2025 жыл – жұмысшы мамандықтар жылы. Еңбек – әр адамның өміріндегі басты құндылық. Жамбыл облысы, Аса ауылының тұрғыны Мәулен Мұхан еңбектің адам өмірінің мәні екендігін ерте түсінген жан. BAQ.KZ тілшісі ақ адал маңдай терімен табыс тауып жүрген жанмен сұхбат құрды.
Биыл мемлекетімізде жұмысшы мамандықтарды қолдау, олардың мәртебесін көтеру және жастарды кәсіби жолға тарту жылы деп жарияланды. Бұл – тек сөзбен ғана емес, нақты іс-әрекетпен көрініс тапқан маңызды бастама. Өйткені әрбір қоғамның дамуы – ең алдымен еңбекқор адамдардың арқасында жүзеге асады. Аса ауылының тұрғыны Мәулен Мұхан – дәл осындай еңбекқор азаматтардың бірі. Ол жоғары білімді болса да, бала кезден армандаған кәсібін қолға алып, шаштараздыққа бет бұрды. Өз ісін ашып, мемлекеттен қайтарымсыз грант алып, кәсібін дамытып келе жатқан Мәулен – жастарға үлгі боларлық еңбек адамы. Биыл ол өзінің шаштаразын ашып, жеке кәсібін бастады. Бірақ бұл жетістік бірден келмеген. Ол білімді, тәжірибелі, арманы бар адам. Біз Мәуленмен кездесіп, оның өмір жолы, кәсіпкерлікке қадам басуы және болашақ жоспарлары туралы әңгіме өрбіттік.
– Мәулен, алдымен өзіңізді таныстырып кетсеңіз?
– Мен Мәулен Мұхан, Аса ауылында туып-өстім. Бала кезімнен армандаған мамандық, өмірде қол жеткізгім келген кәсібім бар еді. Ал қазір сол арманымның бір бөлігін жүзеге асырып отырмын. Мен жоғары білімдімін. М.Х.Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университетінде «Байланыс және ақпарат» мамандығы бойынша білім алдым. Дипломым бар, бірақ бала кезден армандаған кәсібімнің жолына түсуге шешім қабылдадым.
– Оқыған мамандығыңыз бен қазіргі кәсібіңіз әртүрлі сияқты. Шаштаразды таңдау қалай болды?
– Иә, менің мамандығым байланыс және ақпарат саласына қатысты, бірақ бала кезімнен шаш қиюға ерекше құмарлықпен қызықтым. Әлі есімде, достарымның шашын қиып, әртүрлі стиль жасап, олардың қуанышын көру – мен үшін шын мәнінде бақыт еді. Сол кезде-ақ мен түсіндім: шаш қию тек техника ғана емес, адамдарға жақсы көңіл-күй сыйлайтын өнер. Бала кездегі арман мен үлкен өмірдің таңдауы әрдайым бірдей бола бермейді ғой. Бірақ мен өз арманымды жүзеге асыруға батыл қадам жасадым. Шаш қиған кезде мен тек кәсіби қызмет көрсетіп қана қоймаймын, әр адамға ерекше көңіл-күй сыйлайтынымды, олар өздерін сенімді және әдемі сезінетінін білу – мен үшін ең үлкен марапат. Мен өз кәсібімді шын жүректен жақсы көремін. Әр жаңа стиль, әр жаңа шаш қиған сайын жүрегім шаттыққа толады. Бұл тек балалық арманымды орындау ғана емес, өзімді толыққанды сезінуімнің, өмірімнің мәнін табуымның бір бөлігі сияқты. Мен үшін бұл жұмыс – жай ғана табыс көзі емес, өмірімнің қуанышы, әр күні өзімді шабыттандыратын үлкен әлем.
– Кәсіпті бастау қиын болды ма?
