Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Жамбылдық полицейлер балаларды интернет-қатерден қалай қорғауға болатынын айтты, деп хабарлады Polisia.kz.
Қазіргі балалар өткен ғасырдың ғана емес, сонымен қатар соңғы онжылдықтардың балаларынан айтарлықтай ерекшеленеді. Енді балалар виртуалды достарды артық көріп, құрдастарымен аз сөйлесе бастады. Қазіргі балалардың жағдайы карантин жағдайлары мен онлайн-сабақтармен күрделене түсті. Олардың құрдастары мен қоршаған ортасы компьютер мониторымен немесе гаджеттің мобильді экранымен алмастырылды.
Интернет күнделікті өмірге еніп, онымен танысуды балалар ерте жастан бастады. Сабақтар, семинарлар, дәрістер, сынып сағаттары, құрдастарымен қарым-қатынас, ата-аналар жиналыстары және тағы басқа да іс-шаралардың өтуі виртуалды кеңістік пен онлайн еркіндігіне дейін жеңілдетілді.
Виртуалды кеңістік-қызықты әлем, оның мүмкіндіктері шексіз. Бірақ желі көптеген қауіп-қатерге толы, ал баланы алдау өте оңай, тіпті қарапайым хат-хабарлардың көмегімен интернет арқылы оның сеніміне ие болу оңай. Бұл әдісті, әдетте, киберқылмыскерлер пайдаланады. Жас пайдаланушыны ықтимал қиындықтардан қорғау үшін бала киберкеңістікті игере бастағанға дейін егжей-тегжейлі нұсқау беру керек.
1. Балаңызға виртуалды желі деген не екенін айтыңыз. Ақпаратты іздеу тек ойын-сауық пен ләззат алу мүмкіндігі ретінде емес, білім беру құралы екенін түсіндіріңіз, сондықтан бала желіде барлық уақытын бос өткізбейді, қажеттілігіне қарай дұрыс пайдаланады.
2. Баламен желіде қанша уақыт өткізетінін келісіңіз. Әр жастың өз уақыты болуы керек. Кіруге болатын сайттардың тізімін, жеке деректерді қорғау туралы ақпаратты, желідегі мінез-құлық этикасын және т.б. талқылаңыз. Баланың кірген сайттарын бақылау үшін браузердің жадын тексеруді әдетке айналдырыңыз.
3. Желіде тыйым салынған ақпарат пен қаскүнемдерге, атап айтқанда зорлық-зомбылыққа, есірткіге, порнографияға, ұлтшыл немесе ашық агрессивті идеологиясы бар беттерге тап болуы мүмкін екенін ескертіңіз. Теріс мазмұнды топқа тап болған кезде, бала бұл туралы ата-анасына айтуы керек.
4. Балаларды өзі туралы ақпаратты жарияламауға үйретіңіз. Егер сайтта баланың атын енгізу қажет болса, оған жеке ақпаратты ашпайтын бүркеншік ат ойлап табуға көмектесіңіз. Балаларға өз отбасы туралы, яғни отбасы мәселелерімен, фотосуреттермен (оның ішінде интимдік сипаттағы) бөліспеу, отбасы мүшелері туралы, материалдық жағдайы туралы, мекенжайы туралы т,б қандай да бір ақпарат бермеу керектігін айтыңыз.
5. Виртуалды достары туралы балалармен сөйлесіңіз. Балаларды нақты өмірдегі кездесулер туралы айтуға үйретіңіз. Нақты қауіп туралы және балаңыз досымен кездескісі келсе, бұл туралы үйдегі ересектерге хабарлауы керек екенін ескертіңіз.
6. Интернеттегі алаяқтық-ойындар, лотереялар, тесттер туралы және бала ешқашан ересектерсіз интернеттен кез келген ақпаратты білу үшін SMS жібермеу керектігін айтыңыз.
7. Электронды пошта арқылы бейтаныстан келген жылдам хабар немесе хатқа ешқашан жауап беруге болмайтынын түсіндіріңіз. Егер баланы бір нәрсе қорқытса, алаңдатса немесе біреу хат алмасуда, хатта қорқытса, ол бұл туралы ересектерге хабарлауы керек.
Интернеттегі ата-ана бақылауын әртүрлі бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы жүзеге асыруға болады. Мысалы, Windows Vista-дағы ата-ана бақылауы, Kaspersky Internet Security-де орнатылған ата-ана бақылау құралы.
