Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы жыл басында қайта өршіген қауіпті вирустық ауру – маймыл шешегіне жаңа атау беру туралы шешім қабылдады, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Қазір ДДСҰ mpox терминін (ағылшынша monkeypox, яғни маймыл шешегі) енгізуде. Бұл туралы ҚазАқпарат BBC-ге сілтеме жасап жазды.
Бұл шешімді түсіндіре отырып, ДДҰ аурудың дәстүрлі атауы кейде нәсілшілдік және стигматизациялық контексте қолданылғанын айтты.
Ұйым mpox терминін ағылшын тілінде де, басқа тілдерде де қолдануға болатынын хабарлайды.
Жаңа атау ресми түрде ескісімен бірге бір жыл бойы қолданылады, содан кейін оны толығымен ауыстырады.
Маймыл шешегі адамдарда алғаш рет 1970 жылы анықталған. Оның атауы ғалымдардың осыдан 10 жыл бұрын маймылдардан да осыған ұқсас ауруды анықтауымен байланысты.
Осыдан кейін ДДҰ ауруларды атау ережелерін бекітті, оған сәйкес терминдерді таңдау кезінде сауда, туризм немесе жануарлардың әл-ауқаты үшін ықтимал жағымсыз салдарды азайту керек. Белгілі бір мәдени, әлеуметтік, ұлттық немесе этникалық топтарды қорлауы мүмкін атауларды қолдануға тыйым салынады.
Соvid-19 пандемиясы кезінде ДДҰ кез-келген стигматикалық терминдерді болдырмау үшін (мысалы, жаңа мутациялар пайда болған аймақтармен немесе әлем елдерімен байланысты) грек алфавитінің әріптерін қолдана отырып, вирустың нұсқаларын атауды ұсынды.
Осы жылдың жазында mpox 29 елде, соның ішінде Еуропа, Канада, Австралия және АҚШ-та тіркелді.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының бас директоры Тедрос Гебрейесус бұл індеттің ерекше болғанын айтты, өйткені індет эндемиялық болып саналатын Орталық және Батыс Африкадан тыс көптеген елдерде тіркелген.
Алайда, бірнеше ай қатарынан mpox жұқтырғандар саны азайып келеді.
Ауру жұқтырғандардың көбі - басқа ер адамдармен жақын қарым-қатынаста болған ер адамдар.
Mpox қалай дамиды?
- Қазіргі уақытта әлемде бұл диагноз өте аз адамға қойылған және оларды кездестіру мүмкіндігі де аз.
- Тіпті Африканың шалғай аймақтарында mpox індеті әлсін-әлсін пайда болады, сондықтан адамдар өте сирек жұқтырады.
- Вирус алғаш жұққан кезде белгілері тұмау сияқты болады – шаршау, температура және жалпы жай-күйдің бұзылуы. Дәрігерлер мұны аурудың «инвазивті кезеңі» деп атайды, бұл кезде инфекция дене жасушаларында бекітіледі.
- Иммундық жүйе белсендіріледі, нәтижесінде науқастың бездері қабынады.
- Осыдан кейін ғана бөртпе пайда болады, ол бірнеше кезеңнен өтеді. Алдымен теріде қызыл дақтар пайда болады, бірақ терінің өзі тегіс болып қалады. Содан кейін бөртпе көлемді болады, дақтар көпіршіктерге (папула), содан кейін қышымаға айналады.
- Папула сатысында зақымданулар ақ сұйықтықпен толтырылған жараға ұқсайды.
- Содан кейін кеуіп, қабығымен жабыла бастайды, толық емделген кезде түсіп қалады.
