Қытайлық тәжірибе: Электркөлік, гидроқозғалтқыш және пилотсыз ұшақтар

Қазақстандағы Қытай елшілігінің қолдауымен қазақстандық бір топ журналист Қытайдың ең озық қалаларына барып, бірнеше технологиялық және инновациялық нысандардың жұмысымен танысты, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі. 

Қытай электромобиль және жалпы автонарықта әлемдегі алпауыт елдерді басып озғаны анық. Мәселен, 2022 жылы Германияны, 2023 жылдың көктемінде көрші ел Жапонияны басып озды. Осылайша Қытай әлемдегі ең ірі көлік экспорттаушысы атанды. 

Эко-көліктердің орталығы Ev-AI Future Mobility Park Шанхайдан солтүстік-батысқа қарай 20 шақырым жердегі Цзядин ауданында орналасқан. Шанхай Қытайдағы электромобильдерге арналған демонстрациялық орталық атанса, Цзядин алғашқы халықаралық демонстрациялық электромобильдер аймағы болды. 

2014 жылдың мамыр айында Қытай Халық Республикасының Төрағасы Си Цзиньпин Шанхайға барған сапарында автокөлік өндірісіне қатысты жаңа мақсаттарды айқындады. Ол жаңа энергетикалық көліктерді дамыту – Қытай елін автокөлік державасына айналдырудың бірден-бір жолы екенін және көлік өнеркәсібінде трансформация мен модернизация жасаудың әдістерін қолға алу керегін атап өтті. Осылайша 2014 жылдың желтоқсанында Шанхайдағы жаңа энергия қуатын пайдаланатын көлік құралдары туралы жалпыға қолжетімді деректерді жинау және бақылау жөніндегі зерттеу орталығы ресми түрде құрылды. Бұл  –  Қытайдағы жаңа энергия көздерін тұтынатын эко-көліктер туралы деректер базасын жинайтын алғашқы жергілікті платформа. Аталмыш орталық Шанхайдағы эко-көліктер өнеркәсібінің дамуын бақылаумен айналысады, - дейді Шанхай халықаралық автомобиль компаниясының жаңа энергетикалық көліктер бөлімінің жоба жетекшісі Сюй Вэньчжэ.

2023 жылдың қаңтарында Шанхай қалалық партия комитетінің хатшысы Чен Цзинь деректер орталығын тексеріп, жалпы құрылымды күшейту, мәліметтерді әзірлеу мен қолдануды оңтайландыру және автомобиль өнеркәсібін дамытуға кәсіби қолдау көрсету қажет екенін атап өтті.

Парк Шанхайдың жаңа энергия көздері бар көліктердің дамуын жылдамдату және қаланы технология мен инновацияның ғаламдық орталығына айналдыруға бағытталған кең ауқымды бастамасының бір бөлігі болып табылады. 

Парк маңыздылығы жөнінен әдеттегі көрмелерден асып түседі, себебі ол Шанхайдың жасыл және ақылды көлік жүйелерін дамыту стратегиясына терең интеграцияланған. Бұл 2025 жылға дейін жаңа энергия көздері бар көліктердің жаппай өндірісі мен автономды жүргізу технологияларын кеңінен енгізу жоспарларын қамтиды.

Парк Шанхайдың көлік болашағына қатысты амбициялық жоспарларының негізгі элементі болып табылады, әсіресе электр көліктері (EVs) және жасанды интеллект (AI) салаларында.

Қазіргі уақытта Шанхайда жүргізушісіз жүретін, яғни өздігінен жүретін автобустар көбейген. Мәселен, 2021 жылы қалада өздігінен автобустарды сынақтан өткізу бойынша бірнеше жоба іске қосылып, олардың саны біртіндеп артып келеді. Кейбір пилоттық жобаларда 100-ге жуық автобус сынақтан өткізіледі. Біз де сынақтан өткізіліп жатқан, жақын уақытта қолданысқа берілетін автобуспен қала аумағын аралап көрдік.

Автобустың жылдамдығы сағатына 30 шақырымды құрайды. Аялдамаға келгенде хабарлап, жолаушы түсетін кезде тоқтайды. Сынақтан өткізіліп жатқан автобуста қауіпсіздік шаралары үшін жүргізуші отыр, дегенмен, сынақтан сәтті өткен жағдайда Шанхай аудандарында халық қолданысына беріледі.

Қытайдың Шанхай қаласындағы Дзядин сутегі паркінің жұмысы туралы маңызды деректерді назарларыңызға ұсынамыз. Дзядин сутегі паркі (Jiading Hydrogen park) - тұрақты энергияны өндіру әдістерін зерттейтін және оны іс жүзінде қолданысқа енгізетін технологиялық инновациялық мүмкіндіктердің ордасы. Қытайдағы ең алдыңғы қатарлы сутегі энергетикалық хабының бірі ретінде  таза энергияның болашағын қалыптастыруда маңызды рөл атқарады.

Парк сутегімен жабдықтау тізбегінің түрлі аспектілерін шешуге арналған заманауи объектілермен қамтылған. Онда жаңартылатын көздерден сутегін өндіру үшін электролиз және басқа да технологияларды пайдаланатын өндіріс қондырғылары бар. Бұл процесс өндірілген сутегінің барынша таза және тұрақты болуын қамтамасыз етеді.

