Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Биыл жеті голливудтық фильм қазақ тілінде көрсетілетін болады. Бұл туралы 2020 жылы кинотеатрлар экранына қазақ тілінде шығатын фильмдерге арналған баспасөз конференциясы барысында айтылды.
Disney студиясының аты аңызға айналған жауынгер Мулан, жас гений Артемис Фаул, сиқырдың соңғы іздерін іздеуге шыққан ағайынды эльфтер, танымал актер Дуэйн Джонсон, "Алтын глобус" сыйлығының және АҚШ Кино актерлері гильдиясы сыйлығының иегері Эмили Блант қазақ тілінде сөйлейді. Биыл көрермендерді машиналардың көтерілісі, айдаһарға табынатын ежелгі өркениеттің өмірі, адам өткісіз джунглидегі шым-шытырық оқиғалар туралы қазақ тіліндегі керемет қызық сюжеттер күтуде.
"Болашақ" қорының Қамқоршылар кеңесінің төрағасы Динара Шәйжүнісованың айтуынша, әр қазақстандың өз тілінде әлемдік фильмдерді көруге құқылы.
"Болашақ" корпоративтік қоры "Өзіңнен баста" жобасы аясында 9 жыл ішінде 33 фильмді қазақ тіліне дубляждады. Өздеріңіз көрген Disney, Sony Pictures, Marvel, Lucas Films, Bazelevs және т.б. студиялардың фильмдері. Бұл жобаның негізгі міндеті - фильмді қазақ тілінде сөйлету ғана емес, сондай-ақ әлемдік картиналарды бәріне теңдей ұсыну, қолжетімді ету. Әр қазақстандық әлемдік фильмдерді қазақ тілінде көруге құқықтары бар. Әрине біз бұл жұмысты ең алдымен өсіп келе жатқан балалар мен олардың болашағы үшін жасап жатырмыз, - деді Динара Шәйжүнісіова.
Динара Шәйжүнісова "Өзіңнен баста" жобасы серіктестердің арқасында қазақ тілінде контент жасап жатқандарын айтты.
Біздің бас серіктестеріміз "Меломан" компаниясы, "Disney" студиясы, әлемдік стандартқа сай жұмыс істейтін "Aray Media Group" пен "Cinematone" дубляж студиялары. "Disney-дің" ТМД мен Орталық Азия үшін жұмыс істейтін бас офисы Мәскеуде орналасқан. Жоба "Меломан" компаниясының қолдауымен жүзеге асырылатын әлеуметтік жоба және коммерциялық мақсаттарды көздемейді. Біз серіктестердің қолдауымен, қайырымдылық қорларының арқасында осындай жұмысты атқарып, қазақ тілінде контент жасап жатқан жалғыз елміз. Себебі басқа елдерде пайда табу үшін Disney дубляжға арнайы қаражат бөледі. Мысалы, Үндістан, Ресейде халық қай тілде сөйлейді, сол тілдегі дубляж үшін қаражат бөлінген, - деді атап өтті ол.Биыл жеті фильмді дубляждау демеушісі - "BI Group" компаниясы.
Ең алдымен осындай жобаны бастаған ұжымға ата-ана ретінде алғыс айтқым келеді. Себебі 10 жасқа толмаған 5 балам бар. Біз де осындай сапалы фильмдерге мұқтажбыз, іздеп көреміз. Нұр-Сұлтан, Алматы және басқа да қалаларда салынған үйлерімізде 50 мыңға жуық тұрғынымыз бар. Олардың бәрі біз үшін бір отбасы. Бизнес тарапынан жақсы жетістіктерге жеткендіктен біз де жан-жақты қайырымдылық көрсетуге тырысудамыз. BI Group холдингі үш жыл қатарынан жобаға қолдау көрсетіп келеді. Осы үш жыл ішінде 800 млн теңгедей бөлдік. Біз әрдайым осындай жобаларды қолдауға дайынбыз. Бұл біздің қазақ тіліне деген жанашырлығымыз, ана тіліміздің дамығанын, көркейгенін қалаймыз, деді BI Development бас директорының қаржы жөніндегі орынбасары Қайрат Шаяхметов.
Сондай-ақ, BI Group өкілі осынау қазақ тіліне аударылған фильмдерді қалада ғана емес, ауылды жердегі көрермендерге де қол жетімді болуын қарастыруды өтінді.
Disney студиясының өнімдерін дубляж жасап жатқанымызды мақсат тұтамын. Себебі біз кез келген жобаны Disney қалай талап етеді, сол талапқа сай сапалы орындауға тырысып жүрміз. Тексті тікелей ағылшын тілінен аударымыз. Редактор, тіл маманы қадағалап отырады. Ресейлік әріптестермен бірлесе отырып, мақал-мәтел, қалжың сөздер қосуға үйрендік. Бұл бір маманның ғана жұмысы емес, үлкен бір топтың жұмысы, дейді "Aray Media Group" студиясының негізін қалаушы Айгүл Байбек.
Презентация кезінде болашақ премьералардың қазақ тіліндегі трейлері көрсетілді. "Алға"/"Вперед", "Мулан", "Жан"/"Душа", "Артемис Фаул", "Джунглидегі круиз" сияқты картиналардың трейлері көрсетілді.
