QazCovid-in. Отандық вакцина туралы нені білу керек?

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. 1 ақпаннан бастап елімізде жаппай вакцинациялау басталады. Ал 2021 жылдың 2 тоқсанынан бастап қазiргi уақытта клиникалық сынақтардың III кезеңiнде тұрған отандық өндiрiс QazCovid-in препаратымен вакцинациялауды бастау жоспарланып отыр. QazCovid-in отандық вакцинасы туралы биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институтының бас директоры Күнсұлу Закарья айтып берді.

- Отандық вакцинаның тиімділігі туралы не айтасыз? 

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев коронавирус инфекциясына қарсы вакцина әзірлеуді тапсырды. ҚР БҒМ Ғылым комитетінің биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институтының ғалымдары штамм алғаннан кейін 1,5 ай ішінде COVID-19-ға қарсы QazCovid-in вакцинасын әзірледі. Вакцина жоқ жерден жасалған жоқ. 1958 жылдан бастап ҒЗИ қауіпті және аса қауіпті инфекцияларға қарсы вакциналардың 70-ке жуық түрін әзірлеген. 

QazCovid-in вакцинасы вакциналарды дайындаудың сенімді және уақытпен сыналған технологиясы негізінде әзірленді. Бұл вакцинаның барлық компоненті егжей-тегжейлі зерттелген және қауіпсіз. Вакцинадағы жаңа компонент - вирустың өзі, ол химиялық белсенді емес. Вирус белсенді емес (жойылған) болғандықтан, ол вакцинацияланған адамдардың денесінде көбейе алмайды және әлсіз иммунитеті бар адамдарда да ауру туғыза алмайды. 

Институт сонымен қатар рекомбинантты субуниттік вакцинаны әзірледі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы екі вакцинаның даму хаттамаларын тексеріп, оларды кандидаттардың ресми тізіміне енгізді. 

Тағы 3 вакцина әзірленіп жатыр: каприпоксвирусқа негізделген рекомбинантты векторлық вакцина, тұмау вирусына негізделген рекомбинантты векторлық вакцина және тірі вакцина. 

Айта кету керек, біздікінен басқа әлемдегі бірде-бір институт бір уақытта 5 платформада коронавирус инфекциясына қарсы вакцинаны әзірлеп жатқан жоқ. Бұл қазіргі жағдайдағы ең тиімді вакцинаны табу үшін жасалып жатқан әрекет. 

Бүгінгі таңда QazCovid-in қазақстандық вакцинасы клиникалық зерттеулердің III кезеңіне дейін жеткен 240-тан астам кандидаттық вакцинаның 15-ші вакцинасы болып табылады. 

2020 жылдың 31 желтоқсанында ҚР БҒМ ҒК ҒЗИ әзірлеген коронавирус инфекциясынан белсенділігі жойылған QazCOVID-in вакцинасы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің уақытша тіркеу куәлігін алды. 

Қазақстан COVID-19-ға қарсы вакцинаны тіркеген әлемдегі 6-шы ел болып табылады, ал QazCOVID-in коронавирусына қарсы отандық вакцина ресми тіркеуден өткен 9-шы вакцина болды. 

  - Вакцина бойынша қандай сынақтар жасалды? Қазір ол қандай кезеңде? 

Осы уақытқа дейін вакцина клиникаға дейінгі сынақтар бойынша жануарларға жасалды. (Ақ тышқандар, егеуқұйрықтар, сириялық хомяктар, қояндар, паромдар және макака резус маймылдары). 18 жастан 50 жасқа дейінгі 44 еріктіде клиникалық зерттеулердің I кезеңі және 18 жастан асқан 200 еріктіде клиникалық зерттеулердің II кезеңі жүзеге асырылды. 

Қазіргі уақытта биологиялық қауіпсіздік проблемалары ҒЗИ ғалымдары әзірлеген белсенділігі жойылған QazCovid-in COVID-19-ға қарсы клиникалық зерттеулердің ІІІ кезеңінен өтіп жатыр. Зерттеулерге 3000 адам қатысады. 

Клиника базаларының аралық есептерінен 18-ден 50 жасқа дейінгі еріктілерді екі рет иммундау кезінде отандық QazCovid-in вакцинасының коронавирусқа қарсы реактогендігін, қауіпсіздігі мен иммуногендігін зерттеу вакцинаның төзімділігі, реактогендігі мен қауіпсіздігі, сондай-ақ SARS-CoV-2 вирусына қатысты вакцинаның жеткілікті иммуногендік белсендігін көрсетті. 

Деректерді талдамалық өңдеу QazCovid-in вакцинасы екі рет енгізгеннен кейін SARS-CoV-2 вирусына қарсы гуморальді және жасушалық иммундық жауапты қалыптастыратынын көрсетті. IgG коронавирус инфекциясына қарсы әсерді дамытады. Нәтижесінде QazCovid-in-ді COVID-19-ға қарсы вакцинациялау жасушалық иммунитет деңгейінің сенімді артуын қамтамасыз етеді және бейтараптандыратын антиденелердің қалыптасуын қамтамасыз етеді. 

 - Отандық вакцинаны ектіргендер арасында жанама әсер тіркелді ме? 

QazCovid-in қазақстандық вакцинасының жанама әсерлері туралы таратқан ақпарат агенттіктердің жаңалықтары шындыққа жанаспайды. 

Гиперемия белгілері, аздап қысымның көтерілуі, вакцина енгізілген жерде қышу туралы ақпарат ағзаның енгізілген препаратқа табиғи иммунологиялық реакциясы болып табылады. 

Бұл белгілер клиникалық зерттеулер хаттамасында вакцинацияланған ағзаның иммундық жүйесі тарапынан енгізілген вакцинаға жауап ретінде көрінетін және жағымсыз құбылыстар болып табылмайтын рұқсат етілген құбылыстар ретінде қарастырылған. Көрсетілген жергілікті реакциялар егілгендердің 10-20% - нан байқалуы мүмкін. 

Вакцина белсенді емес вирус пен зиянсыз адъювантқа негізделген, сондықтан вакцина препараттарының басқа түрлерімен салыстырғанда препарат қауіпсіз болып табылады. Вакцинаны алған азаматтар өздерін жақсы сезінеді, бүгінде жанама әсерлер байқалмады. 

- Әңгімеңізге рақмет!