, қоғамдық сараптама, сондай-ақ мемлекеттік орган жұмысының нәтижелері туралы есепті тыңдау арқылы жүзеге асырылатын қоғамдық бақылау саласындағы қоғамдық кеңестің өкілеттіктерін іске асыру тәртібіне ерекше назар аударылған. Қоғамдық кеңес азаматтық қоғам мен билік арасындағы диалог алаңы.
Қоғамдық кеңестің негізгі миссиясы – азаматтардың жайлы, қауіпсіз өмір сүруіне ықпал ету, нормативтік-құқықтық актілерге сәйкес қала тұрғындары өз міндеттерін толық білуі тиіс.
Жасырары жоқ, арамыздаүнемі арандату мақсатын көздейтіндер мен қоғамға үнемі наразы азаматтар бар. Ондайлар қолдарынан ештеңе келмесе де, әлеуметтік шиеленіс тудыруға құмар. Мемлекет пен қоғам қайраткерлері қандай жұмыс атқарса да, адамдардың бұл санаты оң өзгерістерді байқамай, тек наразылық білдіріп, кемшіліктерді ғана іздейді. Әрдайым мұндай адамдардан жағдайды жақсарту үшін өздері не істеуге ұмтылғандарын сұраймын.
Президент қоғамдық кеңестердің рөлін күшейту қажет екенін, бірақ бұл ретте әрбір адам азаматтық ұстанымын көрсетуі, қоғамдық-саяси оқиғаларға бей-жай қарамауы, өз қаласы мен еліне қатысты мәселелерде патриот болуы тиіс екенін, сонда ғана тәртіп пен заң үстемдік ететінін атап өтті.
Қоғамдық кеңестердің қызметі өзекті мәселелер бойынша азаматтық қоғамның пікірін білдіруді мақсат етеді. Тұрғындар осы міндетті бізге сеніп тапсырғандықтан, адал жұмыс істеуіміз керек. Халық сенімінен шығу- абыройлы іс.