Киноға, оның ішінде қазақ дубляжына ауқымда шара арналғанына қуаныштымын. Ең алдымен аударма жасалмас бұрын, үлкен дайындықтан өтеміз. Біз 18 млн көрерменіміз, 18 млн сыншымыз бар деп есептейміз. Аудармаға бермес бұрын алдымен материалмен танысып, оның жанры, актерлері, кейіпкерлерінің сөйлеу стилі ақылға салынады. Содан кейін аудармаға жіберіледі. Кино аудармасы көркем әдеби аударма бола алмайды. Себебі кино біздің өмірімізге жақын. Яғни кино тілі – өмір тілі. Аудармашыларға кинодағы кез келген киіпкер "қазақ болса, қалай сөйлер еді?" деген тапсырма береміз. Соны өз ойынан өткізгеннен кейін ғана соңғы сөзін береді. Көрерменге таныс сөз, таныс жағдай болуы үшін адаптациаланған аудармаға күш саламыз. Қарт адамның, жас баланың сөз сөйлеуі бөлек. Осының бәрін ескеруге тырысамыз. Аударма жасап болған соң редакцияға түседі, онда айтылған талаптың бәрі қаралады. Актерлерге мәтінді оқығанда жеңіл жолын қарастыруға да тырасамыз, деп жобалардың редакторы Еркебұлан Абдрахманов мәтінмен жұмыс істеу ерекшелігімен бөлісті.
"Моана" мультфильмін дыбыстаған актриса да дубляж саласындағы өз тәжірибесімен бөлісіп, көрермендерді қазақ дубляжын бірге көркейтуге шақырды.
Дубляж саласы өте қиын. "Моана" мультфильміне кастингке келгенде өтемін деп ойламадым. Дегенмен "мен" деген әншілердің ішінен мені таңдап алғандарына өте қуандым. Өзіме музыкалық жобалар өте жақын. Disney-дің ханшайымдарын дыбыстау қатты ұнайды. Қазақ өнеріне, қазақ тіліне қосып жатқан үлестері ұшан теңіз "AMG" студиясы мен "Болашақ" корпоративтік қорына алғыс айтқым келеді. Оны қарапайым халық білмеуі де мүмкін. Мысалы, "Мұзды Өлке 2" картинасының көрсетіліміне достарымызбен барғанда ыңғайсыз жағдай болды. "Мұзды өлкеге" қыз бен жігіт билет алған. Фильм басталғанда жігіт "неге қазақша сеансқа билет алғансың?", "не керек?" деп сөйлей бастағанда менің жүрегім ауырып, оларға қайта-қайта қарап, алаңдап отырдым. 15 минут өтті, жігіт тынышталды, фильмнің жартысы болды фильмнің қалжың жерлеріне күліп, әзілдері өте бастада, ал фильм соңында жақсы көңіл-күймен шығып бара жатқандарын байқадым. Сол сияқты қазақ дубляжы "қызық емес" деп қалыптасып қалған. Дегенмен қазіргі жасалып жатқан жұмысты барып көріп, бір-бірімізге айтып жүрейік. Бұл саланы осылайша бірге дамытайық, деді театр және кино, дубляж актрисасы Назерке Серікболова.
Жоба туралы
"Өзіңнен баста" - мемлекеттік тілді дамытуға бағытталған маңызы зор әлеуметтік бастама. Бұл жоба – қазақ тілінде сапалы контент жасау, қазақ тілінде сөйлейтін
тұрғындардың қазақ тіліндегі сапалы кинотеатралды контентке қол жеткізу құқығын қорғау, қазақ тілін әлемдік кеңістікте насихаттау туралы жоба.
2011 жылдан бастап 33 кинокартинаны дубляждады. Жоба ҚР Тұңғыш президенті Н.Ә.Назарбаевтың алғыс хатымен марапатталған.
Сондай-ақ, Walt Disney компаниясы картиналары көркем дубляждауда "Aray Media Group" студиясының жоғары деңгейін мойындады.
Көрермендер қолдауы
- 9 жыл ішінде "Өзіңнен баста" жобасының айналасында әлемдік киноны ана тілінде көруді маңызды еткен көрермендер қауымдастығы қалыптысты.
- 2018 жылы пікір көшбасшылары онлайн дауыс беруді ұйымдастырып, 35 мыңға жуық қолданушы қатысты. Олар фильмдерді қазақ тілінде еліміздің кинотеатрларында ыңғайлы уақытта көру мүмкіндіге дауыс берді.
- Дубляждалған фильмдерді барлығы 170 000-тен астам көрермен қарады.
- Өңірлерде 6000 көрермен қатысқан 48 қайырымдылық көрсетілім өтті.
- "Мұзды Өлке 2" фильмін 26 900 көрермен қарап, жоба тарихындағы көрермендердің рекордтық санын жинады.
- Жыл сайын дубляжға 300 қазақстандық әртіс қатысады.
- Алғаш рет премьераларда қазақ тілінде дубляждалған фильмдерден әндер шырқалды.