– Әрине, қиындықтар болды. Бірақ мен алға қойған мақсатқа жетуге дайын едім. Алғашқы қадам – мемлекеттен қайтарымсыз грант алу болды. Бұл мүмкіндікті пайдаланып, кәсібімді бастауға қажетті қаржылық қолдауға ие болдым. Грант алу да оңай шаруа емес, бірақ дұрыс құжаттарды дайындап, өз идеямды дәлелдеген соң, мүмкіндік туды. Шын мәнінде, сол сәтте өзімді біртүрлі сезіндім: бір жағынан қорқыныш, екінші жағынан үміт. Бірнеше апта бойы үзіліссіз құжаттармен, есептермен жұмыс істедім. Күндердің бір күнінде “Мүмкін болмай қалса ше?” деген ойлар да келді, бірақ өзімді сабырға шақырып, “Қолымнан келеді” дедім. Сол шешімділік пен сенім мені алға итермеледі. Қазір ойланып қарасам, сол қиындықтар мені шынықтырды, әрі кәсібімді бастау жолындағы ең маңызды сабақтарымды берді.
– Сіз кәсібіңізді бастамас бұрын дайындық жұмыстарын қалай өткіздіңіз?
– Бірден шаштараз ашып кетпедім. Алдымен кәсіби біліктілігімді арттыру үшін арнайы курстардан өттім. Бұл курстар маған шаш қиюдың әртүрлі әдістерін үйретіп қана қойған жоқ, сонымен қатар құралдарды дұрыс және тиімді пайдалану жолдарын көрсетті. Мен жаңа нәрселерді үйренуге тырыстым, әр сабаққа барынша көңіл бөлдім. Кейде қиынға соғып, кейде шаршап қалатынмын, бірақ сол сәттерде шыдамдылықты үйрендім. Сонымен қатар, клиенттерге сапалы қызмет ұсыну үшін тек жақсы құрал-жабдықтарды қолдану керек екенін түсіндім. Сол себепті Алматыдан арнайы кәсіби құралдар мен материалдар алдым. Бастапқыда бәрі оңай болмады, біраз қиындықтар болды, бірақ әр қиындық маған тәжірибе берді. Қазір сол қиын кезеңдерді артқа қалдырдым деп айтуға болады, өйткені қазір клиенттерге сенімді қызмет көрсетіп, кәсібімді дамытуға мүмкіндік бар.
– Қиындықтар көп болды ғой, бірақ сіз оны жеңдіңіз. Солай бола тұра, ең үлкен сабақ қандай болды деп ойлайсыз?
– Шынымды айтсам, шаштаразшы болу ешқашан оңай емес. Бастапқыда бәрі жаңа, бәрі қиын көрінді. Қайсысын бірінші үйрену керегін білмей, шатасып жүретінмін. Әр клиент – жеке әлем, әрқайсысы өз тарихымен келеді. Солардың тілін табу, көңілін түсіну оңай емес. Кейде ұзақ уақыт отыратын клиенттің көңіл-күйін сезіп, сабыр сақтау керек болады. Бірақ ең үлкен сабақ – шыдамдылық пен үздіксіз білім алу. Мамандық тек техника емес, ол шығармашылық, шынайы махаббат пен көңіл бөлуді қажет етеді. Мен әр шаш қиылған сайын өзімді дамытып, жаңа әдістерді үйренуге тырыстым. Кейде қателесіп, көңілі қалса да, сол сәттер мені мықтырақ етті. Клиенттің күліп шығуы – ең үлкен марапат. Өз қолыңмен өзгелерге қуаныш сыйлау сезімі керемет. Шаштараздық тек шаш қию емес, адамның өзіне деген сенімін арттыру. Әр күні жаңа мүмкіндік, әр клиент – жаңа тәжірибе. Сол себепті мен ешқашан тоқтамаймын, үнемі ізденемін. Қиын сәттерден қорықпаймын, керісінше олар мені дамытады. Ең бастысы – өзіңді дамыту және сапалы қызмет ұсыну ұстанымынан ауытқымау. Бұл кәсіп – жүрекпен жасау керек. Кейде түнге дейін үйренген жаңа әдісті тәжірибе жүзінде сынап, қатты қуаныш сезесің. Мен үшін бұл тек жұмыс емес, өмір стилі. Шаштаразшы болу – шыдамдылықты, шығармашылықты, махаббатты қатар талап ететін өнер. Осы өнерді үйрену мен үшін ең үлкен сабақ болды.
– Кәсібіңізге келгенде, тұтынушыларға қандай қызмет көрсетесіз?
– Әрбір клиенттің талабы мен қалауын ескеремін. Шаш қию тек техника емес, сонымен қатар шығармашылық, жеке стильді түсіну. Сол себепті әр адамға жеке тәсілдеме қолданамын. Клиент риза болғанда, мен үшін үлкен мотивация мен қуаныш.
