Қазақстанда екінші жұбайынсыз ажырасуға рұқсат етілді. Нақтырақ айтар болсақ, күдіктелуші немесе жары халықаралық іздеуде болса – сотсыз ажырасуға мүмкіндік туды, деп хабарлайды BAQ.KZ.
2025 жылдың 16 қыркүйегінен бастап Қазақстанда "Некеге (екемділікке) және отбасыға" қатысты Кодекстке енгізілген түзетулер күшіне енеді. Енді бір тарап – жұбайы халықаралық іздеуде жүрген жағдайда – ажырасуды тек өз бастамасымен жүзеге асыра алады.
Бұл өзгерістер келесі жағдайлар тізіміне қосылған:
• жұбайы үш жылдан астам уақыт халықаралық іздеуде болса, әрі бұл іздеу сот шешімі негізінде жүзеге асқаны расталған жағдайда.
Не өзгерді және не үшін?
Енді осы жағдай туындаған кезде, сотқа жүгіне алмайтын азаматтар үшін ажырасу рәсімі айтарлықтай жеңілдетіледі. Барлық рәсім тіркеу органдары арқылы жүзеге асырылып, қажетті құжатқа құқық қорғау органдарының "халықаралық іздеу" статусы расталған шешімі қосылады.
Бұл түзету "Қылмыстық заңнаманы оңтайландыру" аясында қабылданған бірқатар өзгерістердің бөлігі.
Адвокаттық түсініктеме
Астанадағы адвокат Ринат Шарлездің пікірінше, бұл жаңашылдық бұрыннан белгіленген ажырасу жағдайлар тізіміне бір тармақты қосумен ғана шектеледі.
Іс жүзінде мұндай жағдайлар өте сирек кездеседі. Менің тәжірибемде бір ғана науқас кездесті, оның күйеуі халықаралық іздеуде, алайда ажырасу ісі оңай шешілді, - дейді Ринат Шарлез.
Ерекше жағдайлар
Ерекше жағдайлар, яғни жұбайының келісімінсіз некені бұзуға болатын негіздер:
1. Сот арқылы "беймәлім жоғалған" деп танылған жағдай;
Егер жұбайы бірнеше жыл бойы із-түзсіз кетіп, оның қайда екені белгісіз болса және бұл сот арқылы ресми расталса.
2. Сот шешімімен әрекетке қабілетсіз немесе шектеулі әрекет қабілетті деп танылған жағдайда;
Яғни психикалық немесе өзге де ауруларға байланысты адам құқықтық жауапкершілікті толық немесе ішінара жүзеге асыра алмайтын болса.
3. Жұбайының үш жылға немесе одан да ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылғаны;
Бұл жағдайда да екінші тараптың қатысуынсыз неке бұзуға болады.
4. Жаңа негіз: Халықаралық іздеуде жүрген жұбайдың табылмауына байланысты.
Егер жұбайы қылмыстық жауапкершіліктен жалтарып, құқық қорғау органдарының сұрауымен сот санкциясымен халықаралық іздеуге жарияланып, бұл іздеу үш жылдан асып кетсе, онда екінші жұбай неке бұзуға жеке өзі арыз бере алады.
Жаңа өзгеріс – бұл құқықтық тұрғыдан қиын жағдайда қалған азаматтар үшін шынайы жеңілдік. Егер жұбайы елден тысқарыда, жауапкершіліктен качып жүрген жағдайда, заң тұрғысынан ажырасуды рәсімдеу жеңілдейді. Алайда бұл норманың қолданылуы шектеулі, себебі мұндай жағдайлар шынымен сирек кездеседі.
