Қытай асханасының ерекшелігі мен дәстүрі

Қытай асханасы сан алуан түрлі әрі ерекше тағамдарға бай асхана саналады. Дәл Аспанасты еліндегідей әртүрлі азық-түлік өнімдерін ешқайдан таба алмаймыз. Бүгін Қытай асханасының ерекшелігімен танысамыз, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.

Қытай - Батыс елдерінен мүлде бөлек, көне тарихы бар мемлекет. Бұл елдің өзінің ерекше мәдени, әдеби және музыкалық бағыты, сондай-ақ асханасы бар.

Қытай асханасы өзінің әртүрлілігімен таң қалдырады. Мұнда 23 провинция бар. Әр провинцияда тағамдардың түріне және дәміне байланысты өзінің ерекше дәстүрі бар. Мысалы, солтүстігінде ет тағамдары болса, шығысында теңіз өнімдері, орталығында ащы, оңтүстігінде тұщы, ал батысындағы тағамдар Орталық Азияға көбірек ұқсайды.

Қытай мәдениетінде және әрбір қытайлықтың өмірінде тамақ өте маңызды рөл атқарады. Тіпті кез келген әңгіменің негізгі тақырыбы тамақтан басталады десек те қателеспейміз.  Қытайлықтар бір-бірімен «Сәлем, қалайсың?» дегеннің орнына, олар адамның бүгін тамақ ішкен-ішпегенін сұрап, амандасады. «你吃了吗 – Ni chi le ma?»  - бұл «Тамақтандың ба?» деген сөз тіркесі. Бұл сәлемдесудің ежелден бері сақталып келе жатқан түрі.

Бір ел - әртүрлі дәстүр

Дәстүрлі қытай тағамдарын біржақты сипаттау қиын, өйткені Қытай –56 ұлттан тұратын алып мемлекет. Олардың әрқайсысында асқа қатысты ерекше салт-дәстүрі мен тамақты дайындау тәсілдері бар. 

Егер жалпыланған болса, онда екі негізгі географиялық аймақты бөлуге болады: солтүстік және Оңтүстік. Негізгі айырмашылық-солтүстікте кеспе немесе тұшпара (қуырылған, қайнатылған, буға пісірілген) және ашытылмаған нан (Манту) негізгі тағам ретінде әрекет етеді. Солтүстікте тағам тұзды, майлы және қоректік болады.

Оңтүстікте күріш тағамдарына басымдық беріледі. Мысалы, қайнатылған күріш, күріш кеспесі, күріштен жасалған нан. 

Қытайлықтар әртүрлі ішек инфекцияларын болдырмау үшін барлық тағамға ащы дәмдеуіштерді молынан қосады. Сондай-ақ солтүстік пен оңтүстіктен басқа, Сычуань провинциясының тағамдары да өзінің ащылығымен танымал.

Жалпы қытайлықтар тамаққа түрлі дәмдеуіш пен қоспаларды қосқанды жақсы көреді. Дүкеннен олардың түр-түрін кездестіруге болады.

Бірақ қытайлықтардың бізден айырмашылығы бар, олар олар тұз бен қантты өз аз  тұтынады. Олар тұзды кез келген тағамның құрамына кіретін соя тұздығымен алмастырады. Ал қантты біз сияқты шайға қосып ішпейді, тіпті мүлде тұтынбайды деуге де болады. Есесіне олар шайға түрлі гүлдер мен кептірілген жемістерді қосқанды жақсы көреді.

Қытай тағамдарының артықшылығы көкөністер мен шөптердің көп мөлшерде пайдалануында. Көкөністерді буға не қайнаған суға аздап қана пісіреді. Бұл олардың құрамындағы пайдалы заттар мен дәрумендерді сақтауға мүмкіндік береді. Мұнда  көкөністердің түр-түрі бар. Оларды қыста да Іздегеніңді қыста да табуға болады. Ал бағалары мезгілге қарай өзгереді.

Тамақтану ерекшелігі

Қытайлықтардың жақсы әдеті бар. Олар бала кезінен бастап тамақтану режимін сақтайды. Олардың көпшілігі сағат бойынша тамақтанады, Мысалы:

- таңғы ас 7.00-ден 9.00-ге дейін;

- түскі ас 11.00-ден 14.00-ге дейін;

- кешкі ас 17.00-ден 19.00-ге дейін.

