Өзін-өзі қамтығандар: шаруашылықтан интернет-кәсіпкерге дейін
Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Осыдан он жыл бұрын Қазақстанда өзін-өзі жұмыспен қамтығандардың негізгі бөлігін фермерлер құрады, бірақ қазір жағдай өзгерді.
Әр ай сайын техниканы жөндеу бойынша шеберлер мен кәсіби құрылысшылар, жөндеушілер көбейіп келеді, олардың көпшілігі жеке кәсіпкерлер ретінде тіркелген.
SignedUP мамандарын таңдау қызметімен бірге біз бұл трансформацияның қалай болғанын айтып береміз.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің тамыз айының басында Үкіметте жариялаған мәліметтеріне сәйкес, ресми жұмыссыздар саны жыл басымен салыстырғанда 8 есе өсті. Ай сайын 60 мыңнан астам адам жұмыс іздеп Жұмыспен қамту орталықтарына жүгінеді. Жұмыссыздық өсімін «Еңбек» және «Жұмыспен қамтудың жол картасы» бағдарламалары есебінен ұстап тұруға болады, олар бойынша жыл соңына дейін әрбір өңірде уақытша және тұрақты жұмыс орындарын құру жоспарланып отыр.
«Astana hub» қатысушысы, SignedUP.me негізін қалаушы және директоры Артур Ержанов клиенттер мен шеберлерге бір реттік тапсырыстарды орындау үшін бір-бірін табуға мүмкіндік беретін маркетплейстер де мемлекетке жұмыссыздықпен күресуге көмектесетініне сенімді. Пандемия мен карантин кезіндегі С2С сегменті нарықтағы ең тұрақты болып қала берді: азаматтардың қаржылық жағдайы қандай болса да, олар істен шыққан жабдықты жөндейді, ыдыс-аяқ жуатын шұңғылшаны ауыстырып және үйлеріне тұсқағаздар жабыстырады. Мұны маркетинг арқылы жасау оңай және тиімді.
Маркетплейстердің танымалдылығының артуы сандар жанама түрде куәландырады. ҚР ҰЭМ Статистика комитетінің деректеріне сәйкес 2010-2017 жылдар аралығында өзін-өзі жұмыспен қамтығандар саны 2,7 млн-нан 2,1 млн адамға дейін қысқарды. Негізгі төмендеу ауыл, орман және балық шаруашылығында өзін-өзі жұмыспен қамтығандардың 10 жылда 900 мың адамға азаюы есебінен болды. Сонымен қатар, осы кезеңде құрылыста, өнеркәсіпте және кәсіптік-техникалық салада жұмыс істейтін өзін-өзі жұмыспен қамтығандар саны тиісінше 40 мың, 8 мың және 9 мыңға өсті.
Осы салаларда ресми тіркелген өзін-өзі жұмыспен қамтығандар саны қазір де артып келеді. 2019 жылдың соңындағы деректер бойынша құрылыста өзін-өзі жұмыспен қамтығандар 157 541 адам; кәсіби, техникалық және ғылыми қызмет – 20 167 адам, өнеркәсіп - 50 878 адам құрады. Бұл ретте өзін-өзі жұмыспен қамтығандардың жалпы саны - ағымдағы жылдың екінші тоқсанының қорытындысы бойынша шамамен 2,1 миллион адам. Бұл адамдардың көпшілігі жеке кәсіпкерлер ретінде тіркелген және үнемі табыс көздерін қажет етеді.
Мұндай дерек көзі - маркетинг алаңдары, соның ішінде signedUP бар. Қызмет өткен жылдың соңында барлық локдаун мен карантинге дейін жасалды. Артур Ержановтың айтуынша, идея пайда болғаннан кейін көп ұзамай Қытайдағы жағдайға қарап, ол жақын болашақта С2С алаңдарының рөлі Қазақстанда да айтарлықтай өсетінін түсінді. Мұндай сайттардың әзірлеушілеріне назар аударудағы ең бастысы – пайдаланушылардың қажеттіліктеріне бейімделу, мамандарға жұмыс табуға көмектесу, ал тапсырыс берушілерге білікті шеберлерді табу.
Ірі мамандандырылған компаниялардан айырмашылығы - олар маркетплейс орындаушылар үшін жұмыс беруші болып табылмайды. Біз тек орындаушы мен тапсырыс берушіні байланыстырамыз, осыған байланысты сайттағы баға әрдайым мамандандырылған ұйымдардың сайттарына қарағанда төмен болады, ал кету уақыты мен басқа шарттар пайдаланушыға ыңғайлы болады, - деп түсіндіреді Артур.
Біздікіне ұқсас көптеген сайттардың проблемаларының бірі - тапсырыс берушіге тапсырыс беру керек, өйткені оған жүздеген жауаптар түседі. Ол орындаушылардың сауалнамаларын зерттеуге көп уақыт жұмсауға мәжбүр. Біз алгоритмдерді жүйенің өзі қол жетімділік, жұмыс ерекшелігі және рейтинг бойынша қолайлы мамандарды таңдап, клиентке бірнеше лайықты орындаушыларды көрсететін етіп орнаттық, – дейді Ержанов.Оның айтуынша, адамдар сапа мен физикалық қауіпсіздікке көбірек алаңдайды.
Әрине, тапсырыс іздеу маркетплейстерінде клиенттер үшін де, орындаушылар үшін де белгілі бір кемшіліктер бар. Егер клиенттер туралы айтатын болсақ, онда адамдар сапа мен физикалық қауіпсіздікке көбірек алаңдайды. Біз осы сәттерді ескере отырып, қызметті үнемі жетілдіріп отырамыз. Сонымен, орындаушы ретінде тіркелу кезінде пайдаланушылардан бізге жеке куәліктің фотосуреттерін ұсынуды сұраймыз. Орындаушының әр сауалнамасын біздің модераторлар тексереді, олар құжаттағы деректерді сайттағы немесе мобильді қосымшадағы пайдаланушы көрсеткен мәліметтермен салыстырады. Тек осы тексеруден өтетіндер ғана жұмыс істей алады. Пайдаланушы қауіпсіздігінің екінші нұсқасы — тәуекелсіз мәміле. Тапсырыс берушінің орындаушымен өзара әрекеттесуінің бұл түрі барлық тараптарға ыңғайлы және пайдалы. Тапсырыс беруші мен мердігер өздерінің банктік карталарын байланыстырады және жұмыстың нақты құны туралы келіседі. Тапсырыс беруші тәуекелсіз мәміле жасайды және келісілген сома оның картасынан есептен шығарылады, бірақ тікелей орындаушының картасына түспейді, бірақ төлем жүйесіндегі арнайы шотқа резервтеледі. Ақша орындаушы тапсырысты сәтті аяқтаған кезде ғана есептен шығарылады, – дейді Артур Ержанов.Айтпақшы, қызмет арқылы signedup.ME пайдаланушылары тапсырыстарды жеке тұлға ретінде ғана емес, заңды тұлға ретінде де жариялай алады. Қажет болған жағдайда есеп беру үшін жабылатын құжаттарды сұрай алады.
Бүгінгі таңда signedUP сервисі Алматыдағы компьютерлерде және Android мобильді құрылғыларында қолжетімді. Бірақ көп ұзамай, Ержановтың айтуынша, ол жобаны Қазақстанның басқа қалаларына кеңейтуді, ал болашақта – халықаралық нарыққа шығуды жоспарлап отыр.