Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. БАҚ назарына жаңартылатын энергия көздерін (ЖЭК) пайдалану бойынша шаруа қожалықтарының тәжірибесі ұсынылды және «Шағын фермерлік шаруашылықтарға ЖЭК енгізудің тәжірибесі мен перспективалары» ғылыми-практикалық конференциясында осы бағыттың алдағы әлеуеті мен дамуы талқыланды.
Конференция «Еңбекшіқазақ ауданының жергілікті қоғамдастықтар қоры» ҚҚ (ЖҚҚ) жүзеге асырған «Мың сөзден асатын әрекеттер» жобасы шеңберінде Қазақстандағы АҚШ Елшілігінің 2021 Шағын гранттар бағдарламасының (ШГБ) қолдауымен қоғам, жергілікті атқарушы органдар мен донорлық ұйымдар өкілдерін, жабдықтарды жеткізушілер мен фермерлерді жинады.
«Мың сөзден асатын әрекеттер» жобасы климаттың өзгеруінің жаһандық проблемасын жергілікті деңгейде шешуге бағытталған және ЖЭК-ті ана тілінде және түсінікті тілде пайдаланудың артықшылықтары туралы ақпараттың жетіспеушілігі мәселесін де шешеді. Қазақстанда осы артықшылықтар туралы айтылатын көптеген бағдарламалар бар, бірақ жаңартылатын ресурстарды пайдалануды іс жүзінде іске асыратын жобалар өте аз. «Мың сөзден асатын әрекеттер» жобасы шеңберінде ЖЭК-ті нақты жергілікті жағдайларда, оның ішінде нақты шаруашылықтарда іс жүзінде пайдаланудың тиімділігін негіздейтін мақсатты зерттеулер мен әзірлемелер жүргізіліп қана қоймай, нақты жұмыс істейтін объектілер де құрылды.
Бүгін біз көптеген жаһандық сын-қатерлерге тап болып отырмыз, олардың арасында климаттың өзгеруі де бар. Біз Париж келісімінің барлық міндеттемелерін орындау бойынша Қазақстанның күш-жігерін қолдаймыз және осы жаһандық проблеманы шешу үшін үкіметтік және үкіметтік емес әріптестермен ынтымақтастыққа қуаныштымыз. «Іс-әрекет мың сөзден артық» жобасы өткен жылы әріптестік үшін таңдаған жобалардың бірі болды, өйткені ол Қазақстанның ауылдық жерлерінде жаңартылатын және тұрақты энергия көздерін пайдалануды ілгерілетуге ықпал етеді және ЖЭК артықшылықтарының көрнекі мысалы болып табылады,-дейді Қазақстандағы АҚШ Бас Консулдығының Қоғаммен байланыс бөлімінің басшысы Ананд Кришна.
Қатысуға 62 өтінім жолданған. Жоба аясында әлеуметтік желілерде ақпараттық арна құрылды (@fms_abc_official, Facebook–Жергілікті қоғамдастықтар қоры); Еңбекшіқазақ ауданы фермерлерінің қажеттіліктері мен энергетикалық әлеуетін зерттеу үшін жобаның ғылыми сарапшысымен бірге фермерлік шаруашылықтарға барды, ал зерттеу нәтижелері бойынша ауданның энергетикалық әлеуеті туралы Талдамалық есеп пен фермерлердің ЖЭК пайдаланудағы Қажеттіліктер картасы әзірленді.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ базасында әр түрлі мамандықтар мен Алматы қаласының ЖОО студенттерінің қатысуымен жаңартылатын энергетика саласындағы техникалық шешімдерді әзірлеу бойынша хакатон өткізілді, олар фермерлердің Қажеттіліктер картасынан тапсырмаларды шешті. Хакатон қатысушылары ЖЭК-ті шаруа қожалықтарына енгізу бойынша 15 техникалық шешім ұсынды.
26 фермер жобаның тәжірибелік зертханасының жұмысына қатысты, оған оқыту, эксперименттер, есептеулер және практикалық сабақтар кірді. Жобаның ғылыми сарапшысы ЖҚҚ-мен бірлесіп, оқыту тренингтері үшін жаңартылатын энергетика туралы, оның түрлері, көздері туралы, сондай-ақ оларды қолдану мен артықшылықтары туралы қарапайым түсініктерді қамтитын материалдар әзірледі.
Біздің тренингтер барысында фермерлер ЖЭК саласында көптеген пайдалы ақпарат пен білім алды. Олар жасыл энергетика технологиясымен, оның: күн энергетикасы; гелиожылулық; жел энергетикасы; геотермалдық және гидроэнергетика сияқты түрлерімен, ЖЭК жабдығымен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік техникасымен, т.б. танысты және зерттеді. Оқыту тренингтері практикалық сабақтарды - техникалық және экономикалық есептерді қамтыды және ЖЭК-ті пайдаланудың одан арғы практикалық қадамдары үшін жақсы база болды, - дейді «Іс-әрекет мың сөзден артық» жобасының ғылыми сарапшысы Руслан Өтебаев.
ЖЭК орнатуға гранттар (қаржылық қолдау) алған жобалар 2022 жылғы 18 наурызда өткен конкурстың қорытындыларымен анықталды, оған 7 фермер өз жұмыстарын конкурстық қорғауға ұсынды. Конкурстық комиссияның шешімі бойынша төрт жеңімпаз анықталды:
1. ЖК Веретельная Н.Н. – қысқы кезеңде үй құстарына арналған «жасыл жем» өсіру бойынша жылыжайды жылытуға және тұрғын үйді электрмен жабдықтауға арналған қуаттылығы 5 КВт желілік күн электр станциясы;
2. Наженов ШҚ, Бөлек а. – шаруа қожалығын және тұрғын үй-жайды энергиямен қамтамасыз ету үшін қуаты 3 КВт автономды электр станциясы;
3. Ермек ШҚ, Тескенсу с. – шаруа қожалығын энергиямен жабдықтау үшін қуаты 5 КВт автономды күн электр станциясы;
4. Расул ШҚ, Қайрат а. – шаруа қожалығын және тұрғын жайды электрмен жабдықтауға арналған қуаттылығы 5 КВт желілік күн электр станциясы.
Жеңімпаздардың жобалары Қазақстандағы АҚШ Елшілігінің ШГЖ 2021 көзделген гранттармен қолдау тапты және қазіргі уақытта жеңімпаздардың барлық фермерлік шаруашылықтарында баламалы энергия көздері енгізілді.
Біздің фермерлермен жұмыс жасау тәжірибеміз көрсеткендей, олар көрші фермерде нақты жұмыс істейтін механизмді көргенде, оның пайдасын байқайды, содан кейін бұл технология бұл туралы көп сөйлескеннен гөрі бірнеше есе тез таралады. Нақты кейстерді іске асыру ЖЭК-тің артықшылықтарына біздің өңірдегі басқа да фермерлер үшін назар аударуға түрткі болады деп үміттенемін. Сондай-ақ, Еңбекшіқазақ ауданында ЖЭК іс жүзінде қолдану нәтижелері бойынша сәтті кейстер туралы ақпаратты тарату жергілікті және ұлттық деңгейлерде мемлекеттік органдардың назарын аудару және ауыл өңірлерінің тұрғындары арасында жаңартылатын энергия көздерін ілгерілету үшін өте маңызды» - деп атап өтті «Еңбекшіқазақ ауданының Жергілікті қоғамдастықтар Қоры» ҚҚ Атқарушы директоры Бақытгүл Елшібаева.
