Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Бүгін Үкімет отырысында тауарларды таңбалауды енгізу процесі талқыланды. Осыған байланысты ҚР Сауда және интеграция министрі Бақыт Сұлтанов өз ойын айтты.
Сұрақ маңызды және пікірталас тудырады. Кәсіпкерлерден таңбалауды енгізудің қиындығы мен оның енгізілуін кейінге шегеру туралы өтініштері туралы көп естиміз. Әсіресе қазіргі короналық дағдарыс кезеңде. Қазақстан Президенті Қ.Қ. Тоқаев Еуразиялық одақтағы әріптестерімен кездесесу барысында, ЕАЭО кеңістігінде тауарларға міндетті электрондық таңбалау енгізуді, егерде аса шұғыл болмаса, кейінге қалдыруға шақырды. Біз барлық тараптардың: тұтынушының, адал бизнестің және мемлекеттің мүдделерінің теңгерімін сақтау жолымен келеміз. Сондықтан, қазір үкімет «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен бірлесіп, таңбалау және сәйкестендіру жабдықтарын сатып алуға және орнатуға кәсіпкерлікті ынталандыру шараларын анықтау бойынша тығыз жұмыс істеп жатыр - деді министр.
Нарықты тазарту, ең алдымен, адал кәсіпкерлер үшін тиімді. Сондай-ақ, «Қарапайым заттар экономикасы» арқылы осы жабдық пен қаптама материалдарының өндірісін локализациялау мәселесі бар.
Қазақстанда қазірдің өзінде табиғи теріден жасалған бұйымдар мен темекі өнімдері таңбалануда. Міндетті таңбалау екі жылдық пилоттық жобадан кейін енгізілді. Қазір аяқ киімді, дәрі-дәрмектерді, алкоголь мен сүт өнімдерін таңбалау бойынша пилоттық жобалар жалғасуда. Осы топтар үшін міндетті таңбалауды енгізудің нақты күні анықталмаған. Екінші жағынан, кешіктіруге де болмайды. Көршілеріміз таңбаланбаған кейбір тауарларды сатуға тыйым салып қойған. Сонымен, сапасы да, саны да бақыланбайтын барлық өнім теориялық тұрғыдан біздің нарыққа ағып кетуі мүмкін, себебі елімізде таңбаланбаған тауарларды сатуға рұқсат етіледі - дейді Бақыт Сұлтанов.
Оның сөзіне қарағанда, таңбалау - фискалдық бақылауды жеңілдету және артық тексерулерді алып тастауға мүмкіндік береді.
Маркаларды есепке алу өндірілген өнімнің санын да, сатылған тауарлардың санын да көруге мүмкіндік береді. Мысал ретінде ресейлік аяқ киім нарығын келтіруге болады. Таңбалауды енгізгенге дейін ол жылына 330 млн жұпқа бағаланды. Бірақ таңбалау жөніндегі пилот басталған кезде (өткен жылдың шілдесінде) нарық бірнеше есе көп екені белгілі болды: тек алғашқы жарты жылдың ішінде өндірушілер 1,2 млрд код сатып алды. Осындай нәтиже пилоттық жобаның ерікті болғанына және нарықтағы барлық компаниялардың таңбалануына қатыспағанына қарамастан. Қазір Ресейде аяқ киімді таңбалау міндетті және бюджет түсімдерінің айтарлықтай өсуін күтуде. Бразилияда алкогольді және алкогольсіз сусындарды таңбалау салық жинауды сәйкесінше 20% және 142% арттырды. Түркияда темекі өнімдерін заңсыз сату көлемі 11% - ға төмендеді - дейді министр.
Ол темекі өнімдеріне таңбалау енгізудің нәтижесін жаңа жылға қарай көре алатынымызды айтты.
Бірақ тонға арналған сандар қазірдің өзінде белгілі: таңбалау 243 кәсіпкердің 225-і сатудан түскен кірісті төмен бағалағанын анықтады. Олар бюджет кірістерін 218 миллион теңгеге арттырды. Кедендік баж салығы мен импортқа салық түсімдері 40% өсті. Барлық 6 тауар тобы бойынша таңбалауды енгізу салық түсімдерін 58 млрд теңгеге ұлғайтуға мүмкіндік береді деп есептейміз. Бұл дегеніміз, елдің өзінің әлеуметтік міндеттемелерін орындау үшін көбірек қаражаты болады деген сөз. Ең бастысы, мемлекет нарыққа кіретін өнімдердің сапасын қатаң бақылай алады. Өйткені контрафакт-бұл салықтарды жасыру ғана емес, контрафактілік өнім сапасыз, улы материалдарды пайдалану арқылы қауіпті және адам денсаулығына теріс әсер етуі мүмкін. АҚШ-та дәрі-дәрмектерді таңбалаудың енгізілуі кері қайтару процесін 3 күннен 10 секундқа дейін жеделдетті: таңбалау жоқ - өнімдер автоматты түрде нарықтан шығарылады. Жалпы, қадағалаудың ұлттық жүйесін енгізу адал салық төлеушілер үшін бизнес жүргізудің бәсекелестік жағдайларын арттыруға, олардың өндіріс көлемін ұлғайтуға және көлеңкелі айналымды азайтуға мүмкіндік береді. Сондықтан тауарларды таңбалау және қадағалау жүйесін енгізу бойынша барлық жұмыстар тек бизнестің мүдделерін қорғауды ескере отырып жүргізіледі - дейді Бақыт Сұлтанов.
