Туған еліне жете алмаса, онда Қазақстан азаматтары не үшін вакцина алды? – Депутат

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. «Ақ жол» партиясының депутаттары қазақстандықтардың шетелден келуінің жаңа ережелерін әзірлеуді ұсынды.

Депутат Ғани Хамзин осы мәселеге қатысты Премьер-министрдің орынбасары Ералы Тоғжановқа депутаттық сауал жолдады.

Депутат атап өткендей, ел Конституциясының 21-бабының 2-тармағында «әркімнің Республикадан тыс жерлерге кетуіне құқығы бар. «Республика азаматтарының Республикаға кедергісіз қайтып оралуына құқығы бар» делінген. Демек еліміздің негізгі заңы әрбір азаматқа қандай да бір шектеусіз шетелден Қазақстанға оралу құқығына кепілдік береді.

Алайда, өкінішке қарай, коронавирустық пандемия құқықтық шындықтың қалыптасуына ықпал етті, ол кейбір жағдайларда біздің азаматтарымыздың құқықтары мен мүдделерінен алшақтайды. Сонымен студенттер, бизнесмендер және туристік мақсатта шетелге кететін адамдар коронавирустық инфекцияға ПТР тестінің теріс нәтижесі туралы анықтамасыз басқа елден үйге орала алмайды. Аталған қиындықтар 2022 жылғы 13 қаңтардағы №3 мемлекеттің бас санитарлық дәрігерінің қаулысының арқасында бірнеше рет күшейтілді, - дейді Хамзин.

Оның сөзінше, ережелерге сәйкес, барлық келген адам Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын кесіп өткен кезде мемлекеттік шекараны кесіп өткенге дейін 72 сағаттан ерте емес іріктелген ПТР әдісімен COVID-19 тестінің теріс нәтижесі бар анықтаманы ұсынуға міндетті. Осы қаулының 8-тармағына сәйкес авиациялық компаниялардың басшыларына вакцинациялаудың толық курсының бар-жоғына қарамастан анықтаманы ұсынбаған жолаушыларды әуе кемесінің бортына отырғызуға жібермеу ұйғарылады. 

Азаматтардың өз еліне кіруіне кедергі келтіретін мұндай ережелер біздің жақын көршілеріміз Ресей мен Украинада жоқ. Бұл мемлекеттердің азаматтары еш қиындықсыз үйлеріне оралып, өз елінде ПТР тестінен өтеді. Егер туған еліне жете алмаса, неге Қазақстан азаматтары вакцина алды? Бұл біздің азаматтарымызды вакцинация курсынан өтуге итермелейді, олар пандемиядан бұрын болған құқықтарына қайта ие бола алмай отыр. Десек те, бастапқыда халықты вакцинациялау идеясы және вакцинация төлқұжаттары бізге «қалыпты» өмірге оралуға көмектесуі керек еді, - деп айтты Ғани Хамзин депутаттық сауалында.

Осы бұйрыққа байланысты қазақстандықтар бастан кешіп жатқан қаржылық қиындықтар да бар. Мысалы, Қазақстанда ПТР-тест 7000 теңге тұрады, ал шет елдерде құны 20-дан 150 долларға дейін жетіп жатады. Осылайша, 5 адамнан тұратын отбасы 750 доллар (429,1 бағамы) немесе 321 825 теңге төлеуге мәжбүр болады, ал Қазақстанда бұл оларға 35 000 теңге тұратын еді. Егер бүкіл отбасының сынақтары теріс болса, онда қиындықтар болмайды.

Ал оң нәтиже болған жағдайда Қазақстан азаматтары қонақ үйде, карантиндік оқшаулау жағдайында тұруға және тұру және тамақтану қызметтерін өз бетінше төлеуге мәжбүр болады. Карантин аяқталғаннан кейін олар Қазақстанға авиабилеттерді қайта төлеуге немесе пайдаланылмаған авиабилеттер бойынша айыппұл санкцияларын өтеуге тура келеді. Бізге қазақстандық отбасылар қонақүйде осындай «еріксіз» тұру ақысын төлеу және кейіннен отанына оралу үшін несие ресімдеуге мәжбүр болған жағдайлар белгілі, - дейді Мәжіліс депутаты.

Осындай шектеулер Конституцияның 21 бабын, азаматтардың жоғарыда айтылған Республикаға кедергісіз оралу құқығын бұзады.

Мұндағы мәселе қазақстандықтардың қосымша шығыстарында да, бюрократиялық кедергілерде де емес. Мәселе мемлекеттің өз Конституциясы мен азаматтық құқықтарына құрметпен қарауында.

Жоғарыда айтылған ақпаратқа байланысты Ақ жол депутаттық фракциясы келесілерді талап етеді:

1. Азаматтардың өз елінің аумағына кіруге конституциялық құқықтарын қамтамасыз ету. Біздің адамдарға шетелге шығу мақсатына қарамастан, тұрғылықты жері бойынша ПТР тапсыру шартымен коронавирустық инфекцияға ПТР-тест анықтамасынсыз елге кіруге рұқсат ету.

2. Қазақстандықтардың шетелден келуінің жаңа ережелерін әзірлеу.

3. Бас мемлекеттік санитарлық дәрігердің 2022 жылғы 13 қаңтардағы №3 қаулысының күшін жою.