Теңге тарихы түркі заманынан басталады
Тарихқа үңілсек, «теңге» атауы ортағасырлық «теңке» деп аталатын күміс монеталарынан шыққан, деп хабарлайды BAQ.KZ.
Қазіргі заманғы теңге ортағасырлық Қазақстанның ірі қалалары Отырар мен Тараздың дәстүрін жалғастырды, көне қалалардағы теңгелер XIII ғасырда соғыла бастады. Валютаның кішігірім номиналы «тиын» деп аталды.
Ұлттық валюта ноталарының алғашқы партиясы Ұлыбританияда басылып, алғашқы монеталар Германияда соғылды. Ол үшін Еуропаға дизайнерлер тобы – Тимур Сүлейменов, Меңдібай Әлин, Ағымсалы Дүзелханов, Қайролла Әбжәлеловтер ұшып барған.
Екі жылдан кейін елде Банкнот фабрикасы ашылып, кейінірек жаңа вексельдер шығарыла бастады. Тәуелсіздік жылдарында Қазақстанның валютасы дизайнның өзгеруі, девальвацияның бірнеше толқыны және инфляция сияқты көп нәрсені бастан өткерді.
Теңге айналымға алғаш енгізілген сәтте бір доллардың құны 4,70 теңге болды. Келесі төрт жылда ұлттық валюта баяу, бірақ сөзсіз құнсызданып, 1998 жылы бір доллар үшін 84 теңгеге жетті. Бүгінгі күні бір доллар қазақ валютасына шаққанда 450-470 теңге арасында құбылып тұр.
Ерекше айта кететін жайт, елімізде теңгеге арналған екі ескерткіш орнатылды. Оның бірі Ақтөбе қаласында бой көтерсе, енді бірі Тараз шаһарында орнатылған. Ақтөбе қаласында қаржыгерлер мен экономистердің гүл бағында «100 теңге» түріндегі символикалық сәулеттік пішін, 100 ағаш отырғызылған. Тараздағы тарихи монумент теңгенің айналымға шыққанына 20 жылдығына орай орнатылды. Салмағы жарты тонна болатын алып тиын Ұлттық банк филиалының маңына қойылған. Тот баспайтын құрыш металдан жасалған сәулеттік туындының бетінде 1993 жылғы 15 қарашадағы теңге туралы Жарлық жазылған.
Айта кетейік, осыдан 20 жыл бұрын жаңадан басылып шыққан ұлттық валюталар дәл осы Тараз қаласынан бүкіл елге таратылған еді.
Айта кеткен жөн, ұлттық валютада бастапқыда 1-ден 100 теңгеге дейінгі вексельдер болған. Алғашқы вексельдерде әйгілі тарихи тұлғалардың портреттері бейнеленді:
1 теңге – әл-Фарабидің портреті;
3 теңге – Сүйінбайдың портреті;
5 теңге – Құрманғазы портреті;
10 теңге – Шоқан Уәлихановтың портреті;
20 теңге – Абай Құнанбайұлының портреті;
50 теңге – Әбілқайыр ханның портреті;
100 теңге – Абылай ханның портреті.
1995 жылы 1 000 теңге айналымға енгізілді, 1996 жылы алғаш рет 2 000 теңге басылды, 1998 жылдан бастап 5 000 теңге купюрасы айналымға шығарылды. Ал 2006 жылы 200-ден 10 000 теңгеге дейінгі жаңа сериялы банкноттар басылды.
2015 жылғы 1 желтоқсанда айналысқа ұлттық валютаның енгізілуінің 20 жылдығына арналған номиналы 20 000 теңге болатын банкнот шығарылды.
Сондай-ақ, 2001 жылы тиындарды айналымнан шығару ережелері бекітілді.
Биыл қазан айында Ұлттық төлем корпорациясында қазақстандықтар цифрлық теңгеге қол жеткізе алатын мерзімдер айтылды. Корпорация төрағасы Бинур Жаленовтың айтуынша, Қазақстан цифрлық теңгені 2025 жылдың соңына дейін үш кезеңге енгізеді. Биыл цифрлық теңгені енгізудің бірінші кезеңі жүзеге асырылатын болады.