Алматы Мемлекеттік қуыршақ театрына биыл 90 жыл толмақ. Қуыршақ театры – ұлттық мәдениетіміздің айрықша қырларын танытатын бірегей өнер түрі.
Тамыры тереңге жайылған бұл өнер халықтың рухани қазынасын сақтап, дамытуға айтарлықтай үлес қосып келеді. 1935 жылы 10 қазанда негізі қаланған өнер ошағы күні бүгінге дейін үздіксіз жұмыс жасап, ұлт руханиятының алтын арқауына айналып отыр. Торқалы тойды Халықаралық деңгейде атап өту жоспарланған. Осы орайда, театр директоры, Мәдениет саласының үздігі Алмат Амангелдімен сұхбаттасудың реті келді.
Қуыршақ театрының құндылығы тек көркемдік тұрғыдан ғана емес, сонымен бірге ұлттық сана-сезімді қалыптастыруда да ерекше маңызға ие. Қазақ халқының мәдени мұрасында қуыршақ өнері ежелгі дәстүрлермен астасып жатыр. Бабаларымыз балаларға арналған ойыншықтар арқылы ертегі, аңыз, шежіре сынды құндылықтарды ұрпақтан ұрпаққа аманаттаған. Қазіргі таңда қуыршақ театры осы дәстүрді жаңаша жалғастырып, ұлттық идеялар мен тарихи мұраны кейінгі буынға жеткізудің заманауи құралына айналып отыр.
-Биыл еліміздегі Алматы Мемлекеттік қуыршақ театрына 90 жыл толып отыр. Тарихы терең өнер ордасының қойылымдарына көрермендердің қызығушылығы қандай деңгейде?
- Биылғы жыл біз үшін ерекше әрі жауапты мереке. Республикамыздың тұңғыш қуыршақ театрына 90 жыл. Бұл – қазақ қуыршақ өнерінің қалыптасуы мен дамуына зор үлес қосқан театр үшін айтулы белес. 90 жыл қатарынан үздіксіз жұмыс жасап келе жатқан театрға деген көрермендердің қызығушылығы бүгінде жоғары деңгейде. Қазақ халқының мәдени мұрасында қуыршақ өнері ежелгі дәстүрлермен астасып жатыр. Балалар ғана емес, ересек көрермендер де қуыршақ қойылымдарын тамашалауға ерекше ықылас танытып келеді. Театр репертуарында қазақ фольклоры мен әлемдік классикаға негізделген қойылымдар бар, сонымен қатар, заманауи бағыттағы спектакльдер де қойылып, өнерсүйер қауымның сұранысын қанағаттандыруда. Біз көрермендермен тығыз байланыс орнатып, олардың талғамына сай жаңа қойылымдар ұсынуды жалғастырамыз.
- Театр көрермендермен өзара байланысын қалай дамытуды көздейді?
- Театр көрермендермен байланысын нығайту үшін бірнеше бағытта жұмыс жүргізуде. Біріншіден, әлеуметтік желілер мен ресми веб-сайт арқылы театр жаңалықтарын, қойылым кестесін, көрермен пікірлерін тұрақты түрде жариялап отырамыз. Екіншіден, балаларға арналған шеберлік сабақтары, интерактивті бағдарламалар мен театр қызметкерлерімен кездесулер өткізіледі. Бұл шаралар жас көрермендерге қуыршақ өнерінің қыр-сырын түсінуге, шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, көрермендердің ұсыныстары мен пікірлерін ескеріп, репертуарды жаңарту, заманауи форматтағы қойылымдар әзірлеу де басты назарда. Театрдың гастрольдік сапарлары мен фестивальдерге қатысуы арқылы да жаңа аудиторияны қамтып, көрермендермен тығыз қарым-қатынас орнатуға тырысамыз.
- Алматы қуыршақ театрының 90 жылдық мерейтойы аясында қандай іс-шаралар жоспарланған?
- Алматы Мемлекеттік қуыршақ театрының 90 жылдық мерейтойы аясында бірқатар маңызды іс-шаралар жоспарланған. Алдымен, театр тарихына арналған арнайы музей ашылып, онда архивтік материалдар, сирек фотосуреттер мен қуыршақтар коллекциясы жұртшылық назарына ұсынылады. Сондай-ақ, театр тарихы мен жетістіктері туралы кітап пен деректі фильм жарық көреді. Мерейтойлық маусым аясында жаңа қойылымдардың премьералары өтеді, оның ішінде қазақ және әлемдік классикаға негізделген спектакльдер бар. Халықаралық және республикалық қуыршақ театрларының қатысуымен “Almaty Puppet Festival” фестивалі ұйымдастырылу жоспарлануда. Сонымен қатар, театр ардагерлеріне құрмет көрсетіліп, шығармашылық кездесулер мен шеберлік сабақтары өткізіледі. Балаларға арналған арнайы мәдени-танымдық бағдарламалар, интерактивті қойылымдар жоспарда бар. Театр өзінің 90 жылдық тарихын тек мерейтойлық іс-шаралармен ғана емес, көрерменге жаңа мүмкіндіктер ұсынып, шығармашылық серпін берумен атап өтуді көздеп отыр.
