Тұтынушылар құқығын қорғау жөніндегі ведомствоаралық кеңестің отырысы өтті, деп хабарлайды BAQ.KZ Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне сілтеме жасап.
Отырыста мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктер өкілдері қатысты. Негізгі тақырып – тұтынушылар құқығын қорғаудағы жүйелі мәселелер және мемлекеттік органдардың тиімді қорғау жұмысын күшейту қажеттілігі болды.
Тұтынушылардың шағымдары артып келеді
Тұтынушылар құқығын қорғау комитетінің төрағасы Асқар Тынысбековтің айтуынша, 2024 жылдың 9 айында ғана комитетке және аймақтық органдарға 42 мыңнан астам шағым түскен. Бұл өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 130,4% өсім. Басқа мемлекеттік органдарға да 115 мыңнан астам шағым түскен. Бұл бөлшек сауда, электрондық сауда, тұрмыстық қызмет, көлік және байланыс сияқты салаларда көптеген мәселелер бар екенін көрсетеді. Ең көп шағымдар бөлшек сауда (43,7%) және электрондық сауда (23,2%) салаларында тіркелген. Әсіресе, медициналық (130%) және туристік қызметтердегі (156%) бұзушылықтардың артуы алаңдатады.
Мемлекеттік органдардың тиімсіз жұмысы
Отырыста социологиялық зерттеу нәтижелері де талқыланды. Зерттеуге сәйкес, азаматтар денсаулық сақтау, көлік, қаржы, интернет, туризм және білім беру салаларындағы қызмет сапасына наразылық білдірген. Мұндай наразылықтардың деңгейі жоғары болып қалып отыр. Осыған қарамастан, тиісті ведомстволарға шағымдар үнемі түсіп жатса да, олардың барлығы да тұтынушылар құқығын тиімді қорғау жөніндегі тиімді механизмдерді әзірлемеген. Бұл азаматтардың наразылығын тудырып отыр.
Тұтынушылар құқығын қорғау заңнамасындағы жаңа бастамалар
Жоғарыда аталған мәселелерді шешу үшін "Тұтынушылар құқығын қорғау туралы" заңға өзгерістер енгізілуде. Заң жобасы Мажилисте бірінші оқылымда қабылданды және онда маңызды жаңалықтар бар. Мысалы, тұтынушыларға өз құқықтарын сот арқылы немесе мемлекеттік органдар арқылы қорғау құқығы беріледі. Сондай-ақ, тұтынушылар құқығын қорғау жөніндегі омбудсмен институты енгізіледі. Кәсіпкерлердің тұтынушылар құқығын бұзғаны үшін айыппұл салу сияқты жаңа жауапкершілік түрлері қарастырылады.
Электрондық сауда саласындағы мәселелерге ерекше көңіл бөлінді. Заң жобасында электрондық сауда алаңдарының иелеріне сатушылармен келісімшарт жасау міндеттемесі жүктеледі. Бұл барлық онлайн-сатушылардың заңды талаптарды сақтауын қамтамасыз етуге бағытталған.
"Сапалы өнім" жобасы және қоғамдық бақылау
Отырыста "Сапалы өнім" жобасының маңыздылығы атап өтілді. Бұл жобаның аясында қоғамдық ұйымдар тауарлардың сапасын бақылап, бұзушылықтарды анықтайды.
Қатысушылардың пікірлері
Отырыста денсаулық сақтау, көлік және цифрлық даму министрліктерінің өкілдері өз салаларындағы қызмет сапасы туралы баяндама жасады. Олар тұтынушылар құқығын қорғау саласында мәселелер бар екенін мойындап, оларды бірлесіп шешуге дайын екендіктерін білдірді.
Қоғамдық бірлестіктер өкілдері тұтынушылар құқығын қорғауды күшейту үшін қоғамдық бақылауды күшейту және тиімді механизмдер әзірлеу қажеттілігін атап өтті.
Ведомствоаралық кеңестің ұсыныстары
Отырыс қорытындысы бойынша қатысушылар мемлекеттік органдар арасындағы өзара іс-қимылды күшейту және тұтынушылар құқығын қорғауды жақсарту үшін белсенді шаралар қабылдау қажеттілігі туралы келісімге келді. Атап айтқанда, халықты өз құқықтары туралы хабардар ету жұмысы күшейтіледі, тиісті министрліктерге ең көп шағым түсетін салалардағы мәселелерді тез арада шешу тапсырылды.
Қорытынды
Тұтынушылар құқығын қорғау – бұл үздіксіз процесс. Қазақстанда бұл бағытта үлкен жұмыстар атқарылып жатыр. Алайда, әлі де шешілмеген мәселелер көп. Ведомствоаралық кеңес осы мәселелерді шешуге және тұтынушылардың құқықтарын тиімді қорғауға бағытталған шараларды әзірлеуге бағытталған.
