Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. АҚШ соты теңіздің түбінде жатқан "Титаник" лайнерінің қаптамасын ашуға рұқсат берді. Десе де ғалымдар тарихи қызығушылық тудыратын заттарды кемеден тек 10-15 жылдан кейін алуға болады деп санайды.
"Титаник" осыдан 108 жыл бұрын апатқа ұшырады, ал кеме сынықтары әлі күнге дейін зерттелуде. 1985 жылы кемені алғаш рет Роберт Баллард экспедициясы тапты. Лайнердің сынықтары канадалық Ньюфаундленд жағалауынан шамамен 650 км қашықтықтағы халықаралық суларда 4 км тереңдікте орналасқан. 1985 жылдан бастап кемені тексеру үшін көптеген су асты экспедициясы болды. Нәтижесінде тарихи құндылықты білдіретін мыңдаған түрлі зат теңіз түбінен көтерілді. 2017 жылы лайнерде апатқа ұшыраған жолаушылардың бірінің хаты Ұлыбританиядағы аукционда рекордтық 166 мың долларға сатылды.
Сонымен қатар "Титаниктен" алынған тағы бір қызықты зат – SOS сигналын беретін Marconi фирмасының ескі телеграфы. 1994 жылдан бастап RMS Titanic Inc (RMST) – суға батқан кемелерді жағаға шығарумен айналысатын американдық компания "Титаник" апатқа ұшыраған жерден заттарды алуға айрықша құқығы бар заңды тұлға. Бірақ бұл мәртебе суға батқан кемелерді қорғау өкілеттігіне ие мұхиттық және атмосфералық зерттеулерді (NOAA) Ұлттық басқару функцияларына қайшы келеді.
Америкалық ведомство өкілдерінің айтуынша, "Титаникті" су астына кеткен мұражай экспонаты ретінде емес, қабір ретінде қабылдау керек.Енді RMS Titanic корпорациясына коронавирустың таралу жағдайында қиындай түсетін қаржыландыру жоспары үшін сот келісімін алуы қажет.
Дегенмен, Вирджиния соты RMS Titanic компаниясы жағына шығып, тарихта алғаш рет суға батқан кеменің сынықтарын кесуге рұқсат етті. Сот қаулысында қабылданған шешімде "лайнердің жоғалуынан кейін қалған мұраның бір бөлігі болатын артефактке қол жеткізуге мүмкіндік береді", - делінген.
Суасты роботтарын қолдану экспедициясы осы жазда басталуы мүмкін деп күтілуде. Егер телеграфты ала алса, оны қалпына келтіруге мүмкіндік бар. Titanic даусы қайтадан естілуі мүмкін деп болжайды RMS Titanic.
Бұған дейін ғалымдар кеменің тозып бара жатқанына бірнеше рет назар аударды. Кеменің бір бөлігі әлі күнге дейін жақсы сақталған, бірақ 15 жыл бұрын болған кейбір фрагменттер жоқ. Бұған күшті мұхит ағысы, тұз және микроағзалар мен бөлінетін металл себеп.
Кеме экипажының офицерлеріне арналған үй-жай болған оң жақ борт көп зардап шеккен. Алдағы бірнеше жылда төбесі құлап, әлемдегі ең танымал радиостансалардың қалдықтары табылуы мүмкін.
