Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Бұл туралы Қазақстан ет одағының төрағасы Асылжан Мамытбеков өзінің Facebook-тегі парақшасында жазды.
Қазақстанда шетелден автомобильдерді әкелу кезінде кәдеге жарату алымы бірнеше жылдан бері жұмыс істеп келеді, Бұл импортталатын автомобильдер бағасының өсуіне әкеледі және осылайша жергілікті кәсіпкерлерге, автомобиль өндірушілерге импорттық тауарларға қатысты белгілі бір бастама береді. Мұны әртүрлі жолдармен басқаруға болады. Сіз ақшаны қосымша пайда ретінде өз пайдаңызға жарата аласыз немесе оны жергілікті өндірісті дамыту және тереңдету үшін пайдалана аласыз. Бұл өз кезегінде жергілікті өндірісті одан да бәсекеге қабілетті және тиімді етеді, - деп жазды ол.
Мамытбековтің айтуынша, бүкіл әлемде құрастыру және жергілікті өндіріс өнімнің өзіндік құнын төмендету үшін ұйымдастырылған, сондықтан ол тиімдірек. Бұл көлік шығындарының үнемдеу есебінен жасалады, себебі дайын машинаны тасымалдау бір басқа, ал жиналмаған, жинақы оралған, қосалқы бөлшектер мен компоненттер, сонымен қатар жергілікті қосалқы бөлшектер мен жергілікті жұмыс күшінің арзандығы тағы бір бөлек дүние. Яғни, жергілікті құрастыру дайын көлікті сатып алуға қарағанда арзан әрі тиімді. Тиісінше, жеткілікті деңгейі бар нақты және толыққанды жергілікті өндіріс пен авто құрастыру үшін импорттан ешқандай қорғаныс және белсенді қолдау қажет емес.
Сонымен қатар, отандық авто құрастырушыларды қолдау үшін Үкімет осы авто құрастырушылар үшін көптеген преференция, жеңілдік, арзан несиелер береді.
Тікелей құрастыру бизнесін қолдаудан басқа, мемлекет «отандық құрастыру» сұранысын ынталандыруға да көңіл бөлді. Арзан несиелер 10% бастапқы жарнамен жылдық 4%-бен 7 жылға беріледі. Бұл керемет қолайлы, жеңіл шарттар. Бәрін түсінуге болар еді. Көптеген ел өздерінің автоөнеркәсібін құрастырудан бастады деп айтуға болады немесе қандай да бір жолмен жергілікті өндірісті қолдады, - дейді төраға.
Ол отандық машина жасау және ауыл шаруашылығы саласындағы бірнеше мәселені атады:
1. Бұл эпосқа шамамен 1/4 ғасыр болды. 1996 жылдың тамыз айында қазақстандық «Достық-Интеравто» компаниясы мен оңтүстік кореялық LG International компаниясы Бірлескен автоқұрастыру өндірісін ұйымдастыру туралы келісімге қол қойды. Ал 1997 жылы наурызда Алматыдағы станок жасау зауытындағы цехтардың бірінде оңтүстік кореялық Kia Sportage компаниясының машинасы базасында «Тұлпар» джипін құрастыру басталды. Яғни, бастапқы кезең әлдеқашан өтті, тек жеңілдіктер мен преференциялар ұлғаюда. Өндіріс үшін өндіріс немесе кез келген жағдайда өндіріс пайда бола ма?!
2. Локализация деңгейі интернетте айтылғандай, «импортталған шиналардағы қазақстандық ауа деңгейінде» қалды. Біздің оңтүстік көршілеріміз бізбен бір уақытта бастап, әлдеқайда алға жылжыды. Неліктен былғары креслолар отандық былғарыдан жасалмайды, себебі мал терілері қоқыс алаңында шіріп, тегін сатылып кетеді?!
3. Неліктен импортталған автомобильдердің бағасын жасанды түрде (қалдықтарды қайта өңдеу есебінен) көтеру керек? Бұл өз халқының қалтасын қағып, бюджеттің артық шығындарына алып келеді, өйткені мұндай «жылыжай» жағдайында өсірілген бәсекеге қабілетсіз жергілікті өндіріс тұрақты қолдау мен жеңілдіктерді (салықты қоса алғанда) талап етеді. Мұның бәрі жергілікті жинаушылардың қосымша пайдасы үшін бе?!
4. Неліктенауылшаруашылық техникасына арналған жеңілдіктер мен қолдау шаралары жоқ? Қазақстандық техниканы сатып алушылар үшін несиелер 4%-ға емес, 7%-ға (екі есе қымбат), бастапқы жарна 10%-ға емес, 15%-ға, яғни 1,5 есе көп. Неліктен оларға қолдау көрсету шарттары нашар?!
Ауыл шаруашылығы техникасын құрастырумен біздің кәсіпкерлер де айналысады, біздің жұмысшылар да осындай цехтарда жұмыс істейді. Бұл техниканы біздің азаматтарымыз - фермерлер сатып алады. Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы техникаларын сатып алған фермерлердің артында біздің миллиондаған азаматымыз, азық-түлік тұтынушылары тұр. Осындай қарапайым шындықтар түсініксіз бе? – деп түйіндеді ол өз жазбасында.
