Ресей қазақтарының Федералды ұлттық-мәдени автономиясының жетекшісі Есенғали Ибраев Владимир Путиннің жарлығымен Ресей Федерациясының Президенті жанындағы Ұлтаралық қатынастар кеңесінің құрамына кірді, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Осы орайда қандасымызбен аз-кем сұқбат құрып, пікірін білген едік.
– Есенғали мырза, Ресей Федерациясының Президенті жанындағы Ұлтаралық қатынастар жөніндегі Кеңестің құрамына кіргеніңіз құтты болсын! Бұл Кеңестің рөлі туралы айта кетсеңіз?
– Ресей Федерациясы Президентінің жанындағы Ұлтаралық қатынастар жөніндегі кеңес – мемлекет пен азаматтық қоғам институттарының ұлтаралық қатынастар мәселелері бойынша өзара іс-қимылын қамтамасыз ететін кеңесші және консультативтік орган. Ұлттық кеңестің негізгі міндеттерінің бірі – басым бағыттарды анықтау және Ресейдің мемлекеттік ұлттық саясатының бағытын қалыптастыру.
– Ресейде этникалық қазақтарды мемлекеттік қолдау қалай дамып жатыр? Сондай-ақ Ресейде қазақ тілін оқыту қалай дамып келеді? Мемлекет елдегі қазақ тілді мектептердің дамуына назар аудара ма?
– Халықтарының этномәдени әртүрлілігін сақтау – Ресейдің мемлекеттік ұлттық саясаты стратегиясының негізгі бағыттарының бірі.
Ресейдегі қазақтар басқа халықтардың өкілдерімен бірге жастарға өздерінің дәстүрлерін, мәдениетін, тілін, ата-бабаларының әдет-ғұрыптарын сақтауға барлық мүмкіндікке ие. Біз ұлттық және фольклорлық мерекелерді атап өтеміз, мысалы, Наурыз, Жайлау той және басқалары. Сонымен қатар қазақ мәдениетінің фольклорлық фестивальдері мен конкурстарын ұйымдастырамыз. Мысалы, «Жас Ұрпақ» - Түменде, «Шаңырақ» - Новосібірде, «Ұрпақ Үні» – Омбыда, «Біз біргеміз» – Саратовта және тағы басқалары. Олардың барлығы мемлекеттің қолдауымен өтеді, соның ішінде қаржылай да. Онымен қоса бұл фестивальдер аймақтық мәдени оқиғалар күнтізбесіне кіреді.
Ресейде қазақ тілін үйренетін мемлекеттік мектептер, факультативтік курстар бар. Қазақ халқының тарихы мен мәдениеті туралы фильмдер түсіріледі, қазақ тіліндегі газеттер мен журналдар шығарылады. Мәдениет мекемелерінде көптеген ұлттық шығармашылық ұжым, соның ішінде қазақ биі мен әні, домбырашылар ансамбльдері құрылды. Әрбір осындай үлкен, қоғамдық маңызы бар жобаның мемлекеттік қолдауы бар.
2021 жылғы санақ бойынша Ресейдегі қазақтардың саны шамамен 600 000 адам. Бұл ретте Ресей өңірлері мен қалаларында 50-ден астам (және бұл тек құқықтық мәртебені ресімдегендер ғана) түрлі Қазақ ұлттық-мәдени және қоғамдық бірлестіктері жұмыс істейді. Олардың бірінші кезектегі міндеттері - ана тілін, мәдениеті мен дәстүрлерін сақтау және дамыту. Олардың барлығы қандай да бір жолмен мемлекеттік қолдау алады.
Қазақ мәдениетін сақтай отырып, біз өзімізді еліміздің толыққанды азаматы ретінде сезінеміз. Біз халықтардың мәдени мұрасына мұқият және құрметпен қараймыз. Ресейдің барлық халқының ұлттық дәмі мен ерекшелігі артықшылық пен байлық ретінде қабылданады.
– Былтыр Сіз Ресей қазақтарының федералдық ұлттық-мәдени автономиясының басшысы болып тағайындалдыңыз, осыған байланысты қазақтардың көшбасшысы ретінде өз алдыңызға қандай мақсаттар қойып отырсыз? Ресейде этникалық қазақтардың біршама ұйымы бар екені белгілі, бүкіл ел бойынша ұйымдар бір-бірімен тығыз ынтымақтастықта ма?
– Ресей қазақтарының федералды ұлттық-мәдени автономиясы алдына бірқатар міндет қойып отыр. Олар - қазақ халқының этномәдени ерекшелігін сақтау және дамыту, ана тілін үйренуді қолдау, балалар мен жастарды ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу, этномәдени бағыттағы ағартушылық, білім беру жобаларын іске асыру.
Жаһандық мақсат – Ресей қазақтарын шоғырландыру. Мен оны стратегиялық деп атап өтсем болады. Ресейдің әртүрлі аймақтарында қазақ қоғамдық бірлестіктері өте көп, бірақ олардың барлығының құқықтық мәртебесі жоқ және қазақ мәдениетін сақтау және ұлтаралық келісімді нығайту жөніндегі ортақ іске барлығы бірдей қатыса бермейді. Осы бағытта жұмыс істеу көзделіп отыр.
Бірақ мен Ресей қазақтарының Федералды ұлттық-мәдени автономиясының жетекшісі ретіндегі басты міндетім – жастарды қазақ халқының мәдени мұрасын сақтау және Ресей мен Қазақстан жастары арасындағы диалогты дамыту жөніндегі жұмысқа белсенді тарту. Балалар – біздің болашағымыз. Біздің жас ұрпаққа қандай мұра қалдырып, олардың санасына қандай білім мен адамгершілік құндылықтарды енгізетініміздің нәтижесі олардың өз тағдыры мен Ресей-Қазақстан қатынастарының болашағы байланысты деп санаймын.
– Ресей мен Қазақстан – достық және ынтымақтастық қарым-қатынастағы елдер, бұл бағыттағы қазақтардың елдегі рөлі қандай?
– Ресейлік қазақтар Ресей-Қазақстан жан-жақты серіктестігін, оның ішінде екі елдің шекара маңындағы ынтымақтастығын нығайтуға оң үлес қосуда. Бұл қазір «халықтық дипломатия» деп аталады. Біз әртүрлі деңгейдегі тікелей байланыстар мен коммуникацияларды: мәдени-гуманитарлық, ғылыми-білім беру және іскерлік ынтымақтастықты жолға қоюға жәрдемдесеміз. Ресей қазақтарының ұлттық-мәдени автономиясы өзін Ресей мен Қазақстан арасындағы одақтастықты және тату көршіліктің берік дәстүрлерін нығайту ісінде сенімді әріптес ретінде көреді.
– Наурыз мейрамында Қазақстан халқына айтар тілегіңіз...
– Баршаңызды Наурыз – көктем мен жаңару мерекесімен шын жүректен құттықтаймын! Жаңа жыл бәрімізге үміт, өзара түсіністік, бейбітшілік пен амандық әкелсін деп тілеймін. Әр үйде, әр отбасында бақыт, өркендеу және қуаныш болсын! Наурыз мейрамы құтты болсын!
- Наурыз құтты болсын! Уақыт бөліп сұқбат бергеніңізге рақмет.
