Соңғы жылдары Қазақстанда ауыл медицинасына мемлекет деңгейінде ерекше көңіл бөлініп келеді. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев пен Үкіметтің денсаулық сақтау жүйесін, әсіресе ауылдық жерлердегі алғашқы медициналық көмекті күшейтуге бағытталған бастамалары ауыл өміріндегі ақ халаттылардың рөлін қайта алдыңғы қатарға шығарды. Сол саясаттың нақты көрінісі – Абай облысы Абай ауданына қарасты Құндызды ауылында он жылдан астам уақыт бойы ел саулығының аманатын арқалап келе жатқан ауыл медбикесі Айнұр Хаметжанованың күнделікті еңбегі.
Абай облысы Абай ауданына қарасты Құндызды ауылы үшін Айнұр Хаметжанованың аты жат емес. Бұл ауылда "денсаулық" деген сөз айтылса, ең алдымен ауыл медбикесі – Хаметжанова Айнұр Берікболқызы еске түседі. Он жылдан астам уақыт бойы ол бір ауылдың ғана емес, шамамен мыңға жуық тұрғынның денсаулығына жауап беріп келеді. Оның учаскесінде жаңа туған нәрестелер де, еңкейген қариялар да бар.
Ауыл үшін бұл – жай статистика емес, бір адамның мойнына артылған үлкен аманат.
"Ел іші – алтын бесік" дейді халық. Сол бесіктің берік болуы ең алдымен ауыл медицинасына, ауылдағы бірлі-жарым ақ халаттылардың еңбегіне тікелей байланысты.
Айнұр Берікболқызы үшін медицина – жай ғана мамандық емес. Бұл – бала күнінен жүрегіне ұялаған арман, өмірлік таңдауға айналған жол.
Бала арманынан – ауыл амбулаториясына дейін
Айнұр медбике болуды бала кезінен мақсат еткен. Ақ халат киіп, адамға көмектесу, біреудің дертіне дауа болу – оның бала қиялында асқақ арман ретінде қалыптасқан.
Халыққа қызмет көрсету, сауапты іс жасау – мен үшін тек жұмыс емес. Бұл – азаматтық парызым әрі Гиппократ антына адалдығым, – дейді ол.
Қазақта "Мамандықтың жаманы жоқ, бірақ соның жүрекке жақыны болады" деген сөз бар. Айнұр үшін медицина – дәл сондай жүрекке жақын сала.
Бүгінде ол Құндызды ауылындағы амбулаторияда ғана емес, Шәкір Әбенов атындағы орта мектепте де медбике болып қызмет атқарады. Яғни оның жұмыс күні бір ғимаратпен, бір ауысыммен шектелмейді. Ол – ауылдың да, мектептің де денсаулығына бірдей жауапты маман.
Бір медбике – бірнеше міндет
Ауылдағы медбикенің жұмысы қаладағыдай нақты сағатпен, нақты міндетпен бітпейді. Мұнда бір медбике – бірнеше қызметтің жүгін қатар арқалайды.
Айнұр жаңа туған сәбилердің алғашқы тексерісінен бастап, мектеп жасындағы балалардың профилактикалық бақылауына, ересектер мен қарттардың күнделікті денсаулығына дейін назарда ұстайды. Бір үйге сәби дүниеге келсе, алғашқы болып баратын да сол. Бір қарияның қан қысымы көтерілсе, алдымен Айнұр Берікболқызына жүгінеді.
Мектепте ол тек екпе салып, алғашқы медициналық көмек көрсетіп қана қоймайды. Оқушылармен тәрбие сағаттарын да тұрақты түрде өткізеді.
Қыз балалармен – ерте жүктіліктің алдын алу, ер балалармен — жеке гигиена, ал артық салмағы бар оқушылармен – дұрыс тамақтану жайын ашық әрі түсінікті тілмен түсіндіреді.
Бұл – қағаздағы жоспар емес, ауыл өмірінің нақты сұранысынан туған, күнделікті тәжірибемен бекіген жұмыс.
"Кейде медбике ғана емес, психолог боласың"
Айнұр Берікболқызы ауыл медицинасының тағы бір қырын жасырмай айтады. Ауылда кейде дәріден бұрын жылы сөз, кеңес, түсіністік керек.
Кейде медициналық қызметкерден бөлек, адамдардың мұңын тыңдап, жеке психолог болып кететін кездер де болады, – дейді ол.
Қуанышы мен күйінішін бөлісер адам іздеген ауыл тұрғыны үшін медбике – сенімді тірек.
.jpeg)
"Айтылған сөз – атылған оқ емес, жанды жеңілдетеді". Ауылда бұл сөздің салмағы ерекше.
Бұл – қалада байқала бермейтін, бірақ ауыл өмірінде аса маңызды рөл.
Ауыл мен қала медицинасының айырмасы
Айнұрдың айтуынша, ауыл мен қаладағы медбикенің айырмашылығы өте көп. Ең алдымен – мүмкіндіктің шектеулігі.
Ауылда зертханалық база жетіспейді, қажетті құрал-жабдықтың бәрі бірдей қолжетімді емес. Кей жағдайда ауырған адамды дер кезінде аудан орталығына, тіпті облыс орталығы – Семей қаласына жеткізуге тура келеді.
.jpeg)
Қыс та, жаз да, ауа райы қандай болса да, түнделетіп науқасты жолға алып шығатын кездеріміз болады. Бұл – ауыл медицинасындағы қалыпты жағдай, – дейді Айнұр.
Бұл сөздердің астарында бір ғана медбикенің емес, тұтас ауыл медицинасының шынайы ахуалы жатыр.
Отбасы мен қызмет – қатар жүрген өмір
Айнұр Берікболқызы – тек медбике емес, көпбалалы ана. Жолдасы Дәулет екеуі төрт ұл мен қызды тәрбиелеп отыр.
"Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің" демекші, балалары үшін де ол – ең алдымен еңбекқорлық пен жауапкершіліктің үлгісі.
.jpeg)
Отбасы мен қызметті қатар алып жүру оңай емес. Бірақ Айнұр үшін бұл – таңдалған өмір салты. Ауылда медбике үшін «жұмыс уақыты» деген ұғым шартты ғана. Қажет болса, түн ортасында да, демалыс күні де көмекке баруға тура келеді.
Мұны ол тағдырдың ауыр жүгі емес, өзі таңдаған жолдың заңдылығы деп қабылдайды.
Үнсіз еңбектің қадірі
Құндызды ауылында Айнұр Берікболқызының еңбегі көзге көрінбейтіндей көрінгенімен, оның салмағын әр тұрғын жақсы біледі. Ол – сәбидің алғашқы жылауынан бастап, қарияның соңғы алғысына дейін куә болып келе жатқан жан.
Ауыл медицинасында үлкен атақ та, жарқын мінбер де жоқ. Бірақ "Елдің тынысы – қарапайым адамдардың еңбегінде" деген сөз дәл осындай жандарға айтылса керек.
.jpeg)
Айнұр Хаметжанованың өмір жолы – бір ауылдың ғана емес, тұтас ауыл медицинасының шынайы келбеті. Бұл – мамандыққа адалдықтың, адамға деген жанашырлықтың, көзге көрінбейтін, бірақ қоғам үшін аса маңызды үнсіз еңбектің айқын көрінісі.
