Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Бекіре және басқа да балықтарды зерттей отырып, Орал-Каспий бассейнінде 40 жылға жуық жұмыс істеген жалғыз ихтиолог, биология ғылымдарының докторы Асқар Қадырәліұлы Камелов Солтүстік Каспийдің түбін тереңдету жөніндегі жоба туралы өз пікірін білдірді.
Белгілі болғандай, Солтүстік Каспийде Қашаған мұнай – газ кен орнының операторы North Caspian Operating Company N. V. (NCOC) компаниясы түбін тереңдетуге ниетті. Бұл Каспий теңізі деңгейінің төмендеуіне және кен орнының теңіз объектілері ауданындағы су қоймасының таяз болуына байланысты.
Мен Каспий теңізінің бекіре балығы бойынша докторлық диссертацияны қорғаған ихтиолог, биология ғылымдарының докторы ретінде жобаға түсініктеме бере аламын. Бұл жобаны жүзеге асыру нәтижесінде балықтарға үлкен әсер болмайды, - деді ғалым.
Оның айтуынша, солтүстік Каспийге бекіре тұқымдас балықтар екі жағдайда қоныс аударады. Мәселен, уылдырық шашуға, сондай-ақ тамақтануға, яғни жемін нығайтуға барады.
Диссертациямда мен бекіре тұқымдас балықтардың Оралға уылдырық шашу үшін Оңтүстік сулардан қоныс аударатынын (қыста олар оңтүстікте жылы суларда тұрады), ал уылдырық шашуға дайын еместері Солтүстік Каспийге қоректену үшін кіретінін айттым. Сонымен, мен көші-қон кезінде бекіре тұқымдас балықтардың көбіне теңіздің ортасында емес, Шығыс жағалауларына жүретіндігін, яғни жағалауға жақын екенін анықтадым. Ал бізде Қашаған кен орны және шамамен тереңдеу аудандары (каналдар) Солтүстік Каспийдің орталығына жақын орналасқандықтан, бекіре тұқымдас балықтар бұл ауданды айналып өтеді. Сондықтан түбін тереңдету жұмыстары бекіре тұқымдас балықтардың уылдырық шашуына әсер етпейді, - деді ол.
Ғалым қоңдану кезінде, балық Солтүстік Каспий арқылы тамақ іздеп жүргенде жұмыс істеу аймағына түсуі мүмкін екенін түсіндірді. Бірақ бекіре тұқымдас балықтар қандай да бір сыртқы әсерлер пайда болған кезде тез реакция білдіріп, шулы жерлерден кетеді дейді.
Таза, жартылай өткізгіш және теңіз балықтарының түрлеріне келетін болсақ, олар барлық балықтар сияқты, жағдайдың өзгеруіне тез жауап береді, сондықтан қажет болған жағдайда олар айтарлықтай қашықтыққа кетеді, деп түсіндірді ихтиолог.
Бұл жоба балыққа ерекше әсер етпейді. Бірақ кез келген жағдайда жоба бізге де, ғалымдарға да жауапкершілік жүктейді. Сондықтан, әрине, бұл түбін тереңдету жұмыстарын ғалымдар мен ихтиологтардың бақылауымен жүргізу керек, - деп қорытындылады сарапшы.
