Профессор: Тоқаевтың халыққа Жолдауы – саяси модернизациялық қадам

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ. Cаяси ғылымдар докторы, профессор Жолборс Жоробеков мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына жасаған Жолдауына қатысты пікір білдірді. 

ҚР президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2019 жылғы 2 қыркүйекте Парламент палаталарының бірлескен отырысында «Сындарлы қоғамдық диалог – Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі іскерлік қоғамдық диалог» атты халыққа Жолдау жариялады.

Профессордың айтуынша, мемлекет басшысының бағдарламалық құжаты болып табылатын осы Жолдауында ол мемлекеттік басқару құрылымының тиімділігін арттыру, азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету, дамыған қазіргі заманғы экономиканы қалыптастыру, халықтың әлеуметтік жағдайын жақсарту, ел аумағын дамыту жөніндегі бірқатар бастаманы атап өткен. 

Жолборс Жоробеков ең алдымен екі мәселеге тоқталды.

«Біріншіден, жаңадан сайланған мемлекет басшысы реформаларды дәйекті жүргізіп, елдің Тұңғыш президенті, халық басшысы Нұрсұлтан Назарбаев жүргізіп отырған саясатты сақтайтынын, бұрын қабылданған 5 институционалдық реформа мен Ұлттық жоспарларды іске асыруға назар аударатынын атап өтті. Тәуелсіздік жылдары Қазақстан барлық саяси, әлеуметтік-экономикалық бағыттарда елеулі табыстарға қол жеткізді. Оны жалғастыру – эволюциялық дамудың оңтайлы жолы болып табылады», - деді саяси ғылымдар докторы.

Оның сөзінше, мемлекеттің саяси тұрғыда жаңғыруына алғашқы қадам жасалды.

«Екіншіден, елдің саяси жаңғыруына қадам жасалды. Тоқаевтың президенттік сайлау алдындағы елге берген уәделерінің жалғасы ретінде «саяси жаңғыртуға көшу біздің азаматтарымыз бен мемлекеттеріміздің мүдделеріне сәйкес бірте-бірте жүзеге асырылатын болады. Әлемдік оқиғалардан біз негізсіз, немқұрайлы саяси ырықтандыру елдегі ішкі саяси ахуалдың тұрақсыздығына және мемлекеттіліктің жоғалуына әкеп соқтыратынын көріп отырмыз. Сондықтан біз саяси реформаларды «асығыстыққа салынбай», кезең-кезеңімен, батыл және ойластырып жүзеге асыратын боламыз. Біздің халқымыздың қоғамдық-саяси өмірін жаңартпай табысты экономикалық реформаларды жасау мүмкін емес. Бұл біздің басты ұстанымымыз: «Күшті президент-ықпалды Парламент-есеп беретін үкімет». Біз бұл мақсатқа әзірше қол жеткізбейміз. Сондықтан біз осы бағытта бар күш-жігерімізді салуымыз керек. Бұл саяси формула мемлекет тұрақтылығының іргетасы болып табылады. Біздің ортақ міндетіміз-азаматтардың барлық іскерлік өтініштерін жылдам әрі тиімді қарайтын «халық дауысын еститін мемлекет» тұжырымдамасын іске асыру. Оның айтуынша, билік пен қоғам арасындағы тұрақты диалог арқылы ғана геосаясатқа ықпал ететін мемлекет құруға болады», - деп атап өтті Жолборс Жоробеков.

Қасым-Жомарт Тоқаев 6 қыркүйекте жақында құрылған Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің бірінші отырысын өткізді. Бұл Жолдауда айтылған мәселелерді іске асырудың, яғни жұртшылықтың пікіріне құлақ асудың бір тәсілі болды.

Профессор қазіргі заманның талаптарына сәйкес келетін инклюзивті экономика туралы да сөз қозғады.

«Әрине, мемлекеттің әл-ауқатын арттырудың басты шарттарының бірі экономикалық дамуымен байланысты. Осы тұрғыдан алғанда жолдауда серпінді дамып келе жатқан инклюзивті экономиканы қалыптастыру міндеті қойылды. Инклюзивті экономика - бұл заман талаптарына сәйкес келетін экономика. Білімге, сандық технологияларға, ғылым жетістіктеріне негізделе отырып, азаматтардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған экономика. Қазақстан 2050 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарын қабылдады. Экономикалық реформалар осы бағдарлама шеңберінде жүзеге асырылатын болады. Президент экономиканы дамытудың жеті принципін атап өтті. Ең бастысы-шикізатқа тәуелді менталитеттен бас тарту және экономиканы жан-жақты ету. Индустрияландырудың үшінші бесжылдығы ішінде бұрын жіберілген қателерге жол бермеу», - деді ол.

Жоробеков шағын және орта бизнес ауылдарды дамытудың негізгі тәсілі екенін атап өтті.

«Экономикалық бағыт бойынша тапсырмаларда Қасым-Жомарт Тоқаев жеке кәсіпорындардың мемлекет есебінен баюын тоқтату мақсатында ірі компанияларға айналған квазимемлекеттік – жеке, бірақ мемлекеттің қолдауындағы компанияларды құруға мораторий жариялау туралы шешім қабылдады. Тиімді шағын және орта бизнес қалалар мен ауылдарды дамытудың негізгі тәсілі екендігі айтылды. Бизнесті қолдау үшін республиканың Ұлттық қорынан шамамен 100 млрд теңге бөлінді», - деді профессор.

Сондай-ақ, ол президенттің «Бизнесті дамытуға кедергі келтіретін іс-әрекеттер мемлекетке қарсы қылмыс деп танылатын заңнамалық іс-шаралар қабылдау қажет», - деген ұсынысын алға тартты.

Жолдауда ауыл шаруашылығы ресурстарының әлеуеті толық көлемде пайдаланылмайтыны баса айтылып, агроөнеркәсіп кешенді дамытуға ерекше назар аударылды. Республикада және шетелде қажетті органикалық және экологиялық таза өнім өндірілетін кезең келді.

Саяси ғылымдар докторы президенттің қоғамда жиі көтеріліп жатқан мәселелерге де тоқталғанын атап өтті.

«Мемлекет басшысы ретінде мәлімдеймін: біздің жер шетелдерге сатылмайды. Оған жол берілмейді. Бұл мәселе бойынша таралып жатқан өсек-аяңды тоқтату қажет. Бірақ жерді пайдалануды қамтамасыз ету - бұл біздің міндетіміз», - деді Тоқаев. Үндеуде елдің бюджеттін қалыптастыру кезінде екі негізгі талапқа - әлеуметтік мәселелерді шешуге және экономиканы дамытуға бағытталуы тиіс екені де назардан тыс қалған жоқ.

Профессор қорытындылай келе, президенттің қызметі алдағы уақытта да табысты болатынына сенім білдірді.

«Қырғыздарда лауазымға тағайындалған адамның алғашқы дұрыс іс-әрекеттерге қатысты: «ерге отырғанда бірден түзу отырды» деген сөз бар, бауырлас халықтың жаңа басшысы өз жұмысын дұрыс бастады. Мемлекет басшысының қызметі алдағы уақытта да табысты болады деген сенімдеміз», - деп қорытындылады сөзін Жоробеков.