Өңірде қала сыртындағы балалар сауықтыру лагерлерінің жетіспеушілігі өзекті мәселе болып отыр. Сондай-ақ ата-аналарды сауықтыру орталықтарында жиі орын алатын жазатайым оқиғалар да алаңдатуда, деп хабарлайды Ақмола облысындағы BAQ.KZ тілшісі.
Республикалық балалар мен жасөспірімдер туризмі қауымдастығының төрағасы Қайрат Сұлтановтың айтуынша, балалар үшін демалыс қала сыртында болуы және кемінде 10-15 күнге созылуы тиіс.
Оқушылар үшін мектеп жанындағы лагерьлер ұйымдастырылады. Бірақ олар онсыз да тоғыз айын мектепте өткізеді. Әрі жөндеу жұмыстары қатар жүреді. Қазір көп балалар дене шынықтыру сабағынан босатылған, физикалық белсенділік жоқ. Нәтижесі айқын – денсаулығы нашар, сколиоз, жалпақ табан, артық салмақ. Олар тіпті экскурсияларда ұзақ жүре алмайды. Сонымен қатар, пандемияда онлайн оқудан көп балалардың көру қабілеті нашарлады. Ал қала сыртындағы лагерьлерде таза ауа, белсенді демалыс, күніне бес рет тамақтану, қызықты іс-шаралар көп, – деп атап өтті балалар мен жасөспірімдер туризмі қауымдастығының төрағасы.
Ол атап өткендей, экскурсия, саяхаттар, орманда серуендеу – бір сөзбен айтқанда, романтика дегенмен, қазіргі балаларды қызықтыра білу керек.
Бірнеше күннен кейін балалар көз алдыңда өзгереді. Жаңа қырлары ашылады. Мектепте бәріне үлгерме йді, Сауықтыру лагерьлері осы олқылықтардың орнын толтырады, - дейді Қайрат Сұлтанов.
90-шы жылдары елімізде 450-ден астам балалар сауықтыру орталықтары мен лагерьлер болған. Бұрынғы Көкшетау облысының аумағында – 64. 2019 жылы Ақмола облысында 34, содан кейін 19-ы қалды. Бүгінде өңірде нақты жұмыс істейтіндері – 14 қана.
Бүгінде бизнестің бұл түрімен айналысу тиімсіз. Алайда, балалар демалысы бизнес емес, бұл әлеуметтік жоба. Ал салық және басқа мемлекеттік органдар тек коммерциялық мақсатты көздейді. Оның үстіне қазір балалардың көбінің денсаулықтары әлсіз, жауапкершілік үлкен. Елімізде балалар туризмін дамытуға жағдай жасалып отырған жоқ, - дейдіқауымдастық төрағасы.
Оның айтуынша, елімізде қала сыртындағы балалар демалысын дамыту бойынша кешенді бағдарлама жоқ. Қаражат бөлініп, жол картасын әзірлеу қажет.
Еліміз бойынша 114 балалар сауықтыру орталығы – мемлекеттік. Олардың көбі ескірген. Айталық өңірдегі «Балдәурен» күрделі жөндеуді қажет етеді. Кеңес дәуірінен қалған ескі ғимараттардан бас тартатын уақыт келді, Білуімше елімізде 60-қа жуық балалар лагерінің дәретханасы заман талабына сай деуге болады, - деп нақтылады Қайрат Абайдоллаұлы.
Мемлекет кәсіпкерлерге туристік нысандарды салу және жаңарту шығындарының 10 пайызын өтейді. Жол бойындағы сервис нысандарын салу үшін де соншалықты қараажат бөлінеді. Сатып алынған туристік автобустар құнының 25 пайызы да өтеледі.
Біз EXPO халықаралық көрмесін өткізу кезінде автобустардың жетіспеушілігін ерекше сезіндік. Жол бойында тағы бір проблеманы атап өткім келеді: елімізде өкінішке орай, туристік автобустар құрастырылмайды. Олар тиімді, ауаны ластамайды, отбасылық қауіпсіздікті қамтамасыз етеді, - деп қосты Қайрат Сұлтанов.
Айтпақшы, турбизнесмендер армандайтын тағы бір мемлекеттік қолдау құралы-лизингке көлік пен жабдық ұсыну.