- Театрдың халықаралық байланысы туралы сөз өрбітсек. Шет елдің қуыршақ театрларымен шығармашылық байланыс орнатылған ба?
- Иә, өнер ордамыз халықаралық қуыршақ театрларымен тығыз шығармашылық байланыс орнатқан. Театр әртүрлі халықаралық фестивальдер мен байқауларға тұрақты түрде қатысып, өз өнерін әлемдік деңгейде танытып келеді. Соңғы жылдары театр ұжымы Канада, Түркия, Ресей, Беларусь, Болгария, Гүржістан және басқа да елдердің қуыршақ театрларымен әріптестік орнатып, тәжірибе алмасуда. Шетелдік режиссерлердің қатысуымен бірлескен қойылымдар сахналанып, жаңа шығармашылық әдістер мен технологиялар енгізілуде. Сонымен қатар, халықаралық деңгейдегі қуыршақ театр фестивальдеріне қатысу арқылы театр ұжымы әлемдік қуыршақ өнерінің жаңашыл бағыттарымен танысып, өз шеберліктерін жетілдіруде. Бұған қоса, театр шетелдік әріптестерімен бірлесіп шеберлік сабақтары мен тренингтер ұйымдастырып, актерлер мен режиссерлердің кәсіби деңгейін көтеруге ерекше мән береді. Осындай байланыстар ұлттық қуыршақ театрының дамуына серпін беріп, оның шығармашылық әлеуетін арттыруға мүмкіндік жасайды.
- Жаңа технологиялар қуыршақ театры қойылымдарына қалай енгізілуде?
- Қазіргі таңда жаңа технологиялар қуыршақ театрының қойылымдарына белсенді түрде енгізілуде. Біріншіден, мультимедиялық проекциялар, жарық эффектілері және анимациялық элементтер спектакльдердің көркемдік сапасын арттыруда. Бұл көрерменді қойылымның атмосферасына тереңірек енуге мүмкіндік береді. Екіншіден, кейбір спектакльдерде интерактивті технологиялар қолданылып, көрермендер қойылым барысына тікелей қатысу мүмкіндігіне ие болуда. Бұл балалардың театрға деген қызығушылығын арттырып, олардың шығармашылық ойлауын дамытады. Сондай-ақ, театр қойылымдарын онлайн трансляциялау, цифрлық форматта сақтау және кең аудиторияға қолжетімді ету бағытында жұмыстар жүргізілуде. Осылайша, жаңа технологиялар қуыршақ театрының көркемдік деңгейін көтеріп, оны заман талабына сай дамытудың маңызды құралына айналуда.
- Заманауи қуыршақ театр өнерінің қандай ерекшеліктері театрдың шығармашылық үдерісіне ықпал етуде?
- Заманауи қуыршақ театры дәстүрлі әдістерді жаңашыл технологиялармен ұштастыра отырып, көркемдік мүмкіндіктерін кеңейтуде. Бүгінде қуыршақ театры тек балаларға арналған өнер түрі ғана емес, ересектерге де бағытталған философиялық, драмалық қойылымдарымен ерекшеленіп келеді. Қуыршақтардың техникалық мүмкіндіктері айтарлықтай дамып, механикалық қуыршақтар спектакльдерге ендірілуде. Бұл театр қойылымдарының динамикасын күшейтіп, сахналық шешімдерді күрделендіруге мүмкіндік береді. Интерактивтілік те басты ерекшеліктердің бірі болып отыр. Көрермендердің қойылымға тікелей араласуы, мультимедиялық технологиялардың қосылуы театр мен аудитория арасындағы байланысты нығайтады. Бүгінде қуыршақ театры классикалық сюжеттерден бөлек, заманауи әлеуметтік тақырыптарды да қозғайды. Қоршаған ортаны қорғау, отбасы құндылықтары сияқты өзекті мәселелер көрермендерге ерекше тәсілдермен жеткізіледі. Сонымен қатар, театр визуалды өнердің түрлі жанрларын біріктіру арқылы ерекше көркемдік стиль қалыптастыруда. Көлеңкелі театр, маскалар театры, цирктік элементтер, анимациялық проекциялар – мұның бәрі қуыршақ театрының жаңа деңгейге шығуына ықпал етуде. Халықаралық байланыстардың кеңеюі де шығармашылық үдерісті жандандыруда. Әртүрлі елдердің қуыршақ театры мектептері өзара тәжірибе алмасып, жаңа әдіс-тәсілдермен бөлісуде. Заманауи қуыршақ театры актерлік өнер мен қуыршақ басқару шеберлігін үйлестіру арқылы сахналық қойылымдарды жандандырып, көрерменге ерекше әсер қалдыратын заманауи спектакльдер ұсынуда.
- Әңгімеңізге рахмет!
