Ең төменгі күнкөрісті белгілейтіндер өмірі базар мен дүкенге бармаған секілді көрінеді – депутат

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Мәжіліс депутаты Аманжан Жамалов Премьер-министр Асқар Маминге депутаттық сауал жолдады. Ол елдегі ең төменгі күнкөріс деңгейін көтеруді және азық-түлік себетін қайта есептеуді сұрап отыр.

Депутат карантин кезінде 42 500 теңгенің әлеуметтік төлемі Қазақстандағы ең төменгі өмір сүру деңгейіне айналғанын айтты. Оның көлемі ең төменгі жалақы мөлшерімен анықталады.

Жақында халық еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрінен  42 500 теңгеге бір ай өмір сүре аласың ба деп сұрады. Ешқандай нақты жауап алынған жоқ. Ең төменгі көнкөріс деңгейі сұралмай, қайта жолы болды. Бүгінгі күні оның құны небәрі 32 668 теңгені құрайды. Бұл сол 42 500 теңгеден 25 пайызға аз. Күнкөріс деңгейі жыл сайын халықтың тұрмыс деңгейiн бағалауға және кедейлiк шегiн анықтауға, жалақы, зейнетақы мен базалық әлеуметтiк төлемдердiң ең төменгі мөлшерін есептеу үшін қажет, - деді Жамалов.

Ол бұл мәселе, әсіресе, азық-түлік, дәрі-дәрмек пен қызметтерге бағаның өсуі аясында өзекті екенін атап өтті.

Жақында Ұлттық банк инфляция өсіп жатқанын хабарлады. Шілде айында жылдық инфляция 7,1 пайызды құрады. Азық-түлік тауарларының бағасы 11,4 пайызға өсті. Алдымен Ұлттық банк "А" деп, сосын Үкімет "В" деп айтты. Үкімет ең төменгі күнкөріс деңгейін инфляцияның өсуіне байланысты индекстеуге міндетті. Бұл қазірдің өзінде 2021-2023 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасы аясында жасалуы мүмкін.

 2020 жылдың шілдесінде күнкөрістің ең төменгі деңгейі 33 687 теңгені құрады, оның ішінде азық-түлік себеті - 18 500 теңге, азық-түлік емес тауарлар мен қызметтер - 15 200 теңге болды, - дейді депутат.

Статистика комитетінің мәліметтері бойынша, осы жылдың бірінші тоқсанында әрбір қазақстандық азық-түлік тауарларына айына орта есеппен 31000 теңге жұмсаған. Азық-түлік емес тауарлар мен қызметтер үшін тағы 24000 теңге кеткен. Барлығы - 54 500 теңге, яғни ең төменгі күнкөріс деңгейінен 1,6 есе артық.

Ең төменгі күнкөріс деңгейінің құрылымындағы жекелеген тауарлардың шығындары ақылға қонымсыз. Бұл межені өмірі дүкенге немесе базарға бармайтын адамдар қарағандай әсер қалдырады. Мысалы, ең төменгі күнкөріс деңгейі бойынша бір адам айына 2425 теңгеге сиыр еті, 147 теңгеге макарон өнімдері, 65 теңгеге қарақұмық жармасы, 270 теңгеге күріш, 180 теңгеге шай және т.б. сатып алуы қажет, - дейді Аманжан Жамалов.

Мәжілісмен азық-түлікті тұтынудың ғылыми негізделген физиологиялық нормалары ұлттық экономика министрінің бұйрығымен бекітілгенін айтты. Сонымен қатар, ол бұл нормалар ең төменгі күнкөріс деңгейін есептеу ережелеріне сәйкес тамақ тұтыну нормаларынан едәуір жоғары екенін атап өтті.

Мысалы, ет және еттен жасалатын өнімдерді жан басына тұтынудың ұтымды коэффициенттері жылына 78,4 келі. Оның ішінде ең төменгі күнкөріс деңгейінде ерлер үшін - 50,3 келі мөлшерінде белгіленді. Ең төменгі күнкөріс деңгейі есептелген тұтыну себетіне барлығы 43 өнім кіреді. Ал тамақ өнімдерін тұтынудың ғылыми негізделген физиологиялық нормаларына 64 тауар кіреді. Еуропа елдерінде тұтыну себетінде азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар мен қызметтердің 300-ден астам параметрі бар, - деді мәжілісмен.

Ол өмір сүру минимумының тамақ тұтыну нормаларын ғылыми негізделген физиологиялық нормаларға және қазақстандықтардың нақты тұтынуына сәйкес келтіру қажет деген қорытындыға келді.

Осы нормаларға сүйене отырып, ең төменгі күнкөріс деңгейінің азық-түлік себетін қайта есептеңіз. Күнкөрістің ең төменгі деңгейінің өсуі халықтың мемлекеттің әлеуметтік саясатына деген сенімін қалпына келтіруге көмектеседі, - деді Жамалов.