Нұрпейісов Әбдіжәміл Кәрімұлы

Қазақстанның халық жазушысы (1924-2022)

Туған жері: Қызылорда облысының, Арал ауданының, Құланды поселкесінің Үшкөң ауылында дүниеге келген.

ХХ ғасырда қазақ әдебиетіне өлшеусіз зор үлес қосқан суреткерлердің бірі, қоғам қайраткері.

II Дүниежүзілік соғыс ардагері,

Оңтүстік және Прибалтика майданында, Луганск түбінде миномёт ротасында саяси қызметкер, кейін штабист ретінде Балтық маңында Курляндия плацдармындағы шайқастарға қатысқан.

ҚР халық жазушысы, қоғам қайраткері Әбдіжәміл Нұрпейісов Мәскеудегі М.Горький атындағы Әдебиет институтын бітірген. 

1962 – 64 ж. «Жұлдыз» журналының бас редакторы болды. 

1992 жылдан халықаралық «Қазақ ПЕН» клубының Президенті, 

2000 жылдан «Таң-Шолпан» журналы редакторлар кеңесінің төрағасы.

Қаламгердің тұңғыш туындысы «Курляндия» романы болды. 

1950 жылы ҚР Жазушылар одағының сыйлығын иеленді. 

«Күткен күн», «Қан мен тер» трилогиясы «Ымырт», «Сергелдең», «Күйреу» атты туындылары 1916 – 1918 жылдардағы аласапыран кезең мен қазақ халқының әлеуметтік қайшылыққа толы күрделі өмірін көркем бейнелеген шығарма болды. Шығармаларда 200-ге тарта кейіпкерлер шеберлікпен сомдалған. Бір ғана Еламанның жігерлі бейнесі арқылы қазақ халқының өршіл қаһармандық рухы шынайы бейнеленген. Оның «Қан мен тер» романы бойынша жазылған инсценировкасы республикалық театрларда тұрақты сахналанып келеді.

Ал әлеуметтік-психологиялық «Соңғы парыз» роман-дилогиясында Арал теңізінің апатқа ұшырауына кінәлі адамдардың хикаясы нақты суреттелген. Шығармада экология, табиғат пен адам арақатынасын толғаған қаламгер оқырмандарды рухани-адамгершілік мұраттарға жетелейді. Нұрпейісовтің «Толғау» атты әдеби-сын мақалалар, эсселер жинағы 1972 ж. қазақ, орыс тілдерінде жарық көрді, кейін толықтырылып «Жүрегі толы жыр еді» деген атпен қайта басылды. «Көгілдір көлдер өлкесі», «Ақбидай туралы аңыз» секілді бірнеше очерктер жинағы шықты. «Қасиетіңді қадірле» атты кітабына соңғы уақытта жазған әдеби мақала, очерк, эсселері енген.

Ол А.П. Чеховтың, А.М. Горькийдің, Назым Хикметтің, испан жазушысы А.Кэсонның шығармаларын қазақ тіліне аударды. Сонымен қатар, Нұрпейісовтің туындылары да бірнеше шетел тілдеріне аударылған. КСРО Мемлекеттік сыйлығының, Мәскеудегі Халықаралық Әдеби қордың “За честь и достойнство” сыйлығын (2001), Халықаралық М.Шолохов атындағы сыйлықты алған. Қызыл Жұлдыз, Еңбек Қызыл Ту, «Құрмет белгісі» ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған.