Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Қаңтар айында Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында Президент жылжымайтын мүлік бағасына қатысты дүрбелеңнің белең алуына жол бермеу және бағаны тұрақтандыру бойынша пәрменді шаралар қабылдауды тапсырды. Осы бағытта атқарылған нақты қадамдар туралы ҚР ИИДМ Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істер комитеті Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау басқармасының басшысы Тимур Бижанов сұхбат барысында айтып берді.
Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау үшін Үкімет зейнетақы жинақтарының бір бөлігін тұрғын үй жағдайын жақсартуға беру тәсілдерін әзірледі. Енді осы сатып алынатын нарықта жаңа үйлер жеткілікті ме?
Соңғы жылдары бастапқы және қайталама тұрғын үй бағасының өсу серпіні байқалуда.
Статистика деректері бойынша ағымдағы жылғы қаңтар - шілдеде бастапқы және қайталама нарықта тұрғын үйді сатып алу-сатудың 323,7 мыңнан астам мәмілесі жасалды (янв-қа+153,7%.- шілде 2020 ж), оның ішінде жеке тұрғын үй сатып алу бойынша 87,7 мың мәміле (+144,5%) және көппәтерлі үйлерден пәтер сатып алу бойынша 236,0 мың мәміле (+157,5%).
Жаңа тұрғын үйдің 1 шаршы метрінің орташа құны 340 мың теңгені (2020 жылдың шілдесіне+112,9%) және 270,4 мың теңгені (2020 жылдың шілдесіне+124,9%) құрады.
Бағаның ең жоғары өсуі ағымдағы жылғы шілдеде Орал (2021 жылғы маусымға+ 103,4%) және Ақтөбе (2021 жылғы маусымға+ 101,3%) қалаларында бастапқы нарықта байқалды.
Қайталама нарықта Петропавл (2021 жылғы маусымға+ 104%), Ақтөбе (2021 жылғы маусымға+ 103,7%) қаласы байқалды.
Тұтастай алғанда, тұрғын үй бағасының өсуінің жеделдеуі елдегі инфляция деңгейін ескере отырып, бірқатар факторлармен (құрылыс материалдары бағасының өсуі, көлік және үстеме шығыстар, арзан жұмыс күшінің тапшылығы, ұлттық валюта бағамының өзгеруі, сатушылардың күтуі, зейнетақы төлемдерін пайдалану) негізделген (А.Ж. Шілдеде инфляция деңгейі 0,7% - ды құрады).
Сонымен қатар, құрылыс компанияларының салынып жатқан объектілерде тұрғын үйді өткізу бағаларын қалыптастыруы әртүрлі факторларға, оның ішінде құрылыс материалдарына жұмсалатын шығындарға негізделеді. Құрылыс компаниялары шығындарының 50% - ын құрылыс материалдары алады.
Мониторинг деректері бойынша жыл басынан бері болат арматураға 45%, темірбетон конструкцияларына 25%, цементке 11%, қалған материалдарға орта есеппен 15% - ға бағаның өсуі байқалды.
Құрылыс материалдары бағасының өсуінің негізгі себептері әлемдегі шикізат құнының өсуі (алюминий, болат прокаты, сынықтар, ағаш), сондай-ақ электр энергиясы мен тасымалдау қызметтеріне бағаның өсуі болып табылады. Бұл сонымен қатар цемент және арматура сияқты негізгі құрылыс материалдарының бағасының өсуіне әкелді.
Сонымен қатар, іске асырылып жатқан мемлекеттік қолдау шаралары шеңберінде бір шаршы метр үшін баға параметрлері мен кредиттеу шегін шектеу мақсатында құрылыс алаңдарын инженерлік коммуникациялармен жайластыру және жеке құрылыс салушылардың кредиттерін субсидиялау көзделеді.
Жергілікті өндіріс өнімдерін қолдануды нормативтік реттеу бойынша шаралар қабылдануда.
Импорт алмастыратын өндірістерді өрістету есебінен тұрғын үй құнын төмендету бойынша шаралар пысықталуда (нарықтағы импорт үлесі 44% - ды құрайды).
Нарықтың құрылыс материалдарына қажеттілігін қамтамасыз ету үшін 2021-2025 жылдары 79 жобаны, оның ішінде импортты алмастыру бойынша 23 жобаны іске асыру болжанып отыр.
Отандық құрылыс материалдарын белгіленген құны бойынша делдалдарсыз сату үшін «Маркетплейс» онлайн - алаңын енгізу жоспарлануда.
Бұл ретте, ағымдағы бағаларды ескере отырып, материалдарға сметалық бағалардың жинақтары қайта қаралды және шығарылды, олар бойынша қымбаттаған кезде қолданыстағы жобаларды түзету мүмкіндігі қаралады.
Бұдан басқа, тоқсан сайынғы негізде құрылыс құнының көтерілуін болдырмау мақсатында құрылыс материалдарына, бұйымдары мен конструкцияларына сметалық бағалардың құнына мониторинг жүргізіледі. Сәйкессіздіктер фактілері анықталған жағдайда бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі олардың шеңберінде құрылыс компанияларымен комплаенс келісімдер жасалған хабарламалар жібереді.
Сапалы үй салуды жандандыру үшін құрылыс компанияларымен «off-take» келісім немесе алдын ала сатып алу келісімі туралы айтылуда. Бұл жоба қолға алынды ма? Бұл елімізде қолжетімді, сапалы үйлерді көп салуға мүмкіндік бере ме?
Бүгінгі күні салынып жатқан объектілердің сапасына бақылауды күшейту мақсатында министрлік тиісті заң жобасын әзірлеуде.
Заң жобасында объектілерді мемлекеттік бақылау және пайдалануға қабылдау жүйесін қайта қарау көзделген.
Құрылыс кезеңі тұрақты бақылаумен сүйемелденеді және мемлекеттік сәулет құрылыс бақылау органдары объектілерді пайдалануға қабылдауға қатысатын болады деп жоспарлануда.
Сондай-ақ, ашықтықты қамтамасыз ету үшін құрылыс процесі толығымен цифрланатын болады.
Бұл шаралар бақылауды күшейтуге, салынған объектілерді уақтылы пайдалануға беруге және салынып жатқан объектілердің сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.
Жалпы үй сапасы мен бағасына қатысты сұрақтар туындай қалса азаматтарымыз қайда хабарласа алады?
Жергілікті әкімдіктерінің құзыретіне объектілер құрылысының сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауын және қадағалауын жүзеге асыру жатады.
Осыған орай, құрылыстың сапасына қатысты сұрақтар туындаған жағдайда, азаматтар ведомстволық бағынысты аумақтың әкімдігіне хабарласуға немесе арыз жаза алады.
Сұхбатыңызға рақмет!