Өндірістен бөлек, Дзядин сутегі паркінде заманауи сақтау және жанармай құю инфрақұрылымы да бар. Сақтау қондырғылары сутегінің үлкен көлемін қауіпсіз әрі тиімді түрде сақтау үшін жасалған, ал жанармай құю станциялары сутегімен жүретін көліктерге қызмет көрсетіп, экологиялық таза көлік түрлерінің өсіп келе жатқан паркін қолдауға қажетті қолдау көрсетеді.

Дзядин сутегі паркінің маңызды құрамдас бөлігі – зерттеу және дамытуға баса назар аударуы. Парк сутегі технологияларын жетілдіруге арналған мамандандырылған ҒЗТ орталықтарын қамтиды. Бұл орталықтар сутегін өндіру әдістерін жетілдіру, сақтау шешімдерін жақсарту және сутегі энергиясының жаңа қолданбаларын әзірлеу бойынша жұмыс істейді. Академиялық мекемелермен, саланың жетекші өкілдерімен және үкіметтік агенттіктермен ынтымақтастық инновацияларды қолдап, осы саладағы прогресті жеделдетеді.

Shanghai Anting Hydrogen Energy Technology Group компаниясының вице-президенті Ван Юйцзе бізге сутегін алу әдістері мен көлікте генератор энергия қалай пайда болатынын көрсетті.

Сутекпен жүретін көлік 1 миллион юань тұрады. Оның 60%-ы генератордың құны, ол су мен оттегінің қоспасы арқылы энергия шығарып, автомобильді қозғалтады. Қытайда осындай 20 мың автомобиль бар, негізінен жүк көліктері. Себебі сутегін сақтау сыйымдылықтары көп орын алады. Жалпы алғанда, 800 шақырым жүретін көлікке 9 баллон қажет. Жеңіл автокөліктерде 6 келі сутегі бар 3 шағын баллон орнатылады. Олардың көлемі 250 шақырымға дейін жетеді. Әзірге мұндай технологиялардың құны қымбат, дегенмен, нарықта сутегімен жүретін көліктер көбейгенде арзандайды деп болжанып отыр, - дейді Ван Юйцзе.

Ван Юйцзенің айтуынша, сутегі энергетикасының даму перспективалары өте кең. 2030 жылға қарай сутегі энергиясы көлік, өнеркәсіп, тұрмыс және басқа да салаларда кеңінен қолданылатын болады деп күтілуде. Қытайда автомобиль өнеркәсібіндегі сутегі энергиясының өндіріс көлемі триллион юаньнан асуы мүмкін. 2040 жылға қарай жаһандық сутегі энергетикасының көлемі 15 миллион автомобильге жетеді деп болжануда, ал 2050 жылға қарай сутегі энергетикасы Қытайдың энергетикалық жүйесінің шамамен 10% құрайды.

Қытайдың Шанхай қаласында орналасқан Тунцзи университеті мен германиялық Rheinmetall AG технологиялық тобы жаңартылмалы энергия көздерін кеңінен қолдану технологиясын дамыту мақсатында бірлескен зертхана құрған.

Жанармай отынын зерттеу мен инновацияға бағытталған бірлескен зертхана университетке қарасты Автокөлік зерттеулер мектебі кафедрасының бөлігі болып табылады.

Rheinmetall Қытайда өзінің алғашқы кәсіпорнын 1997 жылы HASCO (SAIC Group) компаниясымен бірлесіп ашты және әйгілі автомобиль өндірушілерінің сенімді серіктесі болып табылады. Қазіргі уақытта технологиялық топтың Қытайдың Шанхай, Куньшань, Нанкин, Чунцин, Гуанде, Ухан және Янтай қалаларындағы 17 филиалы заңды түрде жұмыс істейді.

Шанхайдағы инновациялық технологияны ғылыммен ұштастырған компания - Shanghai SensChain Technology Co., Ltd. Ол смарт-сенсор технологияларының алдыңғы қатарында тұрған компания, түрлі салаларда байланыс, автоматтандыру және деректерге негізделген шешімдерді жақсартатын инновациялық шешімдер ұсынады.

Сенсор деректерімен өзара әрекеттесу мен пайдалану тәсілдерін революциялау мақсатында құрылған SensChain техникалық интернет (IoT) және смарт-технологиялар саласында елеулі жетістіктерге қол жеткізіп келеді.

SensChain-нің ұсынатын өнімдерінің негізі - олардың жоғары технологиялық сенсорлық шешімдері, олар деректерді бұрынғыдан да дәлдік пен тиімділікпен жинап, өңдеуге және жіберуге арналған. Компанияның өнімдер қатарында қоршаған орта сенсорлары, қозғалыс сенсорлары және арнайы өнеркәсіптік сенсорлар сияқты әртүрлі сенсорлар бар. Бұл сенсорлар ақылды қалалар және денсаулық сақтау саласынан бастап, өндіріс және көлікке дейінгі түрлі қосымшаларда қолданылады.