Автобус сатып алу үшін несие алу керек. Сонымен қатар, автобустың өзі банкке кепілге кетеді және тағы қосымша мүлік қоясыз. Ал егер лизингке кірсе, тек автобус кепілге қойылады. Лизингке жабдықтар, техника, жиһаз сатып алу мүмкіндігі де жақсы болар еді. Ең алдымен асханаларда жабдықтарды жаңарту мәселесін шешу керек. Лагерьлерде әлі күнге кеңестік заманнан келе жатқан құралдар пайдаланылып келеді. Нақты шаралар қолға алынғанда ғана лагерьлер дамиды, - дейді қауымдастық төрағасы.
Ақмола облысында барлық балалар лагерьлері үш ұлттық табиғи парк аумағында орналасқан.
Қауымдастық төрағасының айтуынша, «Балдәурен» лагері аңшылық шаруашылықтарға қарағанда көбірек салық төлейді. Сол себепті бүгінгі таңда көптеген кәсіпкерлер балалар туризмінен бас тартады. Ұсыныстардың бірі - сауықтыру орталықтары үшін қосымша білім беру қызметіне лицензия алу талабын қайтару. Бұл, біріншіден, балалардың қала сыртындағы демалысын бөгде адамдардан қорғауға, екіншіден, лагерьлерге ҚҚС төлеу кезінде жеңілдікті пайдалануға мүмкіндік береді.
Бірнеше жыл бұрын мұндай талап алынып тасталды, енді тек туроператор мен турагенттің лицензиялары қажет. Балалар туризмімен айналысатын адамдар жұмыс істеуі керек. Соңғы алты жылда елімізде рұқсат құжаттарынсыз жұмыс істеген бес балалар сауықтыру орталығы анықталды. Егер лицензиялау қайта енгізілсе, лагерьлерге жұмыстың басталғаны туралы хабарлау қажет, – деп түсіндірді қауымдастық төрағасы.
Сондай-ақ, ол мемлекеттік сатып алу принципінің негізінде баға емес, қызмет сапасына деген ұмтылыс болуы керек деп санайды.
Бүгінде тендерді арзанырақ баға ұсынған адам жеңеді. Сапа үшін баға бойынша мемлекеттік сатып алулардан бас тарту керек. Комиссия құрамында ата-аналар комитеті, кәсіподақ, мемлекеттік орган өкілдері-полиция, санитарлық дәрігерлер, депутаттар болуы керек. Сонда ғана лагерьлер жауапкершілікті сезінеді. Сондай-ақ аудандар бойынша балаларды қала сыртындағы демалыспен қамту бойынша рейтинг енгізген дұрыс , – деп атап өтті Қайрат Сұлтанов.
Өкінішке орай, барлық ата-аналар лагерьлерге жолдама сатып ала алмайды. Оның құнына азық-түліктің қымбаттауы мен жанармай шығындары қатты әсер етеді.
Кадр тапшылығы балалар туризмі саласын да айналып өткен жоқ.
Диетологты айтпағанда, қарапайым аспаз таба алмаймыз. Медицина мамандары да қажет. Денсаулық сақтау министрлігінің талаптары бойынша 100 балаға дәрігер-педиатр болу керек. Ал ол мамандар аудандарда жетіспейді. Сондықтан кейде жақын маңдағы ауруханамен қызмет көрсетуге шарт жасасу оңайырақ, - деп түсіндірді Қайрат Абайдуллаұлы.
ТЖ қызметімен тығыз байланыс орнатылды. Ақмола облысында 800-ге жуық су айдыны бар, олардың 60-ында ғана шомылуға рұқсат етілген. Бұл ретте тек төрт мемлекеттік су-құтқару станциясы бар.
Олар бізге көмектеседі. Біріншіден, құтқарушыларды тегін оқытады. Біз нұсқаушыларды өзіміз ұсынамыз, олар бізге курстар өткізеді, сертификаттар береді. Содан кейін олар шомылу маусымына дейін тексеру актісін жүргізеді. Көрнекі құралдар, нұсқаулықтар таратады. Айтпақшы, туристік нысандарда моторлы қайықтардың болуына тыйым салынады, ал ол бізге катамарандар немесе үрлемелі матрацтар желге аударылған кезде қажет, – деп атап өтті Қайрат Сұлтанов.
Оның айтуынша, балалар туризмі жақсы дамыған елдермен тәжірибе алмасу қажет.
Сәуір айында Ақмола облысында балалар сауықтыру орталықтарының көрмесін өткізуді ұсындым. Алматы, Павлодар, Қарағанды және басқа да облыстардың лагерьлері келуді жоспарлап отыр. Сондай-ақ ұлттық компаниялардың кәсіподақтарын және басқа да жауапты тараптарды шақыруды жоспарлап отырмыз, – деп қорытындылады қауымдастық төрағасы.
