Көпшілікке әлі белгісіз ерекше спорт түрінің бірі – киберспорт. Мұны кейбірі компьютер алдынан шықпай ойын ойнау деп біледі. Алайда, бұл олай емес. eSport ерекшелігі туралы және еліміздегі дамуы жөнінде киберспорт федерациясының PR-директоры Батырхан Тоғайбаевпен сұхбат құрдық, деп жазады BAQ.KZ тілшісі.
– Еліміздегі киберспорттың қарқыны қалай? Бұл күнге жету үшін қандай қадамдарға бардыңыздар?
– Мәдениет және спорт министрлігі біздің Федерацияның мәлімдемесіне сүйене отырып, 2018 жылдың 25 маусымында киберспортты ресми түрде спорт түрі деп таныды. Алайда киберспорттың жаппай құбылыс ретінде дамуы одан да ертерек басталды. Елімізде киберспорт дамуы екі мыңыншы жылдарда басталды. Аталған индустрия «андеграунд» саласында ғана, яғни ойыншылардың, ынтагер-инвесторлардың мен шағын компьютерлік клубтардың қаражаты есебінен ғана әрекет ете алды. Қазақстандық киберспорттың негізін жергілікті кәсіпкер Мұрат «Arbalet» Жұмашұлы қалағанын айта кеткен жөн. Ол әлі толық қалыптаспаған саланың келешегінен үміттеніп, «K23» деп аталатын ұйым құрды. Кәсіпкер халықаралық брендке айналған Natus Vincere брендінің дамуына да өз үлесін қосты. Дәл сол жылдары киберспорттың әлемінде Дәурен «Adren» Қыстаубаев, Рүстем «mou» Телепов және Евгений «dreaM» Богатырев сияқты қазақстандықтар пайда болды. 2002 жылы StarCraft: Brood War әлем чемпионатында Қазақстанның құрама командасы екінші орын алып, отандастарымыз халықаралық аренада алғашқы табысына қол жеткізді. Бір жылдан кейін өткен әлем чемпионатында күміс жүлде ұтып алды. 2005 жылы қазақстандықтар жаңа ғана қалыптасқан киберспорт әлемін тағы да таңғалдырды – жас «K23» ұжымы сенсация жасап, Сингапурде өткен Counter-Strike: Source әлем чемпионатының финалына шықты. 2009 жылы Қазақстанның «OS|oNe» командасы Шығыс Еуропада өткен DTS-Cup-2009 аса ірі жарысының Dota 2 дисциплинасында жеңіске жеткенін атап өткен жөн.
– Қазақстанды әлемге танытқан ең жоғары жетістік қандай болды?
– Біздің ойыншылардың eSports саласындағы ең тамаша жетістігі 2017 жылы өткен «На мажоре» жарысында болды. Бұл сайыста Абай «Hobbit» Хасенов, Рүстем «mou» Телепов және Дәурен «Adren» Қыстаубаев есімді жігіттер Gambit Esports ресейлік ұйымының құрамында әлемнің үздік командаларын жеңіп шықты. Сол кезде Gambit командасы Қазақстан үшін рекордтық жүлдені, яғни жарты миллион доллар ұтып алды. Осыдан кейін Қазақстан киберспорттың әлемдік картасында өз туын түбегейлі тікті. Біздің ойыншыларымыз туралы әлемдік БАҚ жаза бастады, бірақ бұдан да маңыздысы – бұл жайт ел ішінде киберспортқа деген қызығушылықтың артуына серпін берді. Бүгінгі таңда қазақстандық киберспортшылар нағыз өз ісінің үздіктері. Олар бүкіл әлем бойынша, әртүрлі құрамда, әртүрлі дисциплинада ойнап жүріп, әртүрлі рейтингте жиі көрінеді. Мысалы, Konina Power ұжымы PUBG: Mobile бойынша әлемдегі ең мықты командалардың бірі саналады. Биыл қаңтар айында Қазақстаннан келген ұжым PUBG Mobile бойынша әлем чемпионатында Топ-6 командалардың қатарына кірді. Мысалы, Даниял «XsVamp1re» Әлібаев Dota 2 бойынша әлемдік ойыншылардың Топ-100-дігінің қатарына кіреді. Айта кету керек, Қазақстандағы киберспорт бүгінде негізінен бизнес есебінен дамып келеді. Дегенмен, мемлекет республикалық деңгейде турнир өткізуге мүмкіндік беріп, салаға көмектесуде. Олар жылдағы спорттық іс-шаралар тізіміне енгізілген.
– Esport - кәсіби болғандықтан ұлтына, еліне жеріне қарамай мансап қууға мүмкіндік беретін спорт түрі. Елімізден тысқары жерде өнер көрсетіп жүрген жастарымыз бар ма?
– Қазақстандық эспортшылар қай жерде ойнаса да Қазақстанның намысын қорғайды. Мысалы, CS:GO ойынының танымал ойыншысы Абай Хоббит Хасенов қазақстандық, бірақ Америка құрамасында ойнайды. Әйтсе де, үлкен ойындарда туымыз әрқашан оның атынан жоғары тұрады. Мұндай жағдайлар өте көп.
– Кибеспортшы болып максималды түрде қанша ақша табуға болады? Ең жоғары жүлде қоры қанша? Бұл спортты кәсіп жасайтын мамандық деуге бола ма?
– Бүгінгі таңда елімізде жыл сайын әр түрлі көлемдегі 300-ден астам киберспорт турнирлері өткізіледі. Болашақта жеңістер мен жүлделер әкелетін отандық киберспортшылардың сапалы білім алуы үшін QCF елімізде спортты дамыту жолы салынуы керек. Ол былай көрінеді: мектеп лигасы -> студенттер лигасы -> барлық ойыншыларға арналған лигалар (Қазақстан Республикасының кубогы мен чемпионаты) -> Азия ойындары. Осы жолдың бүкіл деңгейлері тиімді. Егер максималды түрде жұмыс істесек, біз Қазақстанның жаңа киберспорт таланттарының ордасына айнала алатынына сенімдіміз.
Esport – бұл жай жұмыс емес, өмір салты. Ойыншылардың республикалық және халықаралық деңгейдегі турнирлерге үнемі қатысуы оларға ешқандай табысқа кепілдік бермейді. Тек жеңістер табыс әкеледі. Сонымен қатар, ең танымал ойыншылар жарнамалық келісімшарттар бойынша ақша таба алады. Қазақстан нарығы үлкен сомаға пісіп жетпегенімен, Хоббит сияқты ойыншылардың жалақысы айына 20-30 мың долларға жетуі мүмкін. Қазақстан үшін бұл ғарыштық ақша. Киберспортшылар көбірек табыс тапса жақсы болар еді. Біз осы бағытта жұмыс істеп жатырмыз, бірақ бұл жерде бизнес қауымдастығымен бірлесіп жұмыс істеу керек.
Қазақстандық ойыншыларды ірі әлемдік аренада оңай анықтауға болады. Біз батылмыз әрі қорықпаймыз. Сындарлы сәттерде нақты шешімдер қабылдай аламыз. Біздің ойыншыларымыздың әрқайсысы жеке әлем, өз ісінің шеберлері.
– Уақыт бөліп, сұхбаттасқаныңызға рақмет!