Осы себептен болар қытайлықтарда артық салмақ проблемасы жоқ. 

Қытайлықтардың тамақты таяқшалармен жейтінін бәрі біледі. Бірақ белгілі бір этикетті сақтау керегін бірі білсе, бірі білмейді. 

Сондай-ақ егер қытайлықтар дастархан басына бір адамнан көп жиналса, онда олар тамақтың бірнеше түрінен тапсырыс береді. Біздің елдеріміздегідей, әр адам жеке өзіне тапсырыс жасамайды. 

Біз тамақ ішуді сұйық сорпадан бастасақ, қытайлықтар керісінше. Қытайлықтардың пікірінше, сорпаны ең соңынан ішу денсаулыққа пайдалы. Сонымен қатар мұнда сорпаның құрамы да, түрі де, дәмі де біздікінен өзгеше.

Қытайлықтардың көбі сүт өнімдерін тұтынбайды. Оның орнына соя сүті мен тофуды пайдаланады.

Шетелдіктердің көбі қытайлықтар күнделікті өмірде әртүрлі жәндіктерді жейді деп ойлайды. Бірақ олай емес. Бейжіңдегі Ванфуцзинь көшесінде және басқа да туристік орталықтарды шаяндар, шегірткелер, тарақандардан жасалған кәуаптар сатылады. Бірақ ол туристер үшін ғана дайындалады. Қытайлықтың көбі мұндай тағам түрін жеп көрмегенін айтады.

Бірақ жергілікті тұрғындар денсаулықты жақсарту үшін пайдалы тағамдарды көбірек тұтынуға тырысады. Олар тасбақа сорпасы ұзақ өмір сүруге, иттің еті аурулардан емдейді, жылан ақылды және айлакер болуға көмектесетініне сенеді. 

Қытайдағы танымал тағам. Ненің дәмін татып көруге болады?

Бейжің үйрегі

Қытайдағы ең танымал тағамның бірі. Бұл тағамның ерекшелігі - пісірер алдында үйрек бал, джем және түрлі дәмдеуіштерден жасалған арнайы тұздықта маринадталады. 

Хо-го

Қытайдағы тағы бір ерекше тағамның бірі - ол хо-го (немесе самовар). Бұл тамақты қонақтар өздері әзірлейді. Үстелге сорпасы бар бір үлкен ыдыс және кесілген шикі тағамдар әкелінеді.  Бұл әртүрлі ет, теңіз өнімдері, тофу, саңырауқұлақтар, көкөністер, шөптер және т.б. Қазанда сорпа қайнағаннан кейін оған азық-түлікті салып, бірнеше минут күту керек. 

Цзяоцзи

Цзяози - қайнатылған немесе қуырылған тұшпара. Олардың ішіне кез келген көкөніс не ет салуы мүмкін. 

Ланчжоу лапшасы

Қытай мұсылмандарының сүйікті асы - сиыр еті қосылған кеспе сорпасы. Оны Қытайдың кез келген қаласында көре аласыз, бірақ оның отаны - Қытайдың солтүстік-батысындағы Ланчжоу қаласы. Кеспе қолмен дайындалып, қайнатылады және сиыр сорпасына салынады. Содан кейін табаққа шөптер (кинза, пияз), ет кесектері салынып, дәмдеуіштер қосылады. 

Сонымен қатар қытайлықтар балықты да түрлі тәсілмен дайындайды. Олар көбіне балықты буға пісіріп жегенді ұнатады.

Ал қытайлықтар десертке түрлі тоқаштарды мен жеміс-жидек жейді. Тоқаштың құрамында қант біздікімен салыстырғанда әлдеқайда аз. 

Онымен қоса Қытай көшелерінен де түрлі дәмді тағам түрін жеп көруге болады. Лапша сорпасы, күріштен жасалған тағамдар және т.б.

Карамельге қатырылған жеміс-жидектерді де көшелерден көптеп кездестіруге болады.

Қытай асханасы шынымен де алуан түрлі, ерекше дәмдерге толы. Осының арқасында Қытайдың ұлттық тағамдары шетелде де танымал. Қытай тағамдарын әзірлейтін мейрамханаларды елордамыздан кездестіруге болады.