Зияткерлік капиталға негізделген экономика тез дамиды
Тарихшы, Шоқан Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының PhD докторы Закарья Рахметолла Президенттің халыққа арнаған Жолдауына қатысты пікірін білдірді, деп хабарлайды Алматыдағы BAQ.KZ тілшісі.
Мемлекет басшысы креативті экономиканың жан-жақты дамуына барлық жағдай жасалу керек екенін, соның ішінде, зияткерлік меншікті қорғайтын құқықтық тәсілдер қажет болатынын атап өткен еді. Әдетте шығармашылық индустрия тек ойын-сауық, өнер және демалыс саласы болып табылады, бірақ іс жүзінде оның ең үлкен секторы ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет екені анық.
Әлемде креативті экономиканың қарқынды өсуі дәстүрлі түрде АҚШ-та байқалады. Елдің жалпы экономикалық дамуына экономиканың креативті секторының әсері Қытайда, Үндістанда, Ұлыбританияда, Австралияда, Жапонияда, Оңтүстік Кореяда және әлемнің басқа да жетекші экономикаларында жоғары байқалуда. Инновациялық-креативті секторды дамытуды қолдау экономикалардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру саласындағы маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Осыған сүйене отырып, шығармашылық сектордың әлеуетін, оның мүмкіндіктері мен дамуының салдарын бағалаудың шұғыл қажеттілігі туындайды. Шығармашылық экономика интеллектуалды капитал болып табылатын шексіз көздің әлеуетіне негізделген. Адамның интеллектуалды және шығармашылық мүмкіндіктері өсіп келе жатқан экономикалық процеске әсер ететін сарқылмас ресурс болып табылады. Зияткерлік капиталға негізделген экономикалар тезірек дамиды және олардың болашақ өсуі мен даму қарқынын елестету мүмкін емес. Керісінше, креативті экономиканы құруға емес, басқа салаларды дамытуға бағытталған экономикалар біртіндеп құлдырайтын болады. Креативті экономиканы дамыту үшін түпкілікті өнімге арналған тұтынушының сипаты маңызды. Мұнда екі негізгі шарт бар: салыстырмалы түрде ауқатты халықтың кең топтарының болуы және тұтынушының интеллектуалды дамуының жоғары деңгейі. Бұл бай және білімді адамдардан тұратын қоғамға ұмтылу керек дегенді білдіреді,– дейді Закарья Рахметолла.
Тарихшының айтуынша, зияткерлік капиталды дамыту үшін креативті индустрияны қалыптастыру өте маңызды.
Жалпы, инновациялық-креативті технологиялар Қазақстанның халықаралық бәсекеге қабілеттілігін арттыруға жол ашады. Креативті индустриялар қазақ мәдениетінің ресурстарын экономикалық ресурстарға айналдырып, оларды халықаралық нарыққа шығара алады, қазақ мәдениетін ілгерілете алады. Кітапханалар, бірінші кезекте ғылыми кітапханалар болашақта қазақстандықтарға түрлі тілдердегі ең озық кітаптарға, патенттерге, жаңа инновацияларға қол жеткізе алатын жақсы креативті алаңдар бола алар еді. Оларда дәрістер, семинарлар, ғалымдармен, инноваторлармен, жаңа технологияларды әзірлеушілермен кездесулер өткізуге, жаңа идеялар жасауға болады. Маңызды алғышарт институционалдық қамтамасыз ету болып табылады, оның негізінде гранттардың барлық түрлерін бөлу, жобаларды іске асыру, мәдени дәстүрлерді дамыту, мәдени іс-шараларды өткізу, халық шығармашылығы мектептері немесе әуесқой қоғамдар сияқты қоғамдық білім беру түрлерін қолдау жүзеге асырылады. Зияткерлік капиталды дамыту үшін креативті индустрияны қалыптастыру өте маңызды. Зерттеу университеттері, ғылыми-зерттеу институттары, технопарктер мен ғылыми үдеткіштер мамандарды даярлау саласында жане ғылыми-зерттеу қызметінде оларға үлкен алаң болуы тиіс, – дейді Ш.Ш. Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының PhD докторы Закарья Рахметолла.