Соңғы 100 жылда су ресурстарын пайдалану алты есеге өскен

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. 2020 жылдағы су ресурстарының жағдайы туралы әлемдік БҰҰ-ның онлайн презентациясы өтті. "Тұрақты дамуға жәрдемдесу" орталығының атқарушы директоры Вера Мұстафина климаттың өзгеруі су ресурстарының сапасы және мөлшеріне әсер ететіндігін айтты. 

Адамның су ресурстары мен санитарияға құқығын пәрменді іске асыру миллиард адамға қауіп төндіруі мүмкін. Климаттың өзгеруінен туындаған гидрологиялық өзгерістер су ресурстарын тұрақты басқару жолында тұрған проблемаларды одан әрі қиындатады, - деді Вера Мұстафина. 

Азық-түлік қауіпсіздігі, адам денсаулығы, қалалық және ауылдық елді мекендер, энергетика, өнеркәсіптік даму, экономикалық өсу, экожүйелер осының барлығы су ресурстарына байланысты климаттың өзгеруіне әсер етуде. Осыған орай климаттың өзгеруіне бейімделу және оның салдарын жұмсарту, 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған орнықты даму саласындағы күн тәртібін негіздемелік бағдарламасын жүзеге асыру маңызды мәнге ие. Соңғы жүз жылда су ресурстарын жалпы әлемдік пайдалану алты есе өскен.

Демографиялық өсу, экономикалық даму сияқты факторлардың әсерімен жылына шамамен 1% - ға ұлғая отырып, ұдайы өсуді жалғастыруда. Су ресурстарымен біркелкі емес және тұрақсыз қамтамасыз ету жиынтығында климаттың өзгеруі елеулі жүктемені бастан кешірген аймақтардағы жағдайды одан әрі күрделендіреді. Бүгінде су артық болған жерлерде көптеген проблема туындайды. Оның физикалық жетіспеуі жиі маусымдық емес, созылмалы сипатта болады және климаттың өзгеруі бірқатар жерде жыл бойы су ресурстары бар маусымдық үлгілердің өзгеруіне әкелуі мүмкін,- деді орталық директоры. 

Сонымен қатар, іс шараға қатысушы Табиғи-шаруашылық жүйелерді сумен қамтамасыз ету және математикалық модельдеу зертханасының жетекшісі Лидия Төлеубаева климаттың өзгеруінде ерекше құбылыстардың өзгермейтінгін айтты. 

Су сапасы су ресурстары температурасының жоғарылауынан, оларда ерітілген оттегінің азаюынан және өздігінен тазаруға қабілетті су қоймаларының тиісті құлауынан нашарлайды. Бұдан басқа, су тасқыны немесе құрғақшылық кезеңдерде ластаушылардың шоғырлануын арттыру нәтижесінде су ресурстарының ластану және патогенді зақымдану қаупі бар. Көптеген экожүйелер, әсіресе орман және сулы-батпақты жерлер қауіп төндіреді. Экожүйелердің тозуы биоәртүрліліктің жоғалуына алып келеді. Сонымен қатар, суды тазалау, көмірқышқыл газын ұстау және сақтау, су тасқынынан табиғи қорғау, сондай-ақ су ресурстарын ауыл шаруашылығы, балық кәсіпшілігі және рекреациялық мақсаттарда пайдалану сияқты су ресурстарына байланысты экожүйелік қызметтерді ұсынуға да әсер етеді, - деді зертхана жетекшісі.

Климаттың өзгеру салдары көптеген дамушы елдер орналасқан тропиктерде байқалатындығын айта кетті.

Шағын дамушы мемлекеттер экологиялық және әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан, әдетте, апаттар мен климаттың өзгеруі алдында қорғалмайды. Олардың көпшілігі су ресурстары саласындағы проблемалардың өсуіне тап болады. Бүкіл ғаламшар бойынша қуаң жерлер алаңының айтарлықтай өсуі күтілуде. Мұздықтардың жылдам еруі таулы аудандардың су ресурстарына кері әсерін тигізеді, - деді Лидия Төлеубаева.