– Жеке кәсіпкер ретінде қандай қиындықтар кездесті?
– Ең үлкен қиындық – бастапқы кезеңдегі сенім мен тәжірибе. Адамдар жаңадан ашылған шаштаразға келе ме, келмей ме, білмейсіз. Бірақ сапалы қызмет пен клиентпен дұрыс қарым-қатынас арқылы бұл қиындықтарды жеңуге болады. Сонымен қатар, жабдықтар мен материалдарды сапалы етіп алу да маңызды. Қазіргі таңда мен бұл мәселені шештім, және кәсібім тұрақты дамып келеді.
– Алдағы жоспарларыңыз қандай?
– Кәсібімді кеңейткім келеді. Алдағы уақытта қасына қосымша жұмысшы алып, үлкенірек шаштараз орталығын ашуды жоспарлап отырмын. Бұл тек мен үшін ғана емес, ауылдағы жастарға да жұмыс орны ашу болып есептеледі. Сонымен қатар, кәсібімді дамытып, сапалы қызмет көрсетуге басты назар аударамын. Мақсат – тек табыс емес, тұтынушыларға кәсіби және сапалы қызмет көрсету. Мен үшін ең маңыздысы – жергілікті жастарға тұрақты жұмыс орны ашу. Ауылда жұмыс мүмкіндіктері шектеулі, сондықтан кәсібімді кеңейту арқылы олардың да жағдайын жақсартқым келеді. Сонымен қатар, клиенттерге тек шаш қию немесе сәндеу емес, сонымен бірге жағымды атмосфера мен сенімді қызмет ұсынғым келеді. Біріншіден, кәсіби шеберлерді тарту маңызды. Оқу тренингтері мен жаңа технологияларды енгізу арқылы қызмет сапасын арттырмақпын. Екіншіден, заманауи құрал-жабдықтар мен интерьерге көңіл бөлу арқылы клиенттердің ыңғайлылығын қамтамасыз еткім келеді. Бұның барлығы ұзақ мерзімді перспективада кәсіптің тұрақтылығы мен беделін арттырады. Кәсіпкер ретінде кәсібімді сенімді түрде дамытудамын деп ойлаймын. Ауылдағы ең танымал және сенімді шаштараз орталықтарының бірін құру – басты мақсатым. Сол арқылы тек табыс табу емес, қоғамға пайдалы істер жасау мен жастарға қолдау көрсетуге де үлес қосамын.
– Кәсіпкерлікке жаңа қадам басатын адамдарға қандай кеңес бересіз?
– Ең бастысы – өз арманыңа сену. Қанша қиын болса да, мақсатқа жету үшін тырысу керек. Көп жағдайда жолда кездесетін кедергілер адамға тәжірибе мен шыдамдылықты береді. Сондықтан әр сәтті де, сәтсіздікті де сабақ ретінде қабылдау маңызды. Сондай-ақ білім алу – табысты кәсіптің негізі. Арнайы курстардан өтіп, тәжірибе жинақтау арқылы өзіңізді нарықта бәсекеге қабілетті ете аласыз. Қаржылық басқару да өте маңызды. Кәсіпті бастау үшін қаражат қажет, бірақ оны дұрыс жоспарлап, тиімді пайдалану табысқа жетудің кепілі. Кез келген бизнес-жоспарды алдын ала ойластырып, қысқа және ұзақ мерзімді мақсаттарды айқын белгілеу керек. Бұл сізге ресурстарды тиімді бөлуге және күтпеген қиындықтардан аман қалуға көмектеседі. Сонымен қатар, клиенттерге сапалы қызмет көрсету – тұрақты табыс пен сенімнің басты негізі. Кез келген клиенттің пікірін ескеріп, олардың қажеттіліктерін толық қанағаттандыруға ұмтылу керек. Есіңізде болсын, бір клиент қана емес, оның достары мен таныстары да сіздің бизнесіңіздің кеңеюіне үлес қосуы мүмкін. Ақырында, кәсіпкер болу – тек табыс табу ғана емес, өзіңізді дамыту, қоғамға пайда әкелу және арманыңызды жүзеге асыру жолы. Әрбір қадамды мұқият жоспарлап, шыдамдылықпен жұмыс істесеңіз, нәтижесі міндетті түрде көрініс табады.
– Сіздің бұл кәсібіңіз қоғам үшін де маңызды шығар?
– Әрине. Жеке кәсіп ашу тек өзім үшін ғана емес, ауылдағы адамдарға да үлгі. Жастарға өз арманын жүзеге асыруға мотивация береді. Сонымен қатар, сапалы қызмет көрсету арқылы адамдардың сенімі артады, ауылда кәсіпкерлікті дамытуға мүмкіндік туады.
– Мақала соңында өзіңіздің өмірлік ұстанымдарыңызды айта кетіңізші. Жалпы бүгінгі қоғамның еңбек адамдарына деген көзқарасы қандай?
– Арманға жету мүмкін екенін көрсету – басты мақсатым. Бала кезімде армандаған кәсіпті жүзеге асыру үшін барлық күш-жігерімді салдым. Ең бастысы – тырысу және берік сенім. Армандарға жету үшін ешқашан кеш емес. Мен өзіме әрдайым сенуге тырысамын. Сенім адамға күш береді, қиындықтарды жеңуге көмектеседі. Бала кезімде өзім қалаған кәсіпті армандадым. Ол арманымды жүзеге асыру үшін көп еңбек етуім керек болды. Қиындықтарға төтеп беру үшін табандылық қажет болды. Мен әрдайым алға ұмтылып, берік сенім сақтадым. Тырысу мен сенім – армандарға жетудің басты құпиясы. Ал еңбек – адамның ең үлкен құндылығы. Қазіргі қоғам еңбекқор адамдарға құрметпен қарайды. Адал еңбектің бағасы әрқашан жоғары. Барлық еңбек адамдары қоғамның тірегі деп ойлаймын. Еңбек арқылы адам өз орнын табады. Мен үшін еңбектен артық нәрсе жоқ. Әрине, армандаған кәсібімді жүзеге асыру оңай болған жоқ. Әр қадам мен үшін маңызды болды. Қиын сәттерде маған сенім күш берді. Армандарға жету үшін ешқашан кеш емес. Жастарға айтарым – тырысып, сенімнен ешқашан бас тартпаңыздар. Менің ең үлкен мотивациям – армандарым мен жетістікке деген ұмтылысым. Қоғамдағы еңбек адамдарының рөлі өте маңызды. Олар қоғамның дамуына үлес қосады. Еңбек адамдарына табандылық пен жігер тілеймін. Мен үшін еңбек – өмірдің мәні. Армандарға жету мүмкін екенін көрсету – басты мақсатым. Тек әрекет ету керек, тек тырысу керек. Еңбексіз ештеңе келмейді. Әр адам өз күшіне сенуі керек. Қоғам еңбек адамдарының еңбегін бағалайды. Барлық адал еңбек ететін адамдар құрметке лайық. Мен үшін армандар мен еңбек бір-бірімен тығыз байланысты.
Мәулен Мұханның оқиғасы – тек жеке жетістік тарихы ғана емес, ауылдағы жастарға үлгі болатын өмір жолы. Бала кезінен арманы бар Мәулен білім мен тәжірибені үйлестіре білді. Сол арманын жүзеге асыру үшін табандылықпен еңбек етіп, кедергілерді жеңді. Бүгінде оның кәсібі кеңейіп, жаңа жұмыс орындары ашылды. Мәулен жастарға тек өз ісін ғана емес, еңбек арқылы өмірде биікке жетуге болатынын көрсетеді. Ол үшін тек армандау жеткіліксіз – ең бастысы, білімді игеру, тәжірибе жинау және табандылық таныту. Мәуленнің жолы – әрбір ауыл жастарына сабақ. Өйткені еңбек адамының әр ісі көпке үлгі, әр табысы – қоғамға пайда. Оның тарихы бізге еңбекқорлық пен жауапкершіліктің, арман мен мақсатқа ұмтылудың қаншалықты маңызды екенін тағы бір дәлелдейді. Осылайша, Мәулен Мұхан – тек кәсіпкер ғана емес, ауыл жастары үшін өмірлік бағдар, қоғам үшін үлгі. Оның жетістігі көрсеткендей, еңбек пен табандылық әрдайым нәтижесін береді, ал бұл үлгі ұрпаққа бағыт, болашаққа сенім сыйлайды.