Компанияның бас директоры Сюй Е зертханадағы сенсорлық құрал-жабдықтарының қалай жасалатынын көрсетті. Сондай-ақ аталмыш компанияның Қазақстанда жел электр станцияларын орнатқанын атап өтті.

Ұшқышсыз ұшу аппараттары қазіргі Қытайдың шындығына айналды. Guangzhou Weihong Intelligent technology company оларды өндіруде табысты болды. Мұндай құрылғылардың бір уақытта 250 кг салмақты көтеріп, өртті сөндіріп, пошта тасымалдап, мониторинг жүргізіп, түрлі көрсеткіштерді алып тастайтын жүктерді жеткізумен айналысатыны ешкімді таң қалдырмайды.

Жолаушылар дрондары да бар. Олар екі орынға арналған.

Аньхоу провинциясының Хэфэй қаласының мэриясы тіпті туризмді дамыту үшін осындай жүз құрылғыны сатып алды. Мұнда қаланы және оның айналасын құс көзімен тамашалағысы келетіндер жетіспейді, сонымен бірге адреналиннің жоғарылауын сезініп, ұмытылмас эмоциялар алады.

Жеке өзімді дрондар қатты таң қалдырды. Соның ішінде біз жүріп өткен пилотсыз автобустар. Егер Шанхайға сапар шегу кезінде қауіпсіздік үшін (және біздің тыныштығымыз үшін) автобуста жүргізуші болса, онда Гуанчжоуда толық экстремалды.

Гуанчжоу үстінде жауған тропикалық жаңбыр сезімнің өткірлігін күшейтті және бұл қозғалыс түрінің артықшылықтарын бірден табуға мүмкіндік берді: ұшқышсыз автобусқа әйнек тазалағыштар қажет емес. Мұндай ауа-райында да робобас, мұнда пилотсыз автобус деп аталады, өз жұмысын жақсы атқарады.

Жүргізушісі жоқ автобустар арнайы жасалған дизайнымен танымал. Гуанчжоу көшелерінде Олар 2022 жылы пайда болды және қысқа маршруттарда шаттл ретінде қолданылады.

Аудандағы әртүрлі 50 робоавтобус бекітілген маршруттар бойынша жүреді, олар міндетті түрде жергілікті билікпен келісілуі керек. Күн сайын Қытайда жасалған осындай 300-ден астам автобус жолға шығады. Олар Бейжіңде, Нанкинде бар, оларды Сингапур мен Араб Әмірліктері сатып алды.

Сондай-ақ, Гуанчжоу көшелерінде тазалықты қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын ұшқышсыз таксилер мен тазалау машиналарын табуға болады. Мысалы, ұлттық биологиялық өндірістік база орналасқан ауданның көшелерін толығымен пилотсыз машиналар тазалайды.

Халықаралық биоарал жобасында жұмыс істейтін ғылыми қызметкерлер жұмысқа робоавтобус жетеді. Бұл олар үшін ғылымның көкжиегін алға тарта отырып, өз зерттеулерінде жаңа шешімдер іздеуге және табуға қосымша мотивация ретінде қызмет етеді деп сену керек.

2023 жылдың қорытындысы бойынша Қытай алғаш рет әлемдегі ең ірі автомобиль экспорттаушысы болды. Guangzhou AION New Energy Automobile Company автомобиль компаниясының конвейерінен әр 53 секунд сайын бір көлік шығатынын ескерсек, бұл таңқаларлық емес.

Шығарылған барлық модельдер электр қозғалтқыштарында жұмыс істейді және өздігінен жүретін навигаторлармен жабдықталған. Көліктер сыртқы жағынан да тартымды. Ең алдымен өзінің футуристік дизайнымен көздің жауын алады. Мәселен бізде есіктері құстың қанаты сияқты ашылатын машиналар көп пе?!

Жаңа модельдік машиналардың салондары екі орынды кереуетке оңай ауысады, бұл саяхатшылар үшін өте ыңғайлы. Сондай-ақ, көлікте термос режимінде жұмыс істей алатын тоңазытқыш бар. Креслолар адамның дауысымен реттеледі, тіпті егер қаласаңыз, артқы орындықта жартылай отыруға болады.

Сондай-ақ біз бірнеше жүз метрге созылған конвейерді көріп, көлік сататын дүкенге де бардық. Машиналарды құрастыру процесі таңқаларлық көрініс, фото және бейне түсіруге тыйым салынғаны өкінішті.

Біраз уақыттан кейін осындай автокөліктерді Қазақстанда да сатып алуға болады. Қытайдың автомобиль өнеркәсібі ең заманауи технологияларға негізделген, бұл да сұранысты арттырады. 

Мысалы 2023 жылы Шанхайда 620 мың автомобиль сатылды, оның 354 мыңы электр қозғалтқыштарын қоса алғанда, жаңа энергия көздерінде жұмыс істейді. Жалпы Шанхай жолдарындағы әрбір төртінші көлік - электромобиль. Бұл сандардан автоөнеркәсіптің жаңа энергия көздеріне көшуде өте маңызды орын алатындығы айқын көрінеді.