Соңғы кездері репродуктивті, яғни бала тууға қабілетті жастағы әйелдер арасында жиі кездесетін дерттің бірі – жатыр миомасы екендігін дәрігерлер жиі айтып жүр. Жатыр миомасы деген не? Ол несімен қауіпті? Оның алдын алуға бола ма? Сақтану жолдары қандай? Осы және өзге де сұрақтарға BAQ.KZ тілшісі жауап іздеп көрген болатын.
Жатыр миомасы деген не?
Жамбас аймағындағы ауырсыну, етеккірдің көп келуі, бедеуліктен зардап шеккен әйелдер гинекологтың тексерісінен өткен соң көп жағдайда ең көп таралған диагноз – жатыр миомасымен бетпе-бет келіп жатады.
Дәл осы проблемамен соңғы кездері әр түрлі жастағы әйелдер дәрігерлерге жиі жүгінеді. Барлығын мазалайтын бір сұрақ: бұл ісікті қалай анықтауға болады, оны қалай тиімді емдеу мүмкін, операциядан айналып өту мүмкін бе, егер миома табылса, жүктілік пен босануды қалай жоспарлаған жөн? Статистика бойынша әлемде миома гинекологиядағы хирургиялық араласудың ең көп тараған себебі болып саналады екен. Соның ішінде жатырды алып тастау көп таралған. Кейбір мәліметтер бойынша әлемде миоманың шынайы таралуы шамамен 70%-ға дейін жетеді.
Жатыр миомасы – әйелдердің репродуктивті жүйесінің ең көп таралған қатерсіз ісігі. Бұл ауру 30 жастан асқан әйелдердің шамамен 20 пайызында, 40 жастан асқан әйелдердің 40 пайызында кездеседі. Миоманы алып тастау мүмкіндігі 25 жастан 50 жасқа дейін айтарлықтай артады, өйткені бұл миоманың дамуының жетекші механизмі болып келетін әйел жыныстық гормондарының жоғарылауына жатады. Сондықтан миома қыздарды, сондай-ақ менопауза кезеңіне кірген әйелдерді өте сирек мазалайды.
Дәрігер кеңесі: Миоманың алдын алу үшін гинекологқа тұрақты қаралып тұру қажет
Миомаға қатысты білікті дәрігерлердің айтары таусылған емес. ҚР ПІБ МО ауруханасының Гинекология бөлімшесінің меңгерушісі, медицина ғылымдарының кандидаты, жоғары санатты гинеколог дәрігер Гүлбарам Башарова нәзік жандыларға ешқашан денсаулыққа бей-жай қарамауға шақырады. Әсіресе миоманың алдын алу үшін гинекологқа тұрақты қаралып тұруды әдетке айналдырған жөн деп санайды.
Жатыр миомасы, медицина тілінде кейде фибромиома немесе лейомиома деп те аталады, жатырдың тегіс бұлшықет жасушаларынан пайда болатын қатерсіз ісік. Бұл ісік жалғыз немесе ісік тобы болуы мүмкін және көбінесе репродуктивті немесе климактериялық кезеңдегі әйелдерде кездеседі. Жатыр миомасы – бұл өте кең таралған әйелдердің ауруы және бүгінгі күнге дейін бұл өте маңызды медициналық мәселе. Өйткені ол әйелдердің әртүрлі жас топтарына әсер етеді және нәзік жандыларымыздың жасына және тарихына қарамастан. барлық гинекологиялық аурулар арасында қабынудан кейін екінші орында және әйелдердің 45%-да кездеседі, - деп түсіндірді Гүлбарам Есенбекқызы.
Сондай-ақ айтуынша, қатер тобында көбінесе 30 жастан асқан әйелдер болғанымен, бүгінгі таңда дерттің жасару үрдісі жиілей түскен.
Менің тәжірибемде 17 жастағы қызда миоманы анықтау жағдайы болды. Сондай-ақ мансап қуып жүріп қалған және кеш тұрмысқа шыққан әйелдерде анықталған ісіктердің пайызы өсті. Ісік өсуді реттеудің бұзылуынан, жатырдың бұлшықет тінінің жасушаларының бөлінуінен пайда болатыны белгілі. Бірақ оның пайда болуының нақты себептері анықталмаған, дегенмен бірқатар бейімділік факторларын бөліп көрсетуге болады, - деді білікті дәрігер.
Миоманың пайда болу себебі неде?
Дәрігерлер миоманың бірнеше себебін атап көрсетеді.
Олар:
- Алғашқы жүктіліктің кеш орын алуы;
- Гормондық бұзылыстар;
- Семіздік;
- Етеккір циклінің ерте басталуы;
- Босанудың асқынуы;
- Кіші жамбастағы созылмалы қабыну процестері;
- Генетикалық бейімділік.
Сонымен қатар жыныс гормондары бөлінуінің бұзылуы, созылмалы сальпингоофорит, жыныс жолымен берілетін инфекциялар, жасанды түсік, жатырішілік контрацептивтер де миоманың пайда болу қатерін арттырады.
Миоманың симптомдары олар ісік түйіндерінің мөлшеріне, пішініне, орналасуына, санына, сондай-ақ дененің жеке ерекшеліктеріне байланысты. Кейбір әйелдер ешқандай белгілерді сезбейді және тексеру кезінде олардың ауруы туралы кездейсоқ біліп жатады. Басқалары өмір сапасын нашарлататын және асқынулар тудыруы мүмкін әртүрлі жағымсыз көріністерден зардап шегеді, - деді Гүлбарам Башарова.
Жатыр миомасының негізгі симптомдары:
- ұзақ мерзімді етеккір, етеккірден тыс қалыптан тыс дақтар;
- іштің төменгі бөлігіндегі ауырсыну;
- зәр шығару жүйесінің ұстамау түріндегі бұзылыстары, қуықтың қысылуына байланысты зәрді ұстап қалу;
- тік ішектің қысылуына байланысты іш қату;
- жыныстық функцияның бұзылуы: либидоның төмендеуі, жыныстық қатынас кезінде ауырсыну, бала туу проблемалары.
Алайда бұл қатып қалған белгілер емес, яғни олар басқа ауруларда да байқалуы мүмкін.
Миома несімен қауіпті?
Кез келген ісік процесі қандай да бір жолмен зардап шеккен ағзаның жұмысын бұзады, бұл жатыр миомасын да айналып өтпейді. Өскен сайын ісік бүкіл жатыр қуысын толтырып, тіпті оның тіндерін зақымдауы мүмкін. Ерте ме, кеш пе, емделмеген миома жатырдан қан кетуді тудырады. Тұрақты ауыр қан жоғалтуға байланысты анемия дамиды. Жатырдағы ісіктер көрші органдардың жұмысының бұзылуына әкелуі мүмкін, жүктіліктің алдын алады және жүктілік кезінде түсік тастау қаупін арттырады.
Ал жатыр миомасының алдын алудың маңызды әдісі – гинекологқа үнемі бару, жамбастың ультрадыбыстық зерттеуін жүргізу, тамақтану режимін, ұйқы мен демалу режимін сақтау, стресстік жағдайларды азайту. Сондай-ақ жатыр миомасының алдын алу уақтылы жүктілік және босануға себеп болуы мүмкін.
