Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Депутаттар Премьер-министрдің орынбасары Ералы Тоғжановқа депутаттық сауал жолдады.
Жақында Қарағандыдағы «Абай» шахтасында кеншілердің қаза тапқаны барлығымызға белгілі. «Ақ жол» демократиялық партиясы қаза болғандардың туған-туыстары мен жақындарына көңіл айтады және зардап шеккендердің тезірек сауығып кетуін тілейді, - деді депутат Мақсат Раманқұлов.
Оның айтуынша, бұл мәселе жүздеген метр жер астында немесе ыстық металлургиялық пештерде жұмыс істейтін адамдарға, атап айтқанда, бұрын «1-тізім және 2-тізім» бойынша зейнетақымен қамтамасыз етуге құқығы бар қауіпті және аса қауіпті кәсіптердің барлық өкіліне әлеуметтік әділеттілік мәселесін тағы да күшейтті.
Мәселе тек қаза тапқандардың отбасыларына төлемдер мен өтемақыларда ғана емес, олардың жақындарын енді ешқандай ақша қайтара алмайды.
Мәселе қандай да бір апатсыз-ақ, осы қауіпті кәсіппен айналысатын жұмысшылардың көпшілігі зейнеткерлік жасқа жетпей-ақ түрлі сырқаттармен ауруларында және өз мамандығы бойынша жұмыс істеу қабілетін жоғалтып, тіпті көпшілігі зейнеткерлік жасқа дейін өмір сүрмеуінде. Осыған байланысты «Ақ жол» депутаттық фракциясы 1 және 2-тізімдерге сәйкес шахтерлар, металлургтер және басқа да кәсіптер үшін зейнетке шығу жасын қайтару қажет деп санайды, - деп айтты ол.
Раманқұлов атап өткендей, бұрын әріптестерінің осыған ұқсас сауалына Еңбек министрлігі зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтін азаматтар зейнетақы аннуитетін 40 жастан пайдалана алады, бұл ретте осындай шарттар бойынша төлемдер 50 жастан басталады деп жауап берген.
Ресми сайттағы ақпаратқа сәйкес, 40 жастан кейінге қалдырылған зейнетақы аннуитеті үшін (50 жастан бастап төлемдердің басталуымен) минималды жеткіліктілік шегі бүгінгі күні 6 млн теңге деп белгіленді, бұл 5 жыл үздіксіз кәсіби зейнетақы аударымдары болған жағдайда ғана мүмкін. Сонымен қатар осы жылдың 1 сәуірінен бастап БЖЗҚ-да қауіпті өндіріс қызметкерлері үшін жоғары зейнетақы төлемдері көзделген жаңа әдістеме енгізілді. Алайда бұл әдісте бірқатар маңызды сәт ескерілмеген, - деді депутат өз сауалында.
Біріншіден, биылғы 1 қазандағы жағдай бойынша міндетті зейнетақы жарналары бойынша азаматтардың жинақтарының орташа сомасы шамамен 1 млн 170 мың теңгені құрайды, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша жинақтардың орташа сомасы – 658 мың теңгеге жуық.
Жинақтаушы зейнетақы жүйесі 22 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқанын, яғни 18 жастан бастап зейнетақы жинақтарын жасай бастағандар бүгінде 40 жаста екенін есте ұстаған жөн. Бұл орташа еңбекке қабілетті жас. Көріп отырғанымыздай, орташа сома аннуитетке шығу үшін жеткілікті сомадан шамамен 3 есеге аз, - деп айтты Раманқұлов.
Екіншіден, тіпті талап етілетін соманы жинақтап және 40 жылда аннуитет бойынша шығып (ал зиянды және аса зиянды мамандықтар үшін мұндай қажеттілік жиі болады) – бұл адам зейнетақы ала бастағанға дейін, кәсіптік аурулары бар адам тағы 10 жыл қай қаражатқа өмір сүруі тиіс?
Үшіншіден, егер бұл адамдар сол жасқа дейін өмір сүрмесе, уәде етілген «жоғары төлемдердің» қажеті неде?
Қызметкерлердің осы санаты үшін зейнетақы жасын төмендетуден бас тартуды дәлелдей отырып, мемлекеттік органдар мұндай шешім қабылдау үшін ондаған миллиард теңге қажет екенін айтады. Сонымен қатар Есеп комитеті жыл сайын сол бюджет қаражатының ондаған емес, жүздеген миллиардқа тиімсіз шығыстарын анықтауда. Шенеуніктер денсаулығынан айырылып жатқан осы адамдардың еңбегіне мемлекеттің кірісі тікелей тәуелді екенін ұмытып кетеді, - деп түсіндірді ол.
Қандай да бір себептермен Еңбек министрлігі депутаттардың талаптарын жоққа шығарады және қолайлы нұсқаларды іздемейді. Мысалы, қажетті шығындарды азайтуға әкелетін осы тізімдерді қайта қарау және қысқарту арқылы.
Біздің ойымызша, мемлекет адал қызмет ететін, еңбегі мен энергиясы біздің Тәуелсіздігіміздің тірегі болған жұмысшы адамға немқұрайлы қарамайтынын дәлелдеуі керек. «Ақ жол» фракциясы 1 және 2-тізімдер үшін зейнетақы жасын қайтаруды талап етеді және Үкімет пен БЖЗҚ-ның осы мәселеге байланысты барлық есебін талқылауға дайын, - деп толықтырды ол.
