Қазақстан алғаш рет әлемнің "орта державалары" тізіміне енді. Бұл туралы sayasat.kz жазды, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Еліміз алғаш рет әлемнің "орта державалары" тізіміне енді. Германияның беделді ғылыми-сараптамалық орталығы саналатын "Ғылым және саясат қоры"(SWP), "Орта державалар – халықаралық саясаттағы маңызды фактілер" атты көлемді мақалалар жинағын шығарды.
Дәстүр бойынша "орта державалар" ұғымына әлемдік саяси және экономикалық аренада маңызды рөл атқаратын мемлекеттер кіреді. Түркия, Израиль және Үндістан сияқты елдер кіретін SWP "орта державаларының" тізіміне Қазақстан алғаш кіріп отыр.
Айта кетейік, SWP орталығы Германия Үкіметі және Парламентімен тығыз әріптестік байланыста. ЕО Орталық Азия елдеріне, оның ішінде әсіресе Қазақстанға көбірек назар аударып отыр.
Сыртқы саясат
SWP мамандарының пікірінше, Қазақстан Орталық Азия мемлекеттері арасында өзінің сыртқы саясатымен ерекше назарда. Қазақстан осы аймақтағы негізгі ойыншыға айналып келеді.
Атап айтқанда, Қазақстан Батыспен және Қытаймен, әсіресе шикізат секторында экономикалық қатынастарды дамытып келеді.
Сарапшылар елдің аймақтық дамуға деген ұмтылысы айқын екендігін атап отыр. Басқаша айтқанда, бұл "тәуелсіз негіздегі ортақ жауапкершілік".
Жауапкершілік туралы не айтамыз. Сарапшылардың пікірінше, Қазақстан халықаралық саясаттағы өз әлеуетін ерте кезеңде ақ жүзеге асырған. Мысалы, Қазақстан Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне төрағалық етті және Сирия қақтығысына да делдал болды ("Астана процесі"). Еуразияның бірқатар басқа ықпалды ұйымдарына мүшелік етті.
Тұрақты даму
Серіктестікті әртараптандыру тұрғысынан Қазақстан айтарлықтай жетістіктерге жетті. Орталық Азиядағы көршілес нарықтармен салыстырғанда Қазақстан нарығы 1990-шы жылдары Батыс инвесторлары үшін бірінші кезекте мұнайдың бай қорларын барлау үшін ашылды.
Нәтижесінде, ЕО Қазақстандағы ең ірі шетелдік инвестор болды және сыртқы сауданың 40% үлесімен елдің ең маңызды экономикалық серіктесі атанды.
Мысалы Өзбекстанды алып қарайтын болсақ, олар 25 жыл бойы протекционистік (оқшаулау) саясатты ұстанды және тек 2016 жылы ғана "әлемге ашылды".
SWP пікірінше, украиналық қақтығыс Қазақстанға әртараптандыру тұрғысынан жаңа серпін берді. Бұған салынып жатқан жаңа көлік бағыттары, жаңартылатын энергия көздері мен қайта өңдеу өнеркәсібі секторына инвестициялар тарту жөніндегі ақпараттық науқан дәлел бола алады.
Сарапшылардың қызығушылығы Қазақстанның әртараптандыруға деген ұмтылысында Қытайдың "Жібек жолына" ғана емес, ЕО-ның "жаһандық қақпа"стратегиясына да сүйенетіндігінде. Қазақстан "Шығыс пен Батыс арасындағы көпір"деп сенімді айта аламыз.
Энергетика
Украина дағдарысы жағдайында Германия мен ЕО-ның көптеген елдері мұнай мен газдың кейбір көздерінен айырылды. Еуропа бұл мәселені шешудің жолдарын іздеп, жаңа өзара тиімді және жауапты серіктестік құруды іздейтін таң қалатын нәрсе емес.
Мұнай-газ секторының әлеуетті экспорттаушылары қатарында және жаңартылатын энергия көздері саласында Қазақстан жыл өткен сайын да өзін сенімді сезінуде. Германия алдағы жылдары Қазақстанмен (және кейбір басқа елдермен) сутегі серіктестігі мүмкіндігін зерттеп жатыр.
Бұл үшін Қазақстанға қажетті сәтте өзінің лайықты орнын алу үшін энергетикалық трансформацияға дайын болу өте маңызды.
Қорытынды
SWP мақаласы еуропалықтарға өзгеріс туралы ескертеді: енді олар бұрын стратегиялық қашықтықта болған елдермен – экономикалық және саяси жағынан тиімді серіктес бола алатынын көрсетеді.
Еуропалық Одақ елдерінің ақпараттық күн тәртібінде Қазақстан жаңа экономикалық және саяси әріптес ретінде ғана емес, инвестициялар алаңы ретінде де жиі көрінеді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың шетелдік сапарлары аясында оған көп бастама жасалды.
Осылайша, Қазақстан өз мүдделерін сенімді қорғайтын және дипломатия өнері қажет болған жерде жауапкершілікті өз мойнына алуға дайын егемен мемлекет ретіндегі бейнесін бекітті.
