Қытай 2025 жылы ШЫҰ саммитін өткізіп, оны жаңа деңгейге шығаруға ниетті
Қытайдың Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Хань Чуньлинь Шанхай ынтымақтастық ұйымының (ШЫҰ) қазіргі рөлі мен болашағы туралы пікір білдірді, деп хабарлайды BAQ.KZ тілшісі.
Елшінің айтуынша, Қытай 2024-2025 жылдары ұйымға төрағалық етіп, 2025 жылы ШЫҰ мемлекет басшылары кеңесінің 25-отырысын өткізеді.
ШЫҰ: 23 жылдағы даму және жаһандық рөлі
2001 жылы құрылған ШЫҰ “Шанхай рухы” қағидаттарына – өзара сенім, теңдік, көптүрлі мәдениеттерді құрметтеу және ортақ дамуға ұмтылу негізінде құрылды. Бүгінде ұйымның құрамында:
• 10 толыққанды мүше-мемлекет
• 2 бақылаушы мемлекет
• 14 диалог бойынша серіктес елдер бар.
Ұйым Еуразия құрлығының 65%-дан астамын (36 млн шаршы шақырым) қамтып, 3,3 миллиардтан астам халықты біріктіреді. Бұл әлем халқының 42%-ын құрайды, осылайша ШЫҰ – жер көлемі мен халық саны бойынша ең ірі халықаралық ұйым болып отыр.
ШЫҰ саяси, қауіпсіздік, экономика, гуманитарлық байланыс, сыртқы істер және институционалды құрылымдарды дамыту бағытында қарқынды жұмыс істеуде. Қытайдың пікірінше, ұйым аймақтық қауіпсіздік пен тұрақтылықты сақтауда, экономикалық серіктестікті дамытуда маңызды рөл атқарады.
Қытай мен Қазақстанның ШЫҰ аясындағы ынтымақтастығы
Қазақстан – ШЫҰ-ның негізін қалаушылардың бірі. Ел 2023-2024 жылдары ұйымға төрағалық етіп, 2024 жылы Астанада өткен саммитті сәтті ұйымдастырды.
Астана саммитінде:
• “Астана декларациясы”
• Әділетті және үйлесімді әлем құру бастамасы
• Тату көршілік, өзара сенім және серіктестік қағидаттары туралы мәлімдеме
• 26 қорытынды құжат қабылданды.
Бұл құжаттар экономика, қаржы, қауіпсіздік, гуманитарлық байланыстар мен институционалды құрылымды дамыту мәселелерін қамтыды.
Қытай көшбасшысы Си Цзиньпин саммитте ШЫҰ аясында “бес ортақ үй” құру идеясын ұсынды:
1. Бірлік пен өзара сенім үйі
2. Бейбітшілік пен тұрақтылық үйі
3. Өркендеу мен даму үйі
4. Тату көршілік пен достық үйі
5. Теңдік пен әділдік үйі
Қытай 2025 жылғы саммит барысында осы стратегияны жүзеге асыруға ерекше назар аударады.
Қытайдың ШЫҰ-ға төрағалығы: 2025 жылға жоспар
Қытай ШЫҰ-ға төрағалықты 2024 жылдың шілде айында қабылдады. Ел үш негізгі бағытта жұмыс жүргізуді жоспарлап отыр:
1. “ШЫҰ-ның тұрақты даму жылы” аясында 8 негізгі сала бойынша ынтымақтастықты күшейту
• Кедейлікті төмендету
• Азық-түлік қауіпсіздігі
• Денсаулық сақтау
• Климат өзгерісі және жасыл даму
• Индустрияландыру
• Сандық экономика
• Инвестиция және сауда
• Өңірлік байланыстар
2. 2025 жылы Қытайда өтетін саммитке дайындық
• 2025 жылғы саммит – ШЫҰ-ны жаңа сапалы даму кезеңіне шығаратын басты оқиға болмақ.
• Ұйымның болашақ стратегиясын айқындайтын екі негізгі құжат қабылданады.
3. 100-ден астам іс-шара өткізу
• Терроризмге қарсы жаттығулар
• Қауіпсіздік және шекара қызметтері бойынша кеңестер
• Жас кәсіпкерлерге арналған форумдар
• Мәдени және спорттық іс-шаралар (мысалы, Куньмин марафоны)
ШЫҰ-ның болашағы: Қытайдың көзқарасы
Халықаралық қатынастардың қазіргі кезеңінде геосаяси қақтығыстар, протекционизм және қауіпсіздікке төнген жаңа сын-қатерлер күшейіп келеді. Осыған байланысты, Қытай ШЫҰ-ны аймақтық тұрақтылықтың кепілі және халықаралық ынтымақтастықтың жаңа моделін қалыптастырушы ұйым ретінде дамытуды көздейді, - дейді Хань Чуньлинь.
Елші Хань Чуньлиньнің айтуынша, Қытай ШЫҰ-ның ішкі ынтымақтастығын нығайтуға, халықаралық аренадағы ықпалын арттыруға және өңірлік қауіпсіздікті қамтамасыз етуге белсенді үлес қосуды жалғастырады.
2025 жылғы саммит ШЫҰ үшін жаңа даму кезеңін айқындамақ. Қытай “Шанхай рухын” одан әрі дамытуға, ұйымды заманауи сын-қатерлерге бейімдеуге және халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға басымдық береді.