Жаудың 20 жауынгерімен жалғыз алысқан. Несмиянов туралы не білеміз?
Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Бүгін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Халық қаһарманы» атағын ҰОС қатысушысы Александр Несмияновқа берді.
Ұлы Отан соғысының батыры Александр Несмиянов 1912 жылы Шығыс Қазақстан облысының Зырян ауданында дүниеге келген.
690-шы атқыштар полкінің 1-ші батальонының командирі, 2-гвардиялық армия Горлов Қызыл жарты ай дивизиясының 126-шы атқыштар полкінің командирі Александр Несмиянов 1943 жылы 3 қарашада түрік білігіндегі шайқаста ерекше ерлік көрсеткен.
Жау гранатасының әрбір метріне ондаған мина мен снаряд түсіп жатқанына қарамастан, Александр батальонды артынан ертіп, шайқасқа бірінші болып шыққан. Түрік оқпанының бір бөлігін басып алып, жаудың атыс күшін тез жеңіп шықты, - дейді Командир Бродский 1943 жылғы 7 қарашадағы мұрағат құжатында.
Біркелкі емес шайқаста екі автоматтан, бес 81 мм минометтен және жаудың 150-ден астам солдаты мен офицері атылды. Александр Несмиянов алдымен 20 фашистке қарсы шайқаста пулеметтен 13 фашистің көзін жойған, қалғандары қашуға бет бұрған.
Несмиянов алғаш рет 1943 жылы 3 қарашада көрсеткен ерлігі үшін марапаттауға ұсынылды.
Несмияновқа екінші рет Армянск (Қырымның солтүстігіндегі қала) маңындағы шайқастардағы ерлігінен бір жыл өткен соң батыр атағы берілді. Шайқастың ортасында екі рота командирі жараланып, одан кейін Александр ойланбастан команданы алды. Ол бірінші болып бүкіл қорғаныс шебінен жоғары көтеріліп, саптың басына шыққан. Несмиянов бастаған тірі қалған әскер Арменияға жетіп, қаланың шығыс шеттерін басып алды.
Несмьянов 1944 жылдың 10 қазанынан кейін үшінші рет Кеңес Одағының батыры атағына ұсынылды. Содан кейін ол Юра өзенінің (Литвадағы өзен) маңындағы бекініс аймағынан келген жауды талқандап, Шығыс Пруссиямен шекараны алғаш рет кесіп өтті. Содан кейін сарбаздар барлау миссиясына аттанды, онда Александр жеке өзі 160-тан астам жауынгерді және жаудың 28 атыс нүктесін жойды.
Алайда, үш жағдайда да Александр Несмиянов ең жоғары дәрежелі атақ алған жоқ. Бірінші рет ІІІ дәрежелі Кутузов орденімен, екінші рет Қызыл Ту орденімен, үшінші рет Александр Невский орденімен марапатталған.
Несмиянов деректері ұзақ уақыт бойы құпия сақталды. Олар 2007 жылы 8 мамырда Ресей Қорғаныс министрлігінің бұйрығымен құпиядан шығарылды.
Айта кетерлігі, тарихта Кеңес Одағының Батыры құрметті атағын небәрі үш адам – алғашқы маршалдардың бірі Семен Буденный, сондай-ақ бортсерік Иван Кожедуб пен Александр Покрышкин алған.
Капитан Александр Несмиянов та ерекше ерлік пен қаһармандық көрсетті. Ол бораған оққа қарамастан, орда бекінген бүкіл батальонды өзімен бірге шабуылға көтерді. Жау қорғанысын бірінші болып бұзған Несмиянов жаудың 20 жауынгерімен жалғыз алысып, 13-інің көзін жойған. Қалғанын бас сауғалауға мәжбүр етті. Кезекті ұрыста ол жау шебінің тылына өтіп, басты қауіпті өзіне бұрды, сөйтіп жаудың қорғаныс шебін серіктерінің бұзып өтуіне мүмкіндік жасады. Ал ротаның екі командирі жараланған соң, басшылықты өз қолына алды. Александр Несмиянов үш рет Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынылды, бірақ, әр кез оған әділетсіздік жасалып, елеусіз қалды, - деді Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев «Халық қаһарманы» атағын беру кезінде.