Қытайдың Қазақстандағы төтенше және өкілетті елшісі Чжан Сяо «Бір белдеу - бір жол» бастамасының бірлескен құрылысының 10 жылдығы аясында жеткен жетістіктер мен алдағы міндеттер туралы айтып берді, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Осыдан 10 жыл бұрын, яғни 2013 жылдың қыркүйегінде ҚХР төрағасы Си Цзиньпин Қазақстанға жасаған сапарында «Жібек жолы экономикалық белдеуін» бірлесіп құру туралы бастама көтерген болатын. Сонымен қатар дәл сол жылдың қазан айында Си Цзиньпин Индонезияда «XXI ғасыр теңіз Жібек жолын» бірлесіп салуды ұсынды.
«Бір белдеу және бір жол» бастамасы бейбітшілік пен ынтымақтастық, ашықтық пен инклюзивтілік қағидаттарына негізделген жоба. Ол біртұтастық пен ортақ жауапкершілікке бағдарланған адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығын құруды көрсетеді. «Бір белдеу және бір жол» бастамасы кең ауқымды халықаралық ынтымақтастық платформасын құрды және жаһандық басқару жүйесін реформалауды жақсарту үшін жаңа идеялар мен шешімдерді үздіксіз ұсынады, мұны жалпы халықаралық қауымдастық құптайды, - деді елші
Қытай елшісінің айтуынша, соңғы 10 жылда бірлесе талқылауға, бірлесе құруға және бірлесіп пайдалануға негізделген, серіктестерінің шеңбері кеңейіп келе жатқан «Бір белдеу, бір жол» әр салада үнемі байып, дамып келеді.
«Бір белдеу мен бір жол» ең ауқымды, қатысушылары көп және ең үлкен пайдасы бар әлемдегі ірі халықаралық қоғамдық игілікке айналды. Жеткен жетістіктері де ауыз толтырып айтарлықтай.
420 мың жұмыс орны ашылып, 40 млн адам кедейліктен шықты
«Бір белдеу және бір жол» бастамасы аясында 152 мемлекет пен 32 халықаралық ұйым 200-ден астам ынтымақтастық құжатына қол қойды. Сондай-ақ ынтымақтастық туралы тиісті тұжырымдамалар мен ұсыныстар көптеген беделді халықаралық ұйымның маңызды қорытынды құжаттарына енгізілді.
Инфрақұрылым құрылысын күшейту және адамдардың өмір сүру сапасын тиімді жақсарту. «Алты дәліз және алты жол, көптеген мемлекет, көптеген порт» ынтымақтастық моделі, сондай-ақ Пирей порты, Джакарта-Бандунг жүрдек теміржолы және Белград-Будапешт теміржолы сияқты көптеген өзара тиімді жоба ойдағыдай жүзеге асырылды, бұл маршрут бойындағы елдердің халықтарына пайдасын тигізді, - деп айтты Чжан Сяо.
Дипломаттың айтуына қарағанда, 10 жыл ішінде «Бір белдеу, бір жол» бастамасы аясындағы инвестициялардың жалпы көлемі қазірдің өзінде шамамен триллион АҚШ долларына жетті. Бастама 420 мың жұмыс орнын құрып, 3 000-нан астам бірлескен жобаларды жүзеге асыруға қатысушыларды біріктіреді, бұл шамамен 40 миллион адамды кедейліктен шығаруға көмектесті, табысы төмен елдердің ішкі жалпы өнімін 3,4%-ға ұлғайтты.
«Бір белдеу және бір жол» бойында орналасқан елдер білім, ғылым, мәдениет, археология және спорт салаларында ынтымақтастық орнатқан. Дәлірек айтқанда, студенттермен алмасудан бастап бірлескен археологияға дейін, кітаптарды өзара аударудан бірлесіп фильм түсіруге дейін мыңдаған жылдар бойы жалғасып келе жатқан халықтар арасындағы достық күннен-күнге нығайып келеді.
Қазақстан және «Бір белдеу, бір жол»
Чжан Сяо атап өткендей, Қазақстан – «Бір белдеу, бір жол» бастамасы алғаш жарияланған жер және бастаманың бірлескен құрылысында маңызды орынға ие мемлекет. Соңғы 10 жылда екі мемлекет басшыларының стратегиялық басшылығымен және жеке ілгерілетуімен Қытай мен Қазақстан арасындағы «Бір белдеу және бір жол» құрылысының сапалы, бірлесіп жүргізілуі нәтиже берді.
Екі мемлекет басшыларының басшылығымен Қытай мен Қазақстан «Бір белдеу және бір жол» бастамасы шеңберінде екіжақты ынтымақтастық туралы құжатқа бірінші болып қол қойды. Қытай-Қазақстан Ынтымақтастық комитетінің басшылық және үйлестіруші рөлі кезінде тараптар екі ел арасындағы өзара тиімді ынтымақтастықтың берік негізін қалап, бастаманы Қазақстан Республикасының «Нұрлы жол» жаңа экономикалық саясатымен ұштастыруға жан-жақты жәрдемдеседі, - деді ол.
Сонымен қатар Қытай мен Қазақстан автомобиль, темір жол, авиация, мұнай және газ құбырларын қамтитын жан-жақты және үш өлшемді байланыс желісін сәтті құрды. Екі ел де транзиттік тасымалдауды белсенді дамытып келеді. Қытай-Қазақстан Ляньюньган логистикалық терминалы мен «Қорғас-Шығыс қақпасы» АЭА Азия-Еуропа жаңа құрлық-теңіз көлік арнасын салды.
Қазақстан аумағы арқылы өтетін Қытай-Еуропа жүк пойыздары жаһандық жеткізу және өндіріс тізбегінің үздіксіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқаратын «темір керуенге» айналды.
Қытай - Қазақстанның ең маңызды сауда және инвестициялық серіктесі. Екі ел арасындағы тауар айналымының көлемі жыл сайын артып келеді. Қазақстанда Шымкент мұнай өңдеу зауыты, Солтүстік Қазақстан агротехнологиялық паркі және басқа да көптеген жоба жүзеге асырылып, индустрияландыру үдерісін жеделдетіп жатыр. Қытайдың Changan, Chery, Haval және JAC сияқты брендтері Қазақстандағы тұтынушылар арасында танымал, ал Huawei, Xiaomi және OPPO сияқты қытайлық смартфондарды пайдаланушылар саны да Қазақстанда аз емес. 220-дан астам қазақстандық кәсіпорын Alibaba халықаралық электронды коммерция платформасына тіркеліп, қазақстандық жоғары сапалы өнімдер Қытайдағы көптеген отбасыларға қолжетімді болды, - деп атап өтті Чжан Сяо.
Сонымен қатар Қытайдың бес қаржы мекемесі Қытай-Қазақстан саудасын дамытуға үлкен қолдау көрсетіп, «Астана» халықаралық қаржы орталығының құрылысына белсенді қатысты. Қытай мен Қазақстан арасындағы жергілікті валютадағы екіжақты есеп айырысулар біртіндеп кеңеюде, ал ҚР Ұлттық Банкі мен ҚХР Халық Банкі Қазақстанда юаньмен операциялар бойынша клирингтік есеп айырысу тетігін құру мақсатында ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойды.
Елдер өндірістік қуат саласындағы қытай-қазақстан ынтымақтастығы үшін арнайы қор құрды, сондай-ақ «Бір белдеу мен бір жолды» бірлесіп салу үшін қаржыландырудың жаңа арналарын ұсынатын Азия инфрақұрылымдық инвестициялар банкі және Жібек жолы қоры сияқты қаржы платформаларын толық пайдаланады.
Қытай Қазақстанда 5 Конфуций институтын ашты, онда жыл сайын 3 000-нан астам адам оқиды. Екі елдің оқу-ғылыми мекемелерінің ынтымақтастығы тұрақты дамып келеді.
«Бір белдеу, бір жол» және серіктестіктің жаңа тарауы
10 жылдық ынтымақтастық жемісті нәтиже берді. Біз жаңа тарауды ашу үшін бірге жұмыс істеуді жалғастырамыз. «Бір белдеу және бір жол» бірлескен құрылысының 10 жылдығын мүмкіндік ретінде пайдалана отырып, Қытай тұрақтылық қағидатын ұстануды, барлық тараппен тәжірибені қорытындылауды, байланыстарды нығайтуды және жаңа жетістіктерге жету үшін «Бір белдеу мен бір жолдың» сапалы бірлескен құрылысына жәрдемдесуді жалғастырады, - деп жеткізді елші өз сөзінде.
Біріншіден, өркендеуге жол ашу. Өзара тиімділік принципін ұстанып, даму стратегиялары мен экономикалық саясатты үйлестіру келісімін нығайтып, экономикалық интеграция, үйлестірілген даму және көлік, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, энергетика және басқа салалардағы ынтымақтастықты тереңдету.
Екіншіден, ашықтық жолын насихаттау. Ашықтық пен инклюзивтілік қағидатын ұстанып, ашық ынтымақтастық алаңын құру, тұрақты, әділ, ашық және болжамды бизнес-ортаны бірлесіп құру, инвестиция мен бизнесті дамыту үшін жаңа «ыстық нүктені» жүзеге асыру.
Үшіншіден, «жасылға» жол ашу. Жасыл даму тұжырымдамасын ұстанып, жасыл инфрақұрылым, жасыл энергетика, жасыл инвестиция, жасыл қаржы және басқа салалардағы ынтымақтастықты дамыту.
Төртіншіден, инновацияға жол ашу. Цифрлық технологиялар арқылы «Бір белдеу және бір жол» мүмкіндіктерін кеңейту, 5G, үлкен деректер, трансшекаралық электронды коммерция, жасанды интеллект және басқа салаларда болашақ үшін цифрлы және интеллектуалды ынтымақтастықтың жаңа моделін құру үшін көбірек практикалық жетістіктер жасау принципін ұстану.
Бесіншіден, халықтың жүрегіне жол ашу. Халыққа бағытталған ынтымақтастық тұжырымдамасын ұстану, жұмыспен қамту, кедейлікті азайту, білім беру және басқа салалардағы практикалық ынтымақтастықты нығайту және адамдарға көбірек мүмкіндіктер мен пайда әкелу үшін көбірек ынтымақтастық жобаларын құру.
«Бір белдеу және бір жол» бастамасы Қытайда пайда болды да, ол бүкіл әлемге тиесілі. Қытай даму жөніндегі жаһандық бастаманың, қауіпсіздік жөніндегі жаһандық бастаманың және өркениет жөніндегі жаһандық бастаманың жетекшілігімен сапалы дамуға жәрдемдесу, барлық елдің халықтарына одан да көп игіліктер әкелу үшін адамзаттың біртұтас тағдыры қауымдастығын құруға жәрдемдесуді жалғастыру үшін Қазақстанды қоса алғанда, барлық тараппен жұмыс істейді, - деп сөзін түйіндеді Чжан Сяо.
