Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Қазақстанда ғарыштан археологиялық нысандарды іздеу үшін спутниктерді пайдаланатын жүйені құру жоспарлануда.
Жобаны NAC Analytica корпоративтік қоры, GlobalXplorer американдық ұйымы және Назарбаев Университетінің археолог-ғалымы Дэниел Пью іске асырады.
Жобаның мақсаты – Қазақстандағы археологиялық нысандарды іздеу үдерісін жеделдету және автоматтандыру. Әзірлеушілердің пікірінше, мұндай іздеу жүйесін құру адам, уақыт және ақша ресурстарын оңтайландыруға, сондай-ақ көпшіліктің археологияға деген қызығушылығын тудырады.
Адамдар археология туралы естігенде, олар бірден қолында тіс щеткалары бар, лас жерде отырған ғалымдарды көз алдына елестетеді. Бұл өте қызық, өйткені бүгін біздің салада көптеген жоғары технология қолданылады. Біз жұмыс істеп жатқан жоба Қазақстан үшін өте қолайлы, өйткені мұнда кеңістік көп, халық тығыздығы төмен және ағаштар мен өсімдіктер тұрғысынан топырақ жамылғысы өте үлкен емес, - дейді доктор Пью.
Ол бастапқы кезеңде жер бетін сканерлейтін жүйе жоғары дәлдіктегі суреттерді ғалымдарға бағыттайтындай етіп орнатылатынын айтты.
Олар далада табылған археологиялық ескерткіштерді құжаттайды және оларды кейде ғылыми қоғамдастықтан гөрі жақсы білетін, жергілікті тұрғындардың деректерімен салыстырады, - деп түсіндіреді ұйымдастырушы.
Екінші кезеңде интерактивті веб-сайтты іске қосу жоспарлануда, онда қарапайым пайдаланушылар археологиялық нысандарды анықтау процесіне тартылады.
Сайтқа кіргендердің әрқайсысы пайдаланушы атын жасай алады және басқару және мониторинг панеліне кіре алады. Онда спутниктер түсірген суреттер сіз мұнда қызықты бір нәрсені көріп тұрсыз ба? деген сұрақтармен шығады. Егер пайдаланушы жоқ деп жауап берсе, экранда басқа суреттер көрсетіледі. Егер пайдаланушы иә деп жауап берсе, онда сурет басқа пайдаланушыларға көрсетіледі. Осылайша, егер белгілі бір сурет көптеген оң жауап алса, археологиялық жұмыстарға ғалымдар тобы жіберіледі. Процесс қызықты болады!, - деп қосты профессор Пью.
Оның айтуынша, осыған ұқсас жүйе Перу мен Египетте сәтті қолданылып келеді. Ал Google компаниясы оны адамның бет-әлпетін тану функциясы үшін пайдаланады. Сондай-ақ ғалым 2016 жылы Қостанайда геоглиф табылған кезде өзінің тиімділігін дәлелдеген спутниктік технологиялардың жоғары қуаттылығын атап өтті. Сол кезде жергілікті ғалым Google карталарын қолданды.